REUTENER GEORG FERDINAND, przedsiębiorca, śpiewak amator

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Georg Ferdinand Reutener
Kamienica przy ul. Długiej nr 40 (z prawej), kilka lat po sprzedaży przez Leo Gustava Reutnenera Kurtowi Eduardowi Siebenfreundowi, na parterze witryna działającego tu od 1931 wydawnictwa „Danziger Verlags G.m.b.H.”, własność Johanna Paula Rosenberga (zm. 1952 Niemcy), który po 1945 działał w Hamburgu. Obok kamienice nr 41 i 42 z połączonym po 1910 parterem, należące w latach 1923–1936 do gdańskiej filii firmy bankowej „Disconto Gesellschaft A.G”, na parterze działająca w latach 1928–1931 restauracja Wilhelma Bodenburga „Danziger Ratsstube und Speisewagen”, następnie (do 1945) piwiarnia i winiarnia „Bier und Weinstube” Louisa Ernsta Wilhelma Bodenburga
Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk
Partner redakcji

GEORG FERDINAND REUTENER (21 X 1846 Gdańsk – 11 XI 1908 Gdańsk), przedsiębiorca, śpiewak amator o głosie tenorowym, kalwin. Syn Conrada (1808 Obermeilen, Szwajcaria – 14 II 1881 Gdańsk), działającego w Gdańsku od 1831, do 1844 notowanego jako Reitener, od 1854 jako Reutener, właściciela wytwórni szczotek z surowców naturalnych oraz sklepu z przyborami toaletowymi, w 1833 przy Grosse Hosennähergasse (ul. Pończoszników, z wejściem od Lange Brücke (Długie Pobrzeże)), w 1836–1839 przy Vorstädtscher Graben 410 (ul. Podwale Przedmiejskie 36), od 1844 do śmierci w zakupionej kamienicy przy Heilige-Geist-Gasse 941 (ul. Świętego Ducha 68). Matką była Maria Elisabeth Sawatzki (1808 Gdańsk-Orunia – 13 VIII 1882 Gdańsk). Brat zmarłych w dzieciństwie Rudolfa (1 VI 1840 Gdańsk – 30 XI 1840 Gdańsk) i Anny Gertrudy (31 VII 1842 Gdańsk – 12 XI 1842 Gdańsk) oraz Henrietty Renaty Louisy (30 IV 1835 – 19 II 1908), żony budowniczego organów Carla Gotthilfa Schurichta i Richarda.

W okresie 1856–1861 uczył się w szkole realnej św. Jana. W 1872 przejął od ojca wytwórnię szczotek i sklep z przyborami toaletowymi przy Heilige-Geist-Gasse 68 (ul. św. Ducha), a w 1883 przeniósł je do własnego domu przy Langgasse 40 (ul. Długa), zakupionego od wytwórcy kapeluszy Roberta Alexandera Uplegera (1834–1902). W grudniu 1888 reklamował swoje towary na prezenty świąteczne, m.in. szczotki do włosów i ubrań wykonane z kości słoniowej, szylkretu, drzewa oliwnego i wykładanego masą perłową rogu bawolego, a także srebrne, mosiężne i drewniane szczotki do stołu, zwyczajne i luksusowe nesesery podróżne, lustra i lusterka, perfumy, mydła, olejki czy oryginalną wodę kolońską. Od 10 XI 1871 członek loży masońskiej Eugenia pod Ukoronowanym Lwem ( wolnomularstwo). W 1905 prowadzenie zakładu i sklepu przekazał synowi Leo Gustavowi.

Brał czynny udział w życiu muzycznym Gdańska i okolicznych miejscowości. Śpiewu uczył się zapewne u Johanna Kronkego (1 VIII 1803 Gdańsk – 11 V 1859 Gdańsk), nauczyciela muzyki w szkole św. Jana i drugiego organisty w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP). Około 1865 wstąpił do założonego w 1842 przez Franza Augusta Brandstätera i przez tegoż kierowanego chóru męskiego Danziger Liedertafel i chóru mieszanego Danziger Singakademie ( Stowarzyszenie Śpiewacze) – od listopada 1884 jego członek honorowy. W listopadzie 1879 był jednym z założycieli chóru Danziger Männergesangverein, a w okresie 1906–1908 jego prezesem. Wraz z bratem Richardem i dwoma śpiewakami o głosach basowych tworzył znany i ceniony w Gdańsku kwartet wokalny.

W latach 1871–1905 wystąpił jako solista w 55 koncertach oratoryjnych danych przez Danziger Singakademie, po raz pierwszy 26 XI 1871 w kantacie kościelnej Actus tragicus BWV 106 Johanna Sebastiana Bacha, potem m.in. 6 IV 1873 w Wielkiej mszy h-moll BWV 232 Bacha, 5 III 1875 w oratorium Chrystus Friedricha Kiela, 14 IV 1878 w premierowym w Gdańsku wykonaniu Requiem Giuseppe Verdiego, 17 XII 1885 w Des Müllers Lust und Leid op. 33 Alberta Beckera, 29 XI 1886 w oratorium Das Gedächtnis der Entschlafenen Friedricha Markulla, 22 III 1888 w Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta, a ponadto po kilka razy w oratoriach Pory roku i Stworzenie świata Josepha Haydna oraz Elias i Paulus Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego.

Występował także w innych koncertach, m.in. 3 XII 1879 podczas kameralnego koncertu dla zaproszonych gości w Sali Apollina Hotelu du Nord (Apollo-Saal; hotel Gdańsk Radisson Blu) był jednym z wykonawców Zigeunerleben Roberta Schumanna, pieśni na cztery głosy solowe i chór mieszany, 16 IV 1881 w zorganizowanym przez Gustava Jankewitza koncercie pasyjnym w kościele NMP zaśpiewał Vater unser (Ojcze nasz) Johanna Ludwiga Krebsa, 19 XI 1883 tamże śpiewał partię Cesarza Karola V Habsburga w oratorium Luther in Worms (Luter w Wormacji) Ludwiga Meinardusa, a 19 X 1898 w hotelu Danziger Hof wziął udział w koncercie na rzecz wyposażenia wnętrza nowo zbudowanego kościoła Lutra ( kościół garnizonowy św. Apostołów Piotra i Pawła).

Jego ostatni występ odbył się 9 V 1906 w auli szkoły św. Jana przy Fleischergasse 25/28 (ul. Rzeźnicka) w ramach koncertu zorganizowanego przez Adalbertusa Boehnerta, drugiego organistę kościoła św. Jana. Wykonywał wówczas kantatę Das Lied von der Glocke (Pieśń o dzwonie) Andreasa Romberga.

Poza Gdańskiem wystąpił m.in. 12 IX 1872 w Malborku przed Wilhelmem I i następcą tronu Friedrichem Hohenzollernem, śpiewając arię z oratorium Judas Maccabaeus Georga Friedricha Händla, 22 I 1882 w Chojnicach dał koncert razem z Carlem Fuchsem, 17 II 1884 w Pruszczu Gdańskim wykonał partię Łukasza w Porach roku Haydna z udziałem miejscowego Towarzystwa Śpiewaczego; często występował też w Słupsku (w czerwcu 1887 tamtejsze Towarzystwo Śpiewacze wręczyło mu dyplom honorowy) i w Sopocie, m.in. 4 V 1896 w Domu Zdrojowym (Kurhaus) na koncercie na rzecz budowy Erlöserkirche (Kościół Odkupiciela; obecnie kościół św. Jerzego w Sopocie).

W salonie muzycznym w swoim domu przy Langgasse 40 gościł wybitnych śpiewaków, u boku których niejednokrotnie występował, m.in. Carla Hilla z teatru dworskiego w Schwerinie, Paula Bulßa z teatru dworskiego w Dreźnie, Maxa Stangego z Berlina (zob. też Reinhold Adolf Oskar Koenenkamp), oraz muzyków, m.in. dyrygenta Teatru Miejskiego w sezonie 1885–1886 Felixa Weingartnera.

14 XI 1908 został pochowany na wspólnym cmentarzu parafii św. Bartłomieja, św. Jana i św. Piotra i Pawła.

9 IV 1872 poślubił Paulinę Margarethę Feyerabendt (24 XI 1846 Gdańsk – 16 III 1928 Gdańsk), śpiewaczkę amatorkę o głosie altowym i pianistkę kameralistkę, córkę pastora Gustava Eduarda Feyerabendta i Josefiny Caroliny Reginy z domu Haffner. Jako śpiewaczka wystąpiła m.in. 3 V 1867 w gdańskim kościele św. Piotra i Pawła, wykonując partię altową w kantacie kościelnej Was mein Gott will BWV 111 Bacha (partię tenorową śpiewał jej przyszły szwagier Richard Reutener), 21 I 1871 w cyklu pieśni Der Rose Pilgerfahrt Roberta Schumanna, a 9 XII 1873 w jego oratorium Das Paradies und die Peri. Jako pianistka akompaniowała śpiewakom, m.in. 22 III 1889 mężowi na koncercie charytatywnym na rzecz Domu Diakonis przy Neugarten 1/5. W 1912 uzyskała zgodę gdańskiej policji budowlanej na przebudowę sklepu w kamienicy przy Langgasse 40.

Ich syn Paul Conrad Ferdinand (30 XII 1872 Gdańsk – po 1951) był inżynierem. W latach 1880–1891 uczył się w szkole św. Jana, potem studiował budowę maszyn. W 1907 pracował jako rządowy brygadzista budowlany (Regierungs Bauführer) w Saarbrücken (Kraj Saary), w czasie I wojny światowej w Limburgu (Hesja) jako rządowy radca budowlany (Regierungs Baurat), następnie na stanowisku kierownika oddziału kolei (Reichsbahn Abteilungspräsident). Po przejściu na emeryturę wykładał w Technische Hochschule Berlin-Charlottenburg, między innymi w semestrze zimowym 1950–1951 przedmiot „maszynowe urządzenia dworcowe” (Maschinelle Bahnhofsanlagen). Był żonaty z Olgą Bulß, córką śpiewaka operowego Paula Bulßa. W czasie I wojny światowej została odznaczona w Limburgu medalem Florence Nightingale III klasy przez Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

Drugi z synów, Leo Gustav (około 1874 Gdańsk – 1925 Gdańsk), był kupcem. W latach 1886–1893 uczył się w szkole św. Jana. 2 I 1904 w Kilonii poślubił Charlottę (Käthe) Marię Neumann (zm. po 1939). W 1905 przejął od ojca jego wytwórnię szczotek i sklep z przyborami toaletowymi przy Langgasse 40. W 1914 zamknął je, pomieszczenia sklepowe odnajęła firma Benski & Co. Galanterie- und Lederwaren (Galanteria i Wyroby ze Skóry). Po 1914 pracownik banku, w 1921 mieszkał wraz z matką przy Langgasse 40, w 1925 z rodziną przy Heilige-Geist-Gasse 116/117, podczas gdy matka pozostała przy Langgasse. Ojciec Marthy Margarety Marii (ur. 19 X 1904). Kamienicę przy Langgasse 40 w 1921 nabył Kurt Eduard Siebenfreund. JMM























Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Księgi metrykalne kościoła św. Piotra i Pawła, sygn. 1496/26, s. 105 (akt urodzenia), 1496/26, s. 398 (akt urodzenia syna Paula), 1496/27, s. 170 (akt ślubu); Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk sygn. 1609/760, nr 4168 (akt urodzenia wnuczki Marthy Margarety Marii); 1609/908, nr 3030 (akt zgonu); 15/2746.
„Danziger Zeitung“ różne roczniki, w tym nr 2 z 2 I 1904, s. 4 (ślub syna Leo Gustava); nr 532 z 11 XI 1908, s. 2 (nekrolog); nr 533 z 12 XI 1908, s. 4 (nekrolog).
Jahresbericht über das Realgymnasium zu St. Johann in Danzig. Nr. 45. (85.) Ostern 1905/1906. Danzig 1906, s. 14.
Mitteilungsblatt der Technischen Universität Berlin, Nr. 9 vom 01.01.1951.
Begeng K., Festschrift zur Feier des 50-jährigen Bestehen des Männergesangsvereins…, Danzig 1929.
Domańska Hanna, Eugenia pod ukoronowanym lwem. Dzieje loży i wolnomularzy Gdańska i Sopotu, VIII-XXI wiek, Gdańsk 2006.
Gerlach-Joetze R., Und ihre Werke – sie folgen ihnen nach (I–XII), „Danziger Zeitung“ 1916, nr 113, 115, 117, 119, 121, 123, 125, 127, 129 , 131, 133, 135.
Siebenfreund Kurt, Hundert Jahre Danziger Singakademie 1818–1917, Danzig 1917.

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania