LEWANDOWSKI STEFAN, działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
STEFAN LEWANDOWSKI (ur. 19 VI 1950 Kokoszki), działacz opozycji demokratycznej, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Józefa i Stefanii z domu Miller. W latach 1964–1967 był uczniem Zasadniczej Szkoły Zawodowej przy Zarządzie Portu w Gdyni w zawodzie operator sprzętu i praktykantem w porcie, od 1967 pracował jako operator sprzętu zmechanizowanego. W 1974 podjął pracę w powstającym wówczas Porcie Północnym, będącym Rejonem IV Zarządu Portu Gdańsk. Pracował tam jako operator sprzętu na Wydziale Przeładunku Węgla.
W latach 1979–1980 współpracował z Joanną Dudą-Gwiazdą i Andrzejem Gwiazdą, brał udział w spotkaniach Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, kolportował wydawnictwa niezależne. 15 VIII 1980 współorganizator akcji protestacyjnej w Porcie Północnym na wieść o rozpoczęciu dzień wcześniej strajku w Stoczni Gdańskiej. Zgłosił się na ochotnika, żeby pojechać do Stoczni i przekazać wyrazy poparcia strajkującym stoczniowcom. W sali BHP Stoczni Gdańskiej pozostał do 31 sierpnia jako reprezentant istotnego gdańskiego zakładu pracy wszedł do Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS) i stał się sygnatariuszem Porozumień Gdańskich. Od 1 IX 1980 zaangażował się w tworzenie struktur organizacyjnych NSZZ Solidarność w Gdańsku. Jako członek Prezydium MKS automatycznie stał się członkiem Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Po wyborach regionalnych w NSZZ nie wszedł jednak do nowych władz, powrócił do pracy w Porcie Północnym.
Po wprowadzeniu stanu wojennego (13 XII 1981) razem z działaczami „Solidarności” Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Gdańsku (Wiesławem Talaśką i Ryszardem Landowskim) organizował farby, matryce i powielacz do druku opozycyjnych ulotek i komunikatów. Na skutek zatrzymania jednego z członków grupy i podania przez niego personaliów pozostałych osób, 17 II 1982 został zatrzymany, a następnie aresztowany i osadzony w Areszcie Śledczym w Gdańsku. Po procesie, 28 V 1982 został skazany przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni na karę roku pozbawienia wolności. Po wyroku przewieziony do Zakładu Karnego w Potulicach, skąd wyszedł na wolność w grudniu 1982. W lipcu 1983 przywrócony do pracy w Porcie Północnym. Od 2005 na emeryturze.
Wraz z innymi sygnatariuszami Porozumień Gdańskich w 2000 został uhonorowany przez Radę Miasta Gdańska tytułem honorowego obywatela miasta, w 2006 odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2018 Krzyżem Wolności i Solidarności.
Bibliografia:
Relacja Stefana Lewandowskiego (2008).
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, akta Sprawy Obiektowej kryptonim „Klan”, akta paszportowe, akta Prokuratury i Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni.
Gwiazdozbiór w „Solidarności”. Joanna i Andrzej Gwiazdowie w rozmowie z Remigiuszem Okraską, Łódź 2009.
Kazański Arkadiusz, Lewandowski Stefan, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/17271,Lewandowski-Stefan.html?search=73898.
