LEWANDOWSKI JANUSZ ANTONI, polityk
| < Poprzednie | Następne > |
JANUSZ ANTONI LEWANDOWSKI (ur. 13 VI 1951 Lublin), polityk. Po ukończeniu liceum w Lublinie, w 1974 absolwent Ekonomiki Transportu Morskiego Uniwersytetu Gdańskiego (UG). W czasie studiów reprezentował uczelnię w zawodach lekkoatletycznych (głównie biegi sprinterskie: 10,7 na 100 m). Od 1974 nauczyciel akademicki UG. Związany był z Ruchem Młodej Polski. W latach 1980–1981 ekspert NSZZ Solidarność, organizował między innymi Regionalną Radę Koordynacyjną Samorządów Pracowniczych, grupującą 250 przedsiębiorstw. W 1983 zmuszony do odejścia z uczelni, zatrudnił się w Polskich Liniach Oceanicznych. W 1984 obronił na UG doktorat poświęcony myśli liberalnej.
Publikował w „Przeglądzie Politycznym” (pod pseudonimem Jędrzej Branecki), od 1984 na propozycję Jacka Merkela opracowywał dla Lecha Wałęsy i „Solidarności” programowe założenia dotyczące spraw gospodarczych. Wspólnie z Janem Szomburgiem po raz pierwszy jawnie przedstawił liberalny projekt gospodarczy w dwutygodniku „Gwiazdy Morza”. W 1988 z Janem Szomburgiem ogłosił program prywatyzacji gospodarki polskiej za pomocą bonów prywatyzacyjnych, znany później jako Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP), realizowany od grudnia 1994 do 1998. PPP przekształcił 512 przedsiębiorstw państwowych w spółki prawa handlowego (oskarżany w 1997 o działanie na szkodę dwóch krakowskich Spółek Państwa, w 2009 zarzuty uznano ostatecznie za bezpodstawne). Z Janem Szomburgiem założył 2 XII 1989 fundację Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
W rządach Jana Krzysztofa Bieleckiego (1990–1991) i Hanny Suchockiej (1992–1993) minister przekształceń własnościowych. Doprowadził do uruchomienia Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (pierwsza sesja 16 IV 1991). Współzałożyciel (1989) Stowarzyszenia Kongres Liberałów, przekształconego 29 VI 1990 w Kongres Liberalno-Demokratyczny (KLD), którego do 19 V 1991 był pierwszym przewodniczącym.
Po porażce wyborczej KLD w 1993, w latach 1994–1997 pracował jako ekspert Banku Światowego m.in. za granicą (Chiny, Wietnam, Ukraina). Po fuzji KLD z Unią Demokratyczną został członkiem Unii Wolności (UW) i był jej liderem na Wybrzeżu. Z listy UW dostał się w 1997 do Sejmu III kadencji. W styczniu 2001 przeszedł do Platformy Obywatelskiej (PO), uzyskując mandat posła IV kadencji w okręgu gdańskiego (otrzymał 4907 głosów).
Od kwietnia 2003 do kwietnia 2004 był obserwatorem przy Parlamencie Europejskim (PE). W 2004 z listy PO poseł do PE (z okręgu gdańskiego, w wyborach uzyskał 79 879 głosów). Był przez 2,5 roku przewodniczącym komisji budżetowej, następnie jej wiceprzewodniczącym. W 2009 ponownie wybrany do PE (otrzymał 107 529 głosów), nominowany przez polski rząd na urząd komisarza do spraw budżetu Komisji Europejskiej, po przesłuchaniu w PE, 9 II 2010 objął to stanowisko na cztery lata i zrzekł się mandatu europosła. Europoseł ponownie w latach 2014-2018 (w związku z czym 1 VII 2014 odszedł ze stanowiska komisarza w KE) i od 2019 (od 10 VII 2019 wiceprzewodniczący Komisji Budżetowej).
Od stycznia do listopada 2015 był przewodniczącym Rady Gospodarczej przy premierze Ewie Kopacz, od lutego 2016 członek zespołu doradców ekonomicznych PO.
Laureat Nagrody Kisiela w 1993, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2011), Medalem św. Wojciecha (2014), otrzymał nagrodę Specjalną Lewiatana przyznawaną przez Konfederację Lewiatan (2010) i Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii gospodarka (2010). Od 1977 żonaty był z Lidią (zm. 8 IX 2021), ojciec Justyny.
