KOKOSZKI
| < Poprzednie | Następne > |
KOKOSZKI (1570 Kokoszka alias Burggrafin, 1682 Kokoszkowy, Kokoschken), dzielnica Gdańska (► administracyjny podział). Według statutu dzielnicy z 24 IV 2014 jej granicę „stanowi teren lotniska, wzdłuż ul. Nowatorów, ul. Przyrodników i wzdłuż granicy miasta do ulicy Kartuskiej, dalej granicą miasta do Obwodnicy. Następnie wzdłuż Obwodnicy i na wysokości ul. Szczęśliwej (bez tej ulicy) skręca w kierunku zachodnim do ul. Dojazdowej, dalej do skrzyżowania ul. Nowatorów i ul. Budowlanych, skrajem lasu do terenu lotniska”. Do dzielnicy należą: ► Bysewo, ► Karczemki, ► Kiełpino Górne, ► Smęgorzyno.
W 1342 na tym terenie funkcjonowała wieś Koprzywno, granicząca z Bysewem i Chojnem (► Matarnią), zniszczona w okresie ► wojny trzynastoletniej, ślad po niej zachował się jeszcze w 1773 w postaci nazwy karczmy funkcjonującej na terenie Kokoszek. Wieś Kokoszki, z centrum przy dworze przy obecnej ul. Stokłosy, w 1 połowie XVI wieku pozostawała w rękach gdańskiej rodziny Werdenów, od wdowy po burmistrzu i burgrabim gdańskim ► Johannie Werdenie, Anny, zwana w 1570 Kokoszka alias Burggrafin (Kokoszka czyli Burgrabina). Następnie własność synów burmistrza ► Constantina Giesego: Tidemanna (1577–1640), ► rajcy (od 1612) i ► burgrabiego królewskiego w Gdańsku (w 1621, 1629) oraz Salomona (1590–1651), rajcy (od 1641). Właścicielem wsi był także syn tego drugiego, Constantin (1629–1691). Następnie w posiadaniu rajcy gdańskiego Gabriela Leisnitza (1594–1651). W połowie XVIII wieku właścicielem był szlachcic, asesor mirachowski Józefa Grąbczewskiego. W 1818 w posiadaniu gdańskiego kupca ► Johanna Gottlieba Paleske, następnie jego brata Wilhelma (1794–1873), właściciela Szpęgawska. Kolejnymi właścicielami byli syn ► ławnika ► I Wolnego Miasta Gdańska ► Johanna Wilhelma Weickhmanna, Constantin Wilhelm (1799–1866) i jego z kolei syn Bernhard von Weickhmann (1829–18 VIII 1867). Po śmierci (na cholerę) tego ostatniego majątek (2600 mórg pruskich) nabył na przełomie 1867 i 1868 ► Justus Heinrich Rümker. Nowy właściciel zbudował tu cegielnię, okazały dom mieszkalny, dostarczał do Gdańska produkty rolne (m.in. nabiał, ziemniaki) i – co było nowością – codziennie homogenizowane mleko w firmowych butelkach. Wobec braku wśród dzieci chętnych do kontynuowania tej pracy, w 1904 sprzedał majątek (z inwentarzem żywym oraz cegielnią) Paulowi Wannow (zm. 1941). Po 1925 zarządzał majątkiem zięć nowego właściciela, Ernst Fielbrantz (Z rodziny Wannow pochodziła Nelly Marianne Wannow, w latach 1990–1992 ►konsul RFN w Gdańsku, autorka książki Byłam i jestem gdańszczanką, 2005).
W latach 80. XIX wieku mieszkało tam 170 osób. W 1903 funkcjonowały dwie cegielnie. 1 V 1914 otwarto pasażersko-towarową linię kolejową (► kolej) z ► Wrzeszcza przez ► Brętowo, Kokoszki, Żukowo do stacji Stara Piła. W Kokoszkach wzniesiono dworzec (linia i dworzec zamknięte dla ruchu osobowego 15 VII 1973). Po I wojnie światowej w granicach Polski. Podczas II wojny światowej powrócono do nazwy Klein Bessa (Małe Bysewo), w rejonie obecnej ul. Budowlanych funkcjonował obóz jeniecki (Stalag XX A Burggraben; ► obozy jenieckie), w którego części 13 IX 1944 utworzono podobóz KL Stutthof (► obóz Stutthof, podobozy w Gdańsku).
Wieś zajęta przez Armię Czerwoną 23 III 1945. Po 1945 siedziba Państwowego Gospodarstwa Rolnego, w granicach administracyjnych Gdańska od 1 I 1973. Teren w części północno-zachodniej poddany silnej zabudowie przemysłowej, od 31 XII 1971 działał (ul. Budowlanych 2) Gdański Kombinat Budowy Domów i filie innych gdańskich zakładów (np. od 1985 zakład ► Unimoru; ► przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe), rozwojowi temu towarzyszyła po stronie wschodniej zabudowa mieszkaniowa dla pracowników. W 1985 powstała odrębna parafia, w latach 1986–1987 Dom Parafialny z kaplicą, w budowie od 2000 jest ► kościół św. Brata Alberta Chmielowskiego. W 2000 ogłoszono planowaną budowę fabryki włókien sztucznych koncernu Weyerhaeuser. Do Kokoszek należą: ► Bysewo, ► Karczemki, ► Kiełpino Górne, ► Smęgorzyno.
