POROZUMIENIE GDAŃSKIE
| < Poprzednie | Następne > |
POROZUMIENIE GDAŃSKIE (porozumienia sierpniowe), najsłynniejsze spośród czterech porozumień podpisanych latem 1980 przez komisje rządowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) ze strajkującymi robotnikami (Szczecin – 30 sierpnia, Gdańsk – 31 sierpnia, Jastrzębie – 3 września, Katowice – 11 września). Porozumienie gdańskie uważane jest za najbardziej dojrzałe politycznie i najkorzystniejsze dla robotników. Dużą rolę w jego wypracowaniu odegrali wspierający gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) tzw. eksperci z Tadeuszem Mazowieckim na czele oraz członkowie ► Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.
W pierwszym punkcie porozumienia znalazł się zapis: „Działalność Związków Zawodowych w PRL nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników. Uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej”. Bezpośrednim rezultatem porozumienia gdańskiego było utworzenie 17 IX 1980 – pierwszego w bloku sowieckim – niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego (► NSZZ „Solidarność”). Porozumienie gdańskie gwarantowało m.in. prawo do strajku, bezpieczeństwo dla uczestników strajku, złagodzenie cenzury, uwolnienie więźniów politycznych, przywrócenie do pracy osób zwolnionych po ► Grudniu ’70 i ► Czerwcu ’76 oraz radiową transmisję mszy świętej.
Sygnatariuszami porozumienia byli wszyscy – z wyjątkiem ► Andrzeja Gwiazdy – członkowie gdańskiego MKS (przewodniczący ► Lech Wałęsa; zastępcy przewodniczącego:
► Andrzej Kołodziej i ► Bogdan Lis; członkowie: ► Lech Bądkowski, ► Wojciech Gruszecki, Stefan Izdebski, ► Jerzy Kmiecik, ► Zdzisław Kobyliński, ► Henryka Krzywonos, ► Stefan Lewandowski, ► Alina Pienkowska, Józef Przybylski, ► Jerzy Sikorski, ► Lech Sobieszek, ► Tadeusz Stanny, ► Anna Walentynowicz, Florian Wiśniewski) oraz przedstawiciele komisji rządowej (wicepremier Mieczysław Jagielski, członek sekretariatu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) Zbigniew Zieliński, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku ► Tadeusz Fiszbach i wojewoda gdański ► Jerzy Kołodziejski).
Oryginalne teksty porozumienia gdańskiego zaginęły po 1981. Władze państwowe zerwały porozumienia gdańskie, wprowadzając w nocy z 12 na 13 XII 1981 ► stan wojenny.
