CIESZYŃSKI WŁADYSŁAW, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
WŁADYSŁAW CIESZYŃSKI (28 X 1891 Długa Wieś / Kolonia Bryńska koło Działdowa – 17 XI 1939 Piaśnica), dziennikarz, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy. Syn murarza Karola i Marianny z domu Ławickiej. Po przedwczesnej śmierci rodziców wychowywany był przez działacza społecznego, ks. Gustawa Działowskiego. W latach 1905–1908 uczył się w progimnazjum – Collegium Marianum w Pelplinie, następnie do 1914 w gimnazjum w Chełmnie, gdzie zdał maturę. W czasie nauki był prezesem (1910–1913) tajnej organizacji Towarzystwa Tomasza Zana (TTZ). W 1912 wraz z kilkoma członkami TTZ uczestniczył w tajnym zjeździe organizacji niepodległościowych z trzech zaborów w Skolem na Podkarpaciu. Po powrocie do Chełmna założył drużynę harcerską i został jego komendantem. Po maturze zapisał się do seminarium duchownego w Pelplinie, lecz po wybuchu I wojny światowej został powołany do niemieckiej armii. Uniknął służby wojskowej przez zgłoszenie się jako sanitariusz do Czerwonego Krzyża na terenie Prus Wschodnich, odbył także studia ekonomiczno–polityczne na uniwersytecie w Królewcu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczął pracę w pelplińskim „Pielgrzymie”.
Od lipca 1919 mieszkał w Gdańsku, od 1920 w Sopocie. W 1920 na Uniwersytecie Ludowym w Gdańsku prowadził wykłady z historii literatury polskiej i historii narodów słowiańskich. Od połowy 1919 współredaktor, od 1920 redaktor naczelny „Dziennika Gdańskiego”, w latach 1927–1932 „Gazety Gdańskiej”. W 1932 sąd gdański skazał go na sześć miesięcy więzienia za opublikowanie artykułu krytykującego wprowadzenie języka niemieckiego do szkół polskich. Zwolniony z więzienia w styczniu 1933 rozpoczął pracę w „Straży Gdańskiej”, gdzie zatrudniony był do 1939. Związany z „Kurierem Gdańskim”, „Deutsche Morgenausgabe der Gazeta Gdańska”, „Baltische Presse”, „Gminą Polską”. Pisał korespondencje z Gdańska do gazet polskich (m.in. do „Kuriera Bałtyckiego”, „Kuriera Porannego”, „Gryfa”, „Przeglądu Wieczornego”, „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”). Autor powieści W słowiańskim Gdańsku, szkiców historyczno-literackich Jarmark św. Dominika, Polska flota freibiterowska (kaperska). Był przedstawicielem Morskiej Agencji Telegraficznej w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG). W latach 1930–1934 prezes Syndykatu Dziennikarzy Polskich w Gdańsku.
Działał w organizacjach polonijnych, m.in. w latach 1921–1922 prezes Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia w Sopocie, działacz Towarzystwa Ludowego „Jedność”, członek-założyciel, w latach 1922–1923 i 1924–1925 sekretarz generalny Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki, od 1922 członek, w latach 1926–1930 pierwszy wiceprezes, w 1938 członek Zarządu Gminy Polskiej Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku, w której założył dwie komisje: towarzystw polskich i zrzeszeń oraz komisję prasową. Członek Zarządu Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków w II WMG, członek zarządu powołanego 27 XI 1936 „Koła Pelpliniaków w Gdańsku”, zrzeszającego byłych uczniów Collegium Marianum w Pelplinie. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji, zamordowany przez hitlerowców.
Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1938), Złotym Krzyżem Zasługi Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków (w Gdańsku, 27 XI 1938). Od 1919 żonaty był z pochodzącą z Litwy Małgorzatą z domu Szerman (23 X 1896 – 24 V 1983), ojciec Danuty zamężnej Felczak (10 X 1922 – 24 IV 2020), Janiny (30 V 1920 – 30 I 2013), w 1937 maturzystki w gdańskim Gimnazjum Polskim, i Olgierda, w czasie II wojny światowej wywiezionych na roboty przymusowe do Prus Wschodnich. W Sopocie na ścianie domu, w którym mieszkał (ul. Sobieskiego), umieszczono upamiętniającą go tablicę. Od 14 VI 1982 patron ulic w Gdańsku-Chełmie, patron ulicy w Sopocie-Brodwinie. Jego nazwisko umieszczono na tablicy na Domu Harcerza (zob. Dwór Miejski), upamiętniającej gdańskich harcerzy poległych i pomordowanych podczas II wojny światowej oraz na pomniku Martyrologii Polskich Mieszkańców Sopotu, odsłoniętym 22 III 1985 w Sopocie przy ul. Kościuszki.
