BERTLING CARL FRIEDRICH THEODOR, pastor
| < Poprzednie | Następne > |
CARL FRIEDRICH THEODOR BERTLING (6 XI 1754 Gdańsk – 16 VI 1827 Gdańsk), pastor ► kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn ► Ernsta Augusta Bertlinga i Marii Dorothei Sprenger. Ukończył ► szkołę św. Jana, już 15 VI 1767, wraz z innymi młodymi gdańszczanmi (zob. ► Balthasar Jacob Groddeck) zapisany został przyszłościowo na uniwersytet w Wittenberdze. 2 IX 1769 zapisany do przedostatniej klasy (secundy)► Gimnazjum Akademickiego, kończył je w 1775 pracą pod kierunkiem profesora ► Wilhelma Paula Verpoortenna. W latach 1775–1779, otrzymując stypendium ► Johanna Gotffrieda Diesseldorfa i w 1776–1778 stypendium, ustanowione w 1683 przez gdańszczankę, Marię Wieder z domu Treschenberg, a zawiadywane przez ► Radę Miejską Gdańska, studiował teologię na uniwersytetach od 22 V 1775 w Lipsku i od 8 V 1778 w Getyndze.
Po powrocie do Gdańska w 1782 diakon i kaznodzieja w ► kościele św. Jana, następnie kapelan ► Domu Dobroczynności, od 1795 diakon kościoła NMP, od 1801 jego pastor, senior ► Ministerium Duchownego, ordynariusz Domu Dobroczynności i ► Domu Poprawy (Zuchthaus) na ► Zamczysku. W 1814 superintendent (duchowny sprawujący na określonym obszarze nadzór nad pastorami, odpowiednik rzymsko-katolickiego biskupa), od 1816 radca pruskiego konsystorza ewangelickiego Prus Zachodnich. Od 1824 doktor teologii (uniwersytet w Greifswaldzie; zob. też ► ochrona zabytków w XIX i początkach XX wieku). W 1814, wraz z ► Joachimem Wilhelmem Weickhmannem był założycielem gdańskiego ► Towarzystwa Biblijnego.
Autor wydawanych drukiem kazań (m.in. z okazji stulecia Domu Dobroczynności), utworów okolicznościowych (np. przy wyborze na burmistrza Gdańska ► Gottfrieda Schwartza (1776)) oraz mów wygłoszonych podczas uroczystości pogrzebowych (np. wnuka ► Friedricha Gottlieba Engelcke (po jego synu Johann Benjamin (1722–1770)), Adriana Friedricha Engelcke (1753 – pochowany 15 XII 1774), czy osiadłego w Gdańsku byłego burmistrza Torunia Jochanna Samuela Zernecka (1780)).
Od 17 VI 1783 był żonaty z Agathą Friederiką (17 VI 1763 Gdańsk – 3 I 1836 Wocławy, Żuławy Gdańskie), córką ► Nathanaela Friedricha Treugego, pastora kościoła NMP. Z licznego potomstwa urodzonego w Gdańsku w dzieciństwie lub w młodym wieku zmarły córki 1/ Carolina Friederika (9 VI 1784 – 11 II 1791), 2/ Johanna Karla (5 VIII 1785 – 11 X 1810) i syn 3/ Julius Theodor (11 IX 1806 – 1827). Córka 4/ Augusta Julianna (27 VI 1788 – 1852) pozostała panną, 5/ Charlotta Augusta Albertina (14 V 1794 – 1 VIII 1884 Gdańsk) była żoną urzędnika pocztowego Ludwiga Witticha (zm. przed 1839). Z synów 6/ Carl Jonathan (4 XI 1794 – 4 VII 1855 Gdańsk) był w 1839 nauczycielem i przysięgłym tłumaczem sądowym języka francuskiego (jego synem był ► Karl Theodor Bertling), 7/ Adolph Wilhelm Ferdinand (3 VII 1801 – 6 IX 1864 Gdańsk) prowadził sklep kolonialny w swojej kamienicy przy Fischmarkt 1529 (Targ Rybny 29), 8/ Ernst August Nathanael (30 IV 1797 – 28 VIII 1876 Gdańsk) był pastorem, ojcem ► Ernsta Augusta Carla Bertlinga.
Bibliografia:
Album Academiae Vitebergensis, Bd. 9, s. 86; www.deutsche-digitale-bibliothek.de.
Die jüngere Matrikiel der Universitädt Leipzig, Bd. 3, hrgb. v. Georg Erler, Leipzig 1909, s. 24.
Die Matrikel der Georg-August-Universität zu Göttingen 1734–1837, Bd. 1, Hildesheim und Leipzig 1937, s. 235.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 351.
