ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
[[File:4_Zacharias_ZappioAAAA.JPG|thumb|Catherina (?) Zappio, fragment epitafium]] | [[File:4_Zacharias_ZappioAAAA.JPG|thumb|Catherina (?) Zappio, fragment epitafium]] | ||
[[File:3_Zacharias_Zappio.JPG|thumb|Adelgunda, córka Zachariasa Zappio, fragment epitafium]] | [[File:3_Zacharias_Zappio.JPG|thumb|Adelgunda, córka Zachariasa Zappio, fragment epitafium]] | ||
| − | [[File:Epitafium Adelgundy Zappio w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.JPG|thumb|Epitafium Adelgundy Zappio <br/> w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (od grudnia 2013 | + | [[File:Epitafium Adelgundy Zappio w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.JPG|thumb|Epitafium Adelgundy Zappio <br/> w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (od grudnia 2013 ponownie w kościele św. Jana)]] |
| − | + | [[File: Płyta_nagrobna_rodziny_Zappio.JPG |thumb| Płyta nagrobna nr 169 rodziny Zappio w kościele św. Jana]] | |
| − | + | [[File: Lokalizacja_płyty_nagrobnej_Zacharisza_Zappio.jpg |thumb| Lokalizacja płyty nagrobnej Zappiów w kościele św. Jana]] | |
| − | + | ||
[[File:6_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wejście do biblioteki Zachariasa Zappio w kościele św. Jana, 2019]] | [[File:6_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wejście do biblioteki Zachariasa Zappio w kościele św. Jana, 2019]] | ||
[[File:7_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wnętrze biblioteki Zachariasa Zappio, około 1930]] | [[File:7_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wnętrze biblioteki Zachariasa Zappio, około 1930]] | ||
| − | '''ZACHARIAS ZAPPIO''' (Zapp | + | '''ZACHARIAS ZAPPIO''' (Zapp) (około 1620 Hirschberg (Jelenia Góra) – 1 VII 1680 Gdańsk), kupiec, piwowar, filantrop. W Gdańsku dowodnie od 1644, 3 XI 1648 otrzymał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Zajmował się handlem żelazem. Członek Rady Stu przy [[TRZECI ORDYNEK | Trzecim Ordynku]], kwatermistrz [[KWARTAŁY | Kwartału Rybackiego]], członek rady [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]], jej przewodniczący (kurator), odpowiedzialny za sprawy finansowe i budowlane. Fundator licznego wyposażenia tego kościoła, zegara, obrazów, żyrandola, lichtarzy, mosiężnej, bogato zdobionej chrzcielnicy z emblematycznie dekorowana kratą (1669, od 1682 w kościele w Stegnie). Jego staraniem w 1672 dokonano renowacji polichromii i uzupełnienia snycerki prospektu organowego. Twórca działającej przy tym kościele fundacji na rzecz ubogich (udzielającej około 300 zapomóg rocznie).<br/><br/> |
| − | Żonaty był z | + | Żonaty był z pochodzącą z Bremy Catheriną, z którą miał jedyną córkę Adelgundę (1654–1664). Z okazji narodzin córki zakupił w 1654 leżącą na obszarze wsi Zigankenberg ([[SUCHANINO | Suchanino]]), Zieloną Dolinę ([[KRÓLEWSKA DOLINA |Królewska Dolina]]), wznosząc tam dwór i systematycznie tworząc posiadłość otoczoną pięknym parkiem. Z tej samej okazji zmienił też nazwisko z Zapp na Zappio, puszczając w obieg plotkę o swoim włoskim, kupieckim pochodzeniu. W rezydencji w Zielonej Dolinie gościł króla polskiego Jana III Sobieskiego, który na pamiątkę tej wizyty 7 VIII 1677 nadał tutejszym dobrom nazwę Królewska Dolina (Regia Vallis, Königstal) i uwolnił je od podatków. <br/><br/> |
| − | Pochowany w kościele św. Jana, z przygotowanym zawczasu (1664) epitafium swoim, żony i | + | Po śmierci Adelgundy, ufundował na jej spoczynek kryptę w południowo-zachodnim narożniku kościoła św. Jana (290 na 210 cm), z zejściem po sześciu stopniach (podczas badań archeologicznych w latach 90. XX wieku stwierdzono naruszenie (obrabowanie) grobu, z pochówku zachowały się drobne elementy: podeszwy bucików, szkaplerzyk, rękaw sukienki). Pochowany w kościele św. Jana, z przygotowanym zawczasu (1664) epitafium swoim, żony i córki oraz płytą nagrobną (nr 169). Po 1945 epitafium czasowo eksponowane było w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]], w grudniu 2013 powróciło do kościoła św. Jana. Podobne były powojenne losy fundowanej w 1682 przez Catherinę Zappio dla kościoła św. Jana drewnianej, barokowej chrzcielnicy.<br/><br/> |
| − | Testamentem sporządzonym 13 II 1680 zapisał kościołowi św. Jana 33 146 florenów, od których odsetki w wysokości 300 florenów miały być przeznaczone na potrzeby działającej przy nim biblioteki, co doprowadziło (po sporach krewnych z egzekutorami testamentu: Adrianem Zwechem, Balzerem Dargemannem, Hansem Hechtem i Danielem Keunholtem) do powstania 25 IV 1689 (akt fundacyjny) tzw. Biblioteki Zappio-Johannitana z siedzibą w północnej nawie bocznej kościoła. Zbierała ona głównie dzieła teologiczne, raz w tygodniu udostępniane duchownym i uczonym | + | Testamentem sporządzonym 13 II 1680 zapisał kościołowi św. Jana 33 146 florenów, od których odsetki w wysokości 300 florenów miały być przeznaczone na potrzeby działającej przy nim biblioteki, co doprowadziło (po sporach krewnych z egzekutorami testamentu: Adrianem Zwechem, Balzerem Dargemannem, Hansem Hechtem i Danielem Keunholtem) do powstania 25 IV 1689 (akt fundacyjny) tzw. Biblioteki Zappio-Johannitana z siedzibą w północnej nawie bocznej kościoła. Zbierała ona głównie dzieła teologiczne, raz w tygodniu (w czwartki) udostępniane duchownym i uczonym, regulamin opracował w 1692 ówczesny diakon [[STRAUSS JOHANN, pastor kościoła św. Jana | Johann Strauss]]. Od 1724 zatrudniano w niej specjalnego bibliotekarza. W 1728 liczyła 810 tomów, w 1731 – 1491, w 1924 – ponad 3500. Pod koniec II wojny światowej księgozbiór liczył około 6000 woluminów, najstarsze i najcenniejsze zbiory wiosną 1945 ewakuowano z Gdańska; odnaleziono je w Świńczu pod Pruszczem Gdańskim; większość w stanie nienadającym się do konserwacji; pozostałe zamurowano w kościele. Po odnalezieniu 13 VIII 1945 Biblioteki Zappio-Johannitana włączono ją (jako bezterminowy depozyt) do zasobów [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Biblioteki Miejskiej]] (obecnie [[POLSKA AKADEMIA NAUK BIBLIOTEKA GDAŃSKA | Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska]]).<br/><br/> |
| − | Od 1648 | + | Od 1648 jego imię – Zapfengasse, nosiła ulica na [[ZAMCZYSKO | Zamczysku]] (gdzie miał swój browar), po 1945 przemianowana na Czopową. W 1831 [[SCHUMACHER WILHELM, dziennikarz, literat| Wilhelm Schumacher]] opublikował kilkakrotnie wznawianą powieść ''Zacharias Zappio oder Liebe und Leben eines Danziger Bürgers'' (''Zacharias Zappio albo miłość i życie gdańskiego mieszczanina''). 25 III 1999 z inicjatywy [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY | Nadbałtyckiego Centrum Kultury]], decyzją [[RADA MIEJSKA | Rady Miasta]] jego imię otrzymała uliczka okalająca kościół św. Jana od północy i wschodu, dawny Zaułek Świętojański, na miejscu przykościelnego cmentarza (St. Johannis–Kirchhof). Uroczyste otwarcie uliczki nastąpiło 4 II 2000 i połączone było z Festynem Żebraczym. Obecnie przy ul. Świętojańskiej 49 działa hostel Dom Zachariasza Zappio (wcześniej budynek należał do [[DOMINIKANKI | dominikanek]]). W siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego przy ul. Augustyńskiego 2 znajduje się posąg Zachariasza Zappio, autorstwa Tomasza Walocha, absolwenta gdańskiej [[AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU | Akademii Sztuk Pięknych]]. {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] |
Aktualna wersja na dzień 14:36, 22 kwi 2024
w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (od grudnia 2013 ponownie w kościele św. Jana)
ZACHARIAS ZAPPIO (Zapp) (około 1620 Hirschberg (Jelenia Góra) – 1 VII 1680 Gdańsk), kupiec, piwowar, filantrop. W Gdańsku dowodnie od 1644, 3 XI 1648 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska. Zajmował się handlem żelazem. Członek Rady Stu przy Trzecim Ordynku, kwatermistrz Kwartału Rybackiego, członek rady kościoła św. Jana, jej przewodniczący (kurator), odpowiedzialny za sprawy finansowe i budowlane. Fundator licznego wyposażenia tego kościoła, zegara, obrazów, żyrandola, lichtarzy, mosiężnej, bogato zdobionej chrzcielnicy z emblematycznie dekorowana kratą (1669, od 1682 w kościele w Stegnie). Jego staraniem w 1672 dokonano renowacji polichromii i uzupełnienia snycerki prospektu organowego. Twórca działającej przy tym kościele fundacji na rzecz ubogich (udzielającej około 300 zapomóg rocznie).
Żonaty był z pochodzącą z Bremy Catheriną, z którą miał jedyną córkę Adelgundę (1654–1664). Z okazji narodzin córki zakupił w 1654 leżącą na obszarze wsi Zigankenberg ( Suchanino), Zieloną Dolinę (Królewska Dolina), wznosząc tam dwór i systematycznie tworząc posiadłość otoczoną pięknym parkiem. Z tej samej okazji zmienił też nazwisko z Zapp na Zappio, puszczając w obieg plotkę o swoim włoskim, kupieckim pochodzeniu. W rezydencji w Zielonej Dolinie gościł króla polskiego Jana III Sobieskiego, który na pamiątkę tej wizyty 7 VIII 1677 nadał tutejszym dobrom nazwę Królewska Dolina (Regia Vallis, Königstal) i uwolnił je od podatków.
Po śmierci Adelgundy, ufundował na jej spoczynek kryptę w południowo-zachodnim narożniku kościoła św. Jana (290 na 210 cm), z zejściem po sześciu stopniach (podczas badań archeologicznych w latach 90. XX wieku stwierdzono naruszenie (obrabowanie) grobu, z pochówku zachowały się drobne elementy: podeszwy bucików, szkaplerzyk, rękaw sukienki). Pochowany w kościele św. Jana, z przygotowanym zawczasu (1664) epitafium swoim, żony i córki oraz płytą nagrobną (nr 169). Po 1945 epitafium czasowo eksponowane było w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w grudniu 2013 powróciło do kościoła św. Jana. Podobne były powojenne losy fundowanej w 1682 przez Catherinę Zappio dla kościoła św. Jana drewnianej, barokowej chrzcielnicy.
Testamentem sporządzonym 13 II 1680 zapisał kościołowi św. Jana 33 146 florenów, od których odsetki w wysokości 300 florenów miały być przeznaczone na potrzeby działającej przy nim biblioteki, co doprowadziło (po sporach krewnych z egzekutorami testamentu: Adrianem Zwechem, Balzerem Dargemannem, Hansem Hechtem i Danielem Keunholtem) do powstania 25 IV 1689 (akt fundacyjny) tzw. Biblioteki Zappio-Johannitana z siedzibą w północnej nawie bocznej kościoła. Zbierała ona głównie dzieła teologiczne, raz w tygodniu (w czwartki) udostępniane duchownym i uczonym, regulamin opracował w 1692 ówczesny diakon Johann Strauss. Od 1724 zatrudniano w niej specjalnego bibliotekarza. W 1728 liczyła 810 tomów, w 1731 – 1491, w 1924 – ponad 3500. Pod koniec II wojny światowej księgozbiór liczył około 6000 woluminów, najstarsze i najcenniejsze zbiory wiosną 1945 ewakuowano z Gdańska; odnaleziono je w Świńczu pod Pruszczem Gdańskim; większość w stanie nienadającym się do konserwacji; pozostałe zamurowano w kościele. Po odnalezieniu 13 VIII 1945 Biblioteki Zappio-Johannitana włączono ją (jako bezterminowy depozyt) do zasobów Biblioteki Miejskiej (obecnie Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska).
Od 1648 jego imię – Zapfengasse, nosiła ulica na Zamczysku (gdzie miał swój browar), po 1945 przemianowana na Czopową. W 1831 Wilhelm Schumacher opublikował kilkakrotnie wznawianą powieść Zacharias Zappio oder Liebe und Leben eines Danziger Bürgers (Zacharias Zappio albo miłość i życie gdańskiego mieszczanina). 25 III 1999 z inicjatywy Nadbałtyckiego Centrum Kultury, decyzją Rady Miasta jego imię otrzymała uliczka okalająca kościół św. Jana od północy i wschodu, dawny Zaułek Świętojański, na miejscu przykościelnego cmentarza (St. Johannis–Kirchhof). Uroczyste otwarcie uliczki nastąpiło 4 II 2000 i połączone było z Festynem Żebraczym. Obecnie przy ul. Świętojańskiej 49 działa hostel Dom Zachariasza Zappio (wcześniej budynek należał do dominikanek). W siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego przy ul. Augustyńskiego 2 znajduje się posąg Zachariasza Zappio, autorstwa Tomasza Walocha, absolwenta gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych.
