PREZYDENT GDAŃSKA

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Łańcuch prezydencki Pawła Adamowicza, przekazany 2 IV 2019 do zbiorów Muzeum Gdańska

PREZYDENT GDAŃSKA, organ miejskiej władzy wykonawczej o różnych kompetencjach w kolejnych okresach historycznych.

Lata 1793–1807. Po II rozbiorze Polski i wkroczeniu do Gdańska 4 IV 1793 wojsk pruskich oraz po zawieszeniu 17 maja dotychczasowych burmistrzów, Rady Miejskiej, Ławy Miejskiej i Trzeciego Ordynku 13 maja powołano tymczasowy Zarząd Miasta z prezydentem na czele. Wszyscy czterej dotychczasowi gdańscy burmistrzowie odmówili wejścia w skład tymczasowego Zarządu, prezydentem został więc z konieczności Johann Christian von Lindenowski, dotychczasowy rezydent Prus w Gdańsku. Po wyłonieniu 25 VII 1794 nowego Zarządu Miasta pozostał na tym stanowisku, już z nominacji królewskiej, otrzymując jednocześnie urząd dyrektora policji. Jego najbliższymi współpracownikami byli: burmistrz policji (któremu podlegały cechy, bractwa, kasy miejskie), burmistrz sądowy i dyrektor (prezes) sądu wetowego, dwóch kolejnych burmistrzów i syndyk miejski. Do obowiązków prezydenta należało ogólne kierowanie Zarządem, zwoływanie nadzwyczajnych posiedzeń, odpowiadał też za sprawy finansowe miasta, podlegali mu wszyscy pracownicy miejskich instytucji. MrGl

Lata 1945–1950. Urząd prezydenta przywrócono w Gdańsku po zakończeniu II wojny światowej (prezydenci Senatu I i II Wolnego Miasta Gdańska byli urzędnikami państwowymi, nie miejskimi). Pierwszym powojennym prezydentem został 31 III 1945, mianowany przez władze państwowe, Franciszek Kotus-Janowski (przybył do Gdańska 4 kwietnia). Prezydent stał na czele Zarządu Miasta (z siedzibą przy ul. 3 Maja 9; dawna Szkoła Wojenna, później między innymi Powiatowy Urząd Pracy, Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe), organu wykonawczego Miejskiej Rady Narodowej, składającego się także z wiceprezydenta oraz 3–6 członków zarządu. Prezydenta i wiceprezydenta wybierała Miejska Rada Narodowa zwykłą większością głosów, zatwierdzani byli przez władze państwowe. Urząd został zniesiony ustawą z 20 III 1950; funkcję prezydenta przejął przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. SB

Po 1973. Stanowisko prezydenta przywrócono 13 XII 1973. Był on jednoosobowym organem administracji państwowej, powoływanym na czas nieograniczony przez Prezesa Rady Ministrów po zaopiniowaniu kandydata przez Miejską Radę Narodową. Podlegał ministrowi administracji, gospodarki rolnej i środowiska, podporządkowany był jednocześnie Miejskiej Radzie Narodowej. Do jego obowiązków należało między innymi: podejmowanie czynności koniecznych do realizacji zadań wynikających z planu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju; opracowywanie (na podstawie wytycznych Rady Ministrów) projektów planów społeczno-gospodarczych rozwoju terenu oraz projektów budżetu; wykonywanie zadań wynikających z tych projektów; zapewnienie właściwego wykorzystania środków przeznaczonych na rozwój społeczno-gospodarczy terenu i poprawę warunków bytowych, oświatowo-wychowawczych, socjalnych i kulturalnych mieszkańców; koordynacja działalności związanej z gospodarką terenową wszystkich jednostek państwowych, spółdzielczych i społecznych; kontrola tych działań; wydawanie decyzji w sprawach indywidualnych z zakresu administracji państwowej.

Zmiany w trybie powoływania na urząd prezydenta wprowadziła Ustawa z 8 III 1990 – prezydent wybierany był odtąd przez Radę Miasta. Obecnie, na mocy ustawy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 20 VI 2002, prezydenta Gdańska wybiera się w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Do jego obowiązków, jako organu wykonawczego Miasta Gdańska i kierownika Urzędu Miejskiego (prezydent określa organizację i zasady funkcjonowania tej instytucji), należy wykonywanie uchwał Rady Miasta, w tym szczególnie: przygotowanie projektu uchwał Rady Miasta, określenie sposobu ich wykonania, gospodarowanie mieniem komunalnym, realizacja budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych, reprezentowanie miasta na zewnątrz, podejmowanie decyzji w kwestiach zarządu majątkiem miasta oraz w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Prezydent może powierzać działanie w jego imieniu swoim zastępcom, sekretarzowi miasta oraz skarbnikowi miasta. Podlega mu Kancelaria Prezydenta, Biuro Prezydenta ds. Kultury, Biuro Prezydenta ds. Sportu, Biuro Prezydenta ds. Promocji Miasta, Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, Zespół Audytów Wewnętrznych. Jako starosta grodzki wykonuje też pewne uprawnienia administracji państwowej. SB

Prezydenci Gdańska
W latach 1794–1807
25 IV 1794 – 31 VIII 1803 Johann Christian von Lindenowski
16 IV 1804 – 27 V 1807 Christian Ludwig Bax
W latach 1945–1950
31 III 1945 – 27 V 1946 Franciszek Kotus-Jankowski
28 V 1946 – 6 X 1949 Bolesław Nowicki
6 X 1949 – 2 VI 1950 Piotr Stolarek
Od 1973
13 XII 1973 – 15 IX 1977 Andrzej Kaznowski
15 IX 1977 – 22 XII 1981 Jerzy Młynarczyk
22 XII 1981 – 23 XI 1989 Kazimierz Rynkowski
23 XI 1989 – 10 VII 1990 Jerzy Pasiński
10 VII 1990 – 14 VI 1991 Jacek Starościak
14 VI 1991 – 7 VII 1994 Franciszek Jamroż
8 VII 1994 – 26 X 1998 Tomasz Posadzki
26 X 1998 – 14 I 2019 Paweł Adamowicz
17 I 2019 – 4 III 2019 Aleksandra Dulkiewicz (komisarz)
4 III 2019 – Aleksandra Dulkiewicz
JZ, SB
Wybory Prezydenta Miasta Gdańska – frekwencja
Wybory Liczba uprawnionych
do głosowania
Liczba głosujących Głosy ważne Frekwencja wyborcza
27 X 2002 (tura I) 359 525 124 553 122 741 34,60%
10 XI 202 (tura II) 359 231 100 387 99 113 27,94%
12 XI 2006 361 467 160 482 158 522 44,40%
21 XI 2010 359 848 143 087 140 783 39,76%
16 XI 2014 (tura I) 356 433 142 667 140 456 40,02%
30 XI 2014 (tura II) 355 340 128 415 125 764 36,15%
21 X 2018 (tura I) 349385 212349 211976 60,67%
4 XI 2018 (tura II) 349472 201770 201655 57,70%
3 III 2019
(wybory przedterminowe)
349 446 171 445 170 028 48,98%
Wybory Prezydenta Miasta Gdańska – kandydaci
Wybory Kandydat Komitet Wyborczy, partia Liczba uzyskanych głosów Procent uzyskanych głosów
27 X 2002 (tura I) Paweł Adamowicz Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 45 983 37,46%
Marek Formela Koalicyjny Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy 21 473 17,49%
Bogdan Borusewicz Komitet Wyborczy Obywatelski Komitet Bogdana Borusewicza 20 036 16,32%
Jacek Kurski Komitet Wyborczy Ligi Polskich Rodzin 10 472 8,53%
Grzegorz Strzelczyk Komitet Wojewódzki Wyborców i Sympatyków Lecha Kaczyńskiego Prawo i Sprawiedliwość 8604 7,01%
Stefan Grabski Komitet Wyborczy Wyborców Forum Bezpartyjnych 8164 6,65%
Janusz Pisarski Komitet Wyborczy Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej 3901 3,18%
Marian Szajna Stowarzyszenie Nasz Gdańsk 1768 1,44%
Maria Jagoda Komitet Wyborczy Krajowej Partii Emerytów i Rencistów 891 0,73%
Wojciech Podjacki Los Polski 806 0,66%
Paweł Chmielowiec Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego 643 0,52%
10 XI 2002 (tura II) Paweł Adamowicz Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 71 639 72,28%
Marek Formela Koalicyjny Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy 27 474 27,72%
12 XI 2006 Paweł Adamowicz Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 96 485 60,87%
Andrzej Jaworski Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość 47 041 29,67%
Krzysztof Pusz Komitet Wyborczy Lewica i Demokraci (Sojusz Lewicy Demokratycznej, Socjaldemokracja Polska, Partia Demokratyczna, Unia Pracy) 8122 5,12%
Marian Szajna Komitet Wyborczy Solidarny Gdańsk 4017 2,53%
Bartosz Nowaczyk Komitet Wyborczy Lewica – Młodzi Socjaliści – Zieloni 1758 1,11%
Andrzej Młot Komitet Wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego 1099 0,69%
21 XI 2010 Paweł Adamowicz Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 75 710 53,78%
Andrzej Jaworski Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość 30 749 21,84%
Krzysztof Andruszkiewicz Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej 11 368 8,07%
Dariusz Adamowicz Komitet Wyborczy Wyborców Nowy Gdańsk 11 018 7,83%
Stanisław Cora Komitet Wyborczy Wyborców Stanisława Cory – Czas Na Zmiany 4675 3,32%
Wojciech Podjacki Komitet Wyborczy Wyborców Solidarny Gdańsk 3712 2,64%
Zofia Gosz Komitet Wyborczy Wyborców Bezpartyjny Nowe Spojrzenie Z. Gosz 3551 2,52%
16 XI 2014 (tura I) Paweł Adamowicz Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 64 674 46,05
Andrzej Jaworski Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość 36 736 26,15%
Ewa Lieder Komitet Wyborczy Wyborców „Gdańsk Obywatelski” 17 289 12,3%
Waldemar Bartelik Masz Wybór – Komitet Wyborców Waldemara Bartelika 9254 6,9%
Jarosław Szczukowski Koalicyjny Komitet Wyborczy SLD Lewica Razem 6500 4%
Zbigniew Wysocki Komitet Wyborczy Nowa Prawica – Janusza Korwin-Mikke 6003 4,2%
30 XI 2014 (tura II) Paweł Adamowicz Komitet Wyborczy Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej 77 034 61,25%
Andrzej Jaworski Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość 48 730 38,75%
21 X 2018 (tura I) Paweł Adamowicz Wszystko dla Gdańska 77 966 36,97%
Kacper Płażyński Prawo i Sprawiedliwość 62 594 29,68%
Jarosław Wałęsa Koalicja Obywatelska 58 561 27,77%
Jacek Hołubowski Gdańsk Tworzą Mieszkańcy 4170 1,98%
Elżbieta Jachlewska Lepszy Gdańsk 4146 1,97%
Andrzej Ceynowa SLD Lewica Razem 2036 0,97%
Dorota Maksymowicz-Czapkowska Narodowy Front Polski 1427 0,68%
4 XI 2018 (tura II) Paweł Adamowicz Wszystko dla Gdańska 129 683 64,8%
Kacper Płażyński Prawo i Sprawiedliwość 70 432 35,2%
3 III 2019 (wybory przedterminowe) Aleksandra Dulkiewicz Komitet Wyborczy Wyborców „Wszystko dla Gdańska” Aleksandry Dulkiewicz 139 790 82,22%
Grzegorz Braun Komitet Wyborczy Wyborców Grzegorza Brauna 20 164 11,86%
Marek Skiba Komitet Wyborczy Wyborców Odpowiedzialni – Gdańsk 10 074 5,92%
7 IV 2024 Aleksandra Dulkiewicz Ioalicja Obywatelska 57,95%
Tomsz Rakowski Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość 20,33%
Andrzej Pecka Komitet Wyborczy Wyborców Wspólna Gdańska Droga 2050 6,93%
Michał Urbaniak Komitet Wyborczy Wyborców Konfederaci Bezpartyjni Polska Jest Jedna 4,33%
Artur Szostak Komitet Wyborczy Wyborców Kocham Gdańsk – Kandydaci Niezależni 4,27%
Adam Szczepański Komitet Wyborczy Wyborców Społeczny Gdańsk 3,26%
Mariusz Andrzejczak Komitet Wyborczy Wyborców Mariusz Andrzejczak Dla Gdańska 2,92%
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania