PIASKOWNIA
(uzupelnienie LM (18.05.2020)) |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Deisch_Matthaeus_Piaskownia,_1761–1765.jpg|thumb|''Piaskownia'', Matthaeus Deisch, 1761–1765]] | [[File:Deisch_Matthaeus_Piaskownia,_1761–1765.jpg|thumb|''Piaskownia'', Matthaeus Deisch, 1761–1765]] | ||
[[File:Piaskownia,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688.jpg|thumb|Piaskownia, ''Der Stadt Dantzigk...'', 1688]] | [[File:Piaskownia,_Der_Stadt_Dantzig…,_1688.jpg|thumb|Piaskownia, ''Der Stadt Dantzigk...'', 1688]] | ||
| − | '''PIASKOWNIA''' (1381 ''spelunca arenae'', 1430 ''santgrube'', następnie Sandgrube), obecnie rejon ul. Rogaczewskiego. W XIV wieku u nasady północnego stoku [[BISKUPIA GÓRKA | Biskupiej Górki]], na zachód od [[KANAŁ RADUNI | Kanału Raduni]], w obrębie miejskich posiadłości powstało rozległe żwirowe wyrobisko, z którego czerpano budulec do lokowanego właśnie [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]]. Po wyczerpaniu złóż w początku XV wieku teren przekształcił się w otwarte przedmieście, skupione wokół drogi na Biskupią Górkę i [[CHEŁM | Chełm]]. Około | + | '''PIASKOWNIA''' (1381 ''spelunca arenae'', 1430 ''santgrube'', następnie Sandgrube), obecnie rejon ul. Rogaczewskiego. W XIV wieku u nasady północnego stoku [[BISKUPIA GÓRKA | Biskupiej Górki]], na zachód od [[KANAŁ RADUNI | Kanału Raduni]], w obrębie miejskich posiadłości powstało rozległe żwirowe wyrobisko, z którego czerpano budulec do lokowanego właśnie [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]]. Po wyczerpaniu złóż w początku XV wieku teren przekształcił się w otwarte przedmieście, skupione wokół drogi na Biskupią Górkę i [[CHEŁM | Chełm]]. Około 1430 notowano 60 ogrodów. <br/><br/> |
| + | Przy Piaskowni, nad Kanałem Raduni, do 1563 znajdował się pierwotny zespół szpitala św. Gertrudy. W latach 1655–1656 z powodu zagrożenia szwedzkiego ufortyfikowano Biskupią Górkę i jej podnóże: wał ziemny zablokował drogę na Chełm, a Piaskownia znalazła się w obrębie umocnień miejskich. Pod koniec XVII wieku w obwarowaniu między Piaskownią a [[NOWE OGRODY | Nowymi Ogrodami]] wzniesiono bastion Piaskowy (Sandgrube, [[FORTYFIKACJE | fortyfikacje]]).<br/><br/> | ||
| + | Około 1687 była ulicą o gęstej zabudowie kilkukondygnacyjnymi budynkami. W 1. połowie XVIII wieku na majdanie bastionu Piaskowego mieścił się specjalny targ dla kupców z kościelnych osad podmiejskich. Księgi gruntowe z XVII–XVIII wieku odnotowywały 44 opatrzone numerami policyjnymi posesje, znajdujące się w większości w posiadaniu zamożnych gdańskich kupców i rzemieślników, a także niektórych gdańskich szpitali. W 1. połowie XIX wieku pojawiły się zakłady przemysłowe: rafineria cukru (1809), fabryka tabaki (przed 1822). Około roku 1850 zbudowano budynek pruskiej landratury, a ulicę przeciął wykop z torami kolejowymi do dworca przy Promenadzie (obecnie [[DWORZEC GŁÓWNY | Dworzec Główny]]). Mieściła się tu lokalna ludowa szkoła i od 1880 roku pod nr. 14 szkoła akuszerek [[PROWINCJONALNY ZAKŁAD KSZTAŁCENIA POŁOŻNYCH | Prowincjonalny Zakład Kształcenia Położnych]]. W okresie 1885–1887 w miejsce m.in. szkoły ludowej wzniesiono pod nr. 9–15 budynek Miejskiego Szpitala Chirurgicznego ([[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Sandgrube) | Szpital Miejski (Lazaret przy Sandgrube)]], [[MIEJSKI ZAKŁAD OPIEKI SPOŁECZNEJ | Miejski Zakład Opieki Społecznej]]), po roku 1945 siedziba dyrekcji Lasów Państwowych. <br/><br/> | ||
| + | Zniesienie systemu fortyfikacji i niwelacja bastionu Piaskowego w okresie międzywojennym pozwoliły na wydłużenie ulicy, ponowne złączenie jej z drogą na Biskupią Górkę (Schlehetal / Tarnowa Dolina, po 1945 ul. Pohulanka). W latach 1931–1932 powstał tu kościół Polonii gdańskiej [[KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA | kościół Chrystusa Króla]]. W 1945 zabudowa uległa znacznemu zniszczeniu, jej nazwę zmieniono na ulicę ks. Rogaczewskiego. Po 1980 budowa Trasy W-Z (al. Armii Krajowej) ponownie uczyniła z Piaskowni ślepy zaułek. {{author: SK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:28, 25 lis 2021
PIASKOWNIA (1381 spelunca arenae, 1430 santgrube, następnie Sandgrube), obecnie rejon ul. Rogaczewskiego. W XIV wieku u nasady północnego stoku Biskupiej Górki, na zachód od Kanału Raduni, w obrębie miejskich posiadłości powstało rozległe żwirowe wyrobisko, z którego czerpano budulec do lokowanego właśnie Głównego Miasta. Po wyczerpaniu złóż w początku XV wieku teren przekształcił się w otwarte przedmieście, skupione wokół drogi na Biskupią Górkę i Chełm. Około 1430 notowano 60 ogrodów.
Przy Piaskowni, nad Kanałem Raduni, do 1563 znajdował się pierwotny zespół szpitala św. Gertrudy. W latach 1655–1656 z powodu zagrożenia szwedzkiego ufortyfikowano Biskupią Górkę i jej podnóże: wał ziemny zablokował drogę na Chełm, a Piaskownia znalazła się w obrębie umocnień miejskich. Pod koniec XVII wieku w obwarowaniu między Piaskownią a Nowymi Ogrodami wzniesiono bastion Piaskowy (Sandgrube, fortyfikacje).
Około 1687 była ulicą o gęstej zabudowie kilkukondygnacyjnymi budynkami. W 1. połowie XVIII wieku na majdanie bastionu Piaskowego mieścił się specjalny targ dla kupców z kościelnych osad podmiejskich. Księgi gruntowe z XVII–XVIII wieku odnotowywały 44 opatrzone numerami policyjnymi posesje, znajdujące się w większości w posiadaniu zamożnych gdańskich kupców i rzemieślników, a także niektórych gdańskich szpitali. W 1. połowie XIX wieku pojawiły się zakłady przemysłowe: rafineria cukru (1809), fabryka tabaki (przed 1822). Około roku 1850 zbudowano budynek pruskiej landratury, a ulicę przeciął wykop z torami kolejowymi do dworca przy Promenadzie (obecnie Dworzec Główny). Mieściła się tu lokalna ludowa szkoła i od 1880 roku pod nr. 14 szkoła akuszerek Prowincjonalny Zakład Kształcenia Położnych. W okresie 1885–1887 w miejsce m.in. szkoły ludowej wzniesiono pod nr. 9–15 budynek Miejskiego Szpitala Chirurgicznego ( Szpital Miejski (Lazaret przy Sandgrube), Miejski Zakład Opieki Społecznej), po roku 1945 siedziba dyrekcji Lasów Państwowych.
Zniesienie systemu fortyfikacji i niwelacja bastionu Piaskowego w okresie międzywojennym pozwoliły na wydłużenie ulicy, ponowne złączenie jej z drogą na Biskupią Górkę (Schlehetal / Tarnowa Dolina, po 1945 ul. Pohulanka). W latach 1931–1932 powstał tu kościół Polonii gdańskiej kościół Chrystusa Króla. W 1945 zabudowa uległa znacznemu zniszczeniu, jej nazwę zmieniono na ulicę ks. Rogaczewskiego. Po 1980 budowa Trasy W-Z (al. Armii Krajowej) ponownie uczyniła z Piaskowni ślepy zaułek.
