KOŁODZIEJ MARIAN, artysta plastyk, scenograf, honorowy obywatel Gdańska, patron gdańskiej ulicy
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
'''MARIAN KOŁODZIEJ''' (6 XII 1921 Raszków – 13 X 2009 Gdańsk), artysta plastyk, scenograf teatralny i filmowy, [[HONOROWE OBYWATELSTWO MIASTA | honorowy obywatel miasta Gdańska]]. Syn Michała i Pelagii. Ukończył Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Wiosną 1940 aresztowany z kolegami za próbę ucieczki z okupowanego kraju do Francji. 14 VI 1940 wysłany pierwszym transportem z Tarnowa do powstającego obozu koncentracyjnego w Auschwitz (numer obozowy 432). „Za szpiegostwo przeciwko Rzeszy” (rysował plany obozu, przemycane następnie na Zachód), osadzony w więzieniu w Opolu, skazany na śmierć, przewieziony z powrotem dl KL Auschwitz, gdzie miano wykonać wyrok. Ocalał dzięki pomocy współwięźnia, Tomasza Szymańskiego, skierowany podczas ewakuacji obozu do pierwszego transportu, który przez Buchenwald, Sachsenhausen, Gross-Rosen dotarł do obozu Mauthausen-Ebensee. 5 V 1945 wyzwolony przez amerykańskie wojska generała Georga Pattona.<br/><br/> | '''MARIAN KOŁODZIEJ''' (6 XII 1921 Raszków – 13 X 2009 Gdańsk), artysta plastyk, scenograf teatralny i filmowy, [[HONOROWE OBYWATELSTWO MIASTA | honorowy obywatel miasta Gdańska]]. Syn Michała i Pelagii. Ukończył Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Wiosną 1940 aresztowany z kolegami za próbę ucieczki z okupowanego kraju do Francji. 14 VI 1940 wysłany pierwszym transportem z Tarnowa do powstającego obozu koncentracyjnego w Auschwitz (numer obozowy 432). „Za szpiegostwo przeciwko Rzeszy” (rysował plany obozu, przemycane następnie na Zachód), osadzony w więzieniu w Opolu, skazany na śmierć, przewieziony z powrotem dl KL Auschwitz, gdzie miano wykonać wyrok. Ocalał dzięki pomocy współwięźnia, Tomasza Szymańskiego, skierowany podczas ewakuacji obozu do pierwszego transportu, który przez Buchenwald, Sachsenhausen, Gross-Rosen dotarł do obozu Mauthausen-Ebensee. 5 V 1945 wyzwolony przez amerykańskie wojska generała Georga Pattona.<br/><br/> | ||
| − | Ukończył Wydział Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1950 zaangażowany został w [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]] w Gdańsku, gdzie pracował do przejścia na emeryturę. Zrealizował około 200 scenografii w teatrach dramatycznych i operowych w Polsce (Gdańsk, Poznań, w Warszawie: w Teatrze Narodowym, Ateneum, Teatrze na Woli, w Teatrze Śląskim w Katowicach, w Teatrze Nowym w Łodzi) i za granicą (Sarajewo, Helsinki, Brno, Tampere, Praga, Oslo). Współpracował | + | Ukończył Wydział Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1950 zaangażowany został w [[TEATR WYBRZEŻE | Teatrze Wybrzeże]] w Gdańsku, gdzie pracował do przejścia na emeryturę. Zrealizował około 200 scenografii w teatrach dramatycznych i operowych w Polsce (Gdańsk, Poznań, w Warszawie: w Teatrze Narodowym, Ateneum, Teatrze na Woli, w Teatrze Śląskim w Katowicach, w Teatrze Nowym w Łodzi) i za granicą (Sarajewo, Helsinki, Brno, Tampere, Praga, Oslo). Współpracował m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem, Kazimierzem Kutzem, Stanisławem Różewiczem. W latach 1957–1970 opracował scenografie i kostiumy do 32 filmów, m.in. ''Wolne Miasto'', ''Westerplatte'', ''Krzyż Walecznych''. Twórca ołtarzy papieskich w Gdańsku i Sopocie podczas pielgrzymek Jana Pawła II w latach 1987 i 1999 ([[PAPIEŻ JAN PAWEŁ II W GDAŃSKU | papież Jan Paweł II w Gdańsku]]). W latach 70. XX wieku był jednym z inicjatorów pomysłu powołania w zrujnowanym wówczas budynku [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]] w Gdańsku Centrum Scenografii Polskiej.<br/><br/> |
Po ciężkiej chorobie (udar mózgu) w 1992 zaczął rysować dzieło swojego życia: ''Klisze pamięci. Labirynty Mariana Kołodzieja'', cykl prac odwołujących się do obozowych przeżyć, zaprezentowany po raz pierwszy w 1995 w Gdańsku, w prezbiterium [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], w 1997 w Essen (Niemcy), następnie na stałe w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach koło Oświęcimia. Najważniejsze wystawy to: ''Kołodziej w skali 1:20'', Pałac Opatów w Oliwie (1990–1991); cykl ''Zdarzyło się w Gdańsku. Szkicownik starego scenografa'', Muzeum Narodowe w Gdańsku (2000, 2001, 2009). W 2004 w [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY | Nadbałtyckim Centrum Kultury]] wystawił cykl portretów ''A to Polska właśnie. Theatrum Mariana Kołodzieja'', przedstawiających znanych polityków, biznesmenów i artystów.<br/><br/> | Po ciężkiej chorobie (udar mózgu) w 1992 zaczął rysować dzieło swojego życia: ''Klisze pamięci. Labirynty Mariana Kołodzieja'', cykl prac odwołujących się do obozowych przeżyć, zaprezentowany po raz pierwszy w 1995 w Gdańsku, w prezbiterium [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościoła św. Trójcy]], w 1997 w Essen (Niemcy), następnie na stałe w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach koło Oświęcimia. Najważniejsze wystawy to: ''Kołodziej w skali 1:20'', Pałac Opatów w Oliwie (1990–1991); cykl ''Zdarzyło się w Gdańsku. Szkicownik starego scenografa'', Muzeum Narodowe w Gdańsku (2000, 2001, 2009). W 2004 w [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY | Nadbałtyckim Centrum Kultury]] wystawił cykl portretów ''A to Polska właśnie. Theatrum Mariana Kołodzieja'', przedstawiających znanych polityków, biznesmenów i artystów.<br/><br/> | ||
| − | W 1967 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1997 Krzyżem Komandorskim OOP - odmówił jego przyjęcia z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego), w 2006 otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, uhonorowany [[MEDAL STOLEMA | Medalem Stolema]] (1969), odznaką [[ZA ZASŁUGI DLA WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO | „Za Zasługi dla Województwa Pomorskiego”]] (2006). W 1973 laureat Nagrody Państwowej II stopnia w dziedzinie scenografii. W 1997 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska]]. W 2007 wybrany Gdańszczaninem Roku. W 1969 wyróżniony został Orderem Stańczyka, przyznawanym przez miesięcznik [[LITERY, pismo | „Litery”]], za scenografię do spektaklu telewizyjnego „Panna Julia” Strindberga. W 2000 i 2004 laureat [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE | Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]]. <br/><br/> | + | W 1967 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1997 Krzyżem Komandorskim OOP - odmówił jego przyjęcia z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego), w 2005 Medalem 25-lecia Solidarności, w 2006 otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, uhonorowany [[MEDAL STOLEMA | Medalem Stolema]] (1969), odznaką [[ZA ZASŁUGI DLA WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO | „Za Zasługi dla Województwa Pomorskiego”]] (2006). W 1973 laureat Nagrody Państwowej II stopnia w dziedzinie scenografii. W 1997 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska]]. W 2007 wybrany przez Miasto Gdańsk Gdańszczaninem Roku. W 1969 wyróżniony został Orderem Stańczyka, przyznawanym przez miesięcznik [[LITERY, pismo | „Litery”]], za scenografię do spektaklu telewizyjnego „Panna Julia” Strindberga. W 2000 i 2004 laureat [[NAGRODY MIASTA GDAŃSKA: KULTURALNE I NAUKOWE | Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury]]. <br/><br/> |
Żonaty z [[SŁOJEWSKA-KOŁODZIEJ HALINA, aktorka | Haliną Słojewską-Kołodziej]]. W 2010 jego imię otrzymała ulica w dzielnicy [[UJEŚCISKO | Ujeścisko]]-Łostowice. 12 X 2015 na ścianie domu przy ul. Mariackiej 11/13, gdzie od 1970 mieszkał i tworzył (przejął lokum po [[MICHEL STANISŁAW, architekt | Stanisławie Michelu]]), odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. 12 XI 2021 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128 NG nr 1079. 20 XII 2021 w [[EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI (ECS)| Europejskim Centrum Solidarności]] odbył przedpremierowy pokaz filmu dokumentalnego ''Marian Kołodziej. Tajemnica Artysty'' w reżyserii Anny Marii Mydlarskiej, zrealizowany przez [[VIDEO STUDIO GDAŃSK | Video Studio Gdańsk]]. {{author:BŚ}} {{author:JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | Żonaty z [[SŁOJEWSKA-KOŁODZIEJ HALINA, aktorka | Haliną Słojewską-Kołodziej]]. W 2010 jego imię otrzymała ulica w dzielnicy [[UJEŚCISKO | Ujeścisko]]-Łostowice. 12 X 2015 na ścianie domu przy ul. Mariackiej 11/13, gdzie od 1970 mieszkał i tworzył (przejął lokum po [[MICHEL STANISŁAW, architekt | Stanisławie Michelu]]), odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. 12 XI 2021 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128 NG nr 1079. 20 XII 2021 w [[EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI (ECS)| Europejskim Centrum Solidarności]] odbył przedpremierowy pokaz filmu dokumentalnego ''Marian Kołodziej. Tajemnica Artysty'' w reżyserii Anny Marii Mydlarskiej, zrealizowany przez [[VIDEO STUDIO GDAŃSK | Video Studio Gdańsk]]. {{author:BŚ}} {{author:JANSZ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 17:49, 30 sie 2023
MARIAN KOŁODZIEJ (6 XII 1921 Raszków – 13 X 2009 Gdańsk), artysta plastyk, scenograf teatralny i filmowy, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Michała i Pelagii. Ukończył Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Ostrowie Wielkopolskim. Wiosną 1940 aresztowany z kolegami za próbę ucieczki z okupowanego kraju do Francji. 14 VI 1940 wysłany pierwszym transportem z Tarnowa do powstającego obozu koncentracyjnego w Auschwitz (numer obozowy 432). „Za szpiegostwo przeciwko Rzeszy” (rysował plany obozu, przemycane następnie na Zachód), osadzony w więzieniu w Opolu, skazany na śmierć, przewieziony z powrotem dl KL Auschwitz, gdzie miano wykonać wyrok. Ocalał dzięki pomocy współwięźnia, Tomasza Szymańskiego, skierowany podczas ewakuacji obozu do pierwszego transportu, który przez Buchenwald, Sachsenhausen, Gross-Rosen dotarł do obozu Mauthausen-Ebensee. 5 V 1945 wyzwolony przez amerykańskie wojska generała Georga Pattona.
Ukończył Wydział Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1950 zaangażowany został w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, gdzie pracował do przejścia na emeryturę. Zrealizował około 200 scenografii w teatrach dramatycznych i operowych w Polsce (Gdańsk, Poznań, w Warszawie: w Teatrze Narodowym, Ateneum, Teatrze na Woli, w Teatrze Śląskim w Katowicach, w Teatrze Nowym w Łodzi) i za granicą (Sarajewo, Helsinki, Brno, Tampere, Praga, Oslo). Współpracował m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem, Kazimierzem Kutzem, Stanisławem Różewiczem. W latach 1957–1970 opracował scenografie i kostiumy do 32 filmów, m.in. Wolne Miasto, Westerplatte, Krzyż Walecznych. Twórca ołtarzy papieskich w Gdańsku i Sopocie podczas pielgrzymek Jana Pawła II w latach 1987 i 1999 ( papież Jan Paweł II w Gdańsku). W latach 70. XX wieku był jednym z inicjatorów pomysłu powołania w zrujnowanym wówczas budynku kościoła św. Jana w Gdańsku Centrum Scenografii Polskiej.
Po ciężkiej chorobie (udar mózgu) w 1992 zaczął rysować dzieło swojego życia: Klisze pamięci. Labirynty Mariana Kołodzieja, cykl prac odwołujących się do obozowych przeżyć, zaprezentowany po raz pierwszy w 1995 w Gdańsku, w prezbiterium kościoła św. Trójcy, w 1997 w Essen (Niemcy), następnie na stałe w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach koło Oświęcimia. Najważniejsze wystawy to: Kołodziej w skali 1:20, Pałac Opatów w Oliwie (1990–1991); cykl Zdarzyło się w Gdańsku. Szkicownik starego scenografa, Muzeum Narodowe w Gdańsku (2000, 2001, 2009). W 2004 w Nadbałtyckim Centrum Kultury wystawił cykl portretów A to Polska właśnie. Theatrum Mariana Kołodzieja, przedstawiających znanych polityków, biznesmenów i artystów.
W 1967 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1997 Krzyżem Komandorskim OOP - odmówił jego przyjęcia z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego), w 2005 Medalem 25-lecia Solidarności, w 2006 otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, uhonorowany Medalem Stolema (1969), odznaką „Za Zasługi dla Województwa Pomorskiego” (2006). W 1973 laureat Nagrody Państwowej II stopnia w dziedzinie scenografii. W 1997 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska]]. W 2007 wybrany przez Miasto Gdańsk Gdańszczaninem Roku. W 1969 wyróżniony został Orderem Stańczyka, przyznawanym przez miesięcznik „Litery”, za scenografię do spektaklu telewizyjnego „Panna Julia” Strindberga. W 2000 i 2004 laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.
Żonaty z Haliną Słojewską-Kołodziej. W 2010 jego imię otrzymała ulica w dzielnicy Ujeścisko-Łostowice. 12 X 2015 na ścianie domu przy ul. Mariackiej 11/13, gdzie od 1970 mieszkał i tworzył (przejął lokum po Stanisławie Michelu), odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. 12 XI 2021 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128 NG nr 1079. 20 XII 2021 w Europejskim Centrum Solidarności odbył przedpremierowy pokaz filmu dokumentalnego Marian Kołodziej. Tajemnica Artysty w reżyserii Anny Marii Mydlarskiej, zrealizowany przez Video Studio Gdańsk.
