BASZTA ŁABĘDŹ

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Baszta Łabędź na tzw. planie sztokholmskim z około 1600; od lewej: Brama Zamkowa, szpital św. Ducha, ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry Baszta Łabędź], u dołu fragment kościoła św. Jana
Baszta Łabędź, Johann Carl Schultz, 1853
Baszta Łabędź i fragment Am brausenden Wasser (ul. Wartka), początek XX wieku
Baszta Łabędź i Targ Rybny początek XX wieku
Baszta Łabędź, koniec lat 30. XX wieku
Baszta Łabędź, fot. Kazimierz Lelewicz, 1953
Baszta Łabędź, po prawej hotel Hilton przy Targu Rybnym, 2018

BASZTA ŁABĘDŹ, na Targu Rybnym. Wybudowana w 2. połowie XV wieku (prawdopodobnie podczas wojny trzynastoletniej w latach 1454–1466), cylindryczna, ceglana, z płaskim ścięciem od strony zachodniej, nakryta dachem w formie ściętego stożka, o średnicy około 8,7 m, wysokości około 14,5 m, grubość murów w poziomie przyziemia około 2,3 m. Znajdowała się w północno-wschodnim narożniku murów obronnych, była najdalej na północ wysuniętym elementem fortyfikacji średniowiecznych Głównego Miasta.

Poprzedzała ją wzniesiona w 2. połowie XIV wieku przez Krzyżaków baszta Rybacka, zlokalizowana w południowo-zachodnim narożniku przedzamcza, ryglująca dostęp do zamku od strony Głównego Miasta oraz kontrolująca port na Motławie. W roku 1454 rozebrana przez gdańszczan, którzy do budowy baszty Łabędź wykorzystali jej fundamenty. Nowa przypominała wyglądem poprzednią. Zwrócono jedynie kierunek ostrzału w stronę zamczyska, płaskie ścięcie umieszczono od strony miasta, była też wyższa niż obecna (zachowały się z niej trzy dolne kondygnacje). W XVI wieku w miejsce najwyższej kondygnacji wprowadzono nową, o konstrukcji szkieletowej, otoczoną cienką ceglaną ścianą ze stosunkowo dużymi oknami, ułatwiającymi obserwację portu. W późniejszych stuleciach stopniowo traciła znaczenie obronne, opleciona ciasną zabudową niedużych kamieniczek.

W roku 1945 poważnie ucierpiała, całkowitemu zniszczeniu uległa sąsiednia zabudowa. W 1967 odrestaurowana w kształcie nadanym jej w początku XVI wieku. Do roku 1970 widoczny był na jej murze wodowskaz pokazujący zasięg wód wielkiej powodzi z 11 IV 1829 (około 1,6 m ponad poziom ulicy). GS

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania