BASZTA ŁABĘDŹ
Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File: 1_Targ_Rybny.jpg |thumb| Baszta Łabędź na tzw. planie sztokholmskim z około 1600; od lewej: [[BRAMA ZAMKOWA | Brama Zamkowa]], [[SZPITAL ŚW. DUCHA | szpital św. Ducha]], ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry Baszta Łabędź, u dołu fragment [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]]] | [[File: 1_Targ_Rybny.jpg |thumb| Baszta Łabędź na tzw. planie sztokholmskim z około 1600; od lewej: [[BRAMA ZAMKOWA | Brama Zamkowa]], [[SZPITAL ŚW. DUCHA | szpital św. Ducha]], ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry Baszta Łabędź, u dołu fragment [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]]] | ||
| − | [[File: Baszta_Łądędź_1853.jpg |thumb| Baszta Łabędź, [[SCHULTZ JOHANN CARL | Johann Carl Schultz]], 1853]] | + | [[File: Baszta_Łądędź_1853.jpg |thumb| Baszta Łabędź, [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], 1853]] |
[[File: Hotel_Hilton_początek_XX_wieku.jpg |thumb| Baszta Łabędź i fragment Am brausenden Wasser (ul. Wartka), początek XX wieku]] | [[File: Hotel_Hilton_początek_XX_wieku.jpg |thumb| Baszta Łabędź i fragment Am brausenden Wasser (ul. Wartka), początek XX wieku]] | ||
[[File:Baszta_Labędz.jpg|thumb|Baszta Łabędź i [[TARG RYBNY | Targ Rybny]] początek XX wieku]] | [[File:Baszta_Labędz.jpg|thumb|Baszta Łabędź i [[TARG RYBNY | Targ Rybny]] początek XX wieku]] | ||
[[File:3_Baszta_Łabędź.jpg|thumb|Baszta Łabędź, koniec lat 30. XX wieku]] | [[File:3_Baszta_Łabędź.jpg|thumb|Baszta Łabędź, koniec lat 30. XX wieku]] | ||
| − | [[File:Baszta_Łabędź_po_odbudowie_na_fotografii_Kazimierza_Lelewicza,_1953.jpg|thumb|Baszta Łabędź | + | [[File:Baszta_Łabędź_po_odbudowie_na_fotografii_Kazimierza_Lelewicza,_1953.jpg|thumb|Baszta Łabędź, 1953]] |
[[File:5_Baszta_Łabedz.JPG|thumb|Baszta Łabędź, po prawej [[HOTEL HILTON, Targ Rybny 1 | hotel Hilton]] przy Targu Rybnym, 2018]] | [[File:5_Baszta_Łabedz.JPG|thumb|Baszta Łabędź, po prawej [[HOTEL HILTON, Targ Rybny 1 | hotel Hilton]] przy Targu Rybnym, 2018]] | ||
| − | '''BASZTA ŁABĘDŹ''', na [[TARG RYBNY | Targu Rybnym]]. Wybudowana w 2. połowie XV wieku (prawdopodobnie podczas [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojny trzynastoletniej]] w latach 1454–1466), cylindryczna, ceglana, z płaskim ścięciem od strony zachodniej, nakryta dachem w formie ściętego stożka, o średnicy około 8,7 m, wysokości około 14,5 m, grubość murów w poziomie przyziemia około 2,3 m. Znajdowała się w północno-wschodnim narożniku [[MURY OBRONNE | murów obronnych]], była najdalej na północ wysuniętym elementem [[FORTYFIKACJE | fortyfikacji]] średniowiecznych [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]].<br/><br/> Poprzedzała ją wzniesiona w 2. połowie XIV wieku przez Krzyżaków baszta Rybacka, zlokalizowana w południowo-zachodnim narożniku przedzamcza, ryglująca dostęp do zamku od strony Głównego Miasta oraz kontrolująca port na [[MOTŁAWA | Motławie]]. W | + | '''BASZTA ŁABĘDŹ''', na [[TARG RYBNY | Targu Rybnym]]. Wybudowana w 2. połowie XV wieku (prawdopodobnie podczas [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojny trzynastoletniej]] w latach 1454–1466), cylindryczna, ceglana, z płaskim ścięciem od strony zachodniej, nakryta dachem w formie ściętego stożka, o średnicy około 8,7 m, wysokości około 14,5 m, grubość murów w poziomie przyziemia około 2,3 m. Znajdowała się w północno-wschodnim narożniku [[MURY OBRONNE | murów obronnych]], była najdalej na północ wysuniętym elementem [[FORTYFIKACJE | fortyfikacji]] średniowiecznych [[GŁÓWNE MIASTO | Głównego Miasta]].<br/><br/> Poprzedzała ją wzniesiona w 2. połowie XIV wieku przez Krzyżaków baszta Rybacka, zlokalizowana w południowo-zachodnim narożniku przedzamcza, ryglująca dostęp do zamku od strony Głównego Miasta oraz kontrolująca port na [[MOTŁAWA | Motławie]]. W 1454 rozebrana przez gdańszczan, którzy do budowy baszty Łabędź wykorzystali jej fundamenty. Nowa przypominała wyglądem poprzednią. Zwrócono jedynie kierunek ostrzału w stronę zamczyska, płaskie ścięcie umieszczono od strony miasta, była też wyższa niż obecna (zachowały się z niej trzy dolne kondygnacje). W XVI wieku w miejsce najwyższej kondygnacji wprowadzono nową, o konstrukcji szkieletowej, otoczoną cienką ceglaną ścianą ze stosunkowo dużymi oknami, ułatwiającymi obserwację portu. W późniejszych stuleciach stopniowo traciła znaczenie obronne, opleciona ciasną zabudową niedużych kamieniczek.<br/><br/> |
| − | W | + | W 1945 poważnie ucierpiała, całkowitemu zniszczeniu uległa sąsiednia zabudowa. W 1967 odrestaurowana w kształcie nadanym jej w początku XVI wieku. Do 1970 widoczny był na jej murze wodowskaz pokazujący zasięg wód wielkiej powodzi z 11 IV 1829 (około 1,6 m ponad poziom ulicy). {{author: GS}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] |
Aktualna wersja na dzień 13:48, 3 lis 2022
BASZTA ŁABĘDŹ, na Targu Rybnym. Wybudowana w 2. połowie XV wieku (prawdopodobnie podczas wojny trzynastoletniej w latach 1454–1466), cylindryczna, ceglana, z płaskim ścięciem od strony zachodniej, nakryta dachem w formie ściętego stożka, o średnicy około 8,7 m, wysokości około 14,5 m, grubość murów w poziomie przyziemia około 2,3 m. Znajdowała się w północno-wschodnim narożniku murów obronnych, była najdalej na północ wysuniętym elementem fortyfikacji średniowiecznych Głównego Miasta.
Poprzedzała ją wzniesiona w 2. połowie XIV wieku przez Krzyżaków baszta Rybacka, zlokalizowana w południowo-zachodnim narożniku przedzamcza, ryglująca dostęp do zamku od strony Głównego Miasta oraz kontrolująca port na Motławie. W 1454 rozebrana przez gdańszczan, którzy do budowy baszty Łabędź wykorzystali jej fundamenty. Nowa przypominała wyglądem poprzednią. Zwrócono jedynie kierunek ostrzału w stronę zamczyska, płaskie ścięcie umieszczono od strony miasta, była też wyższa niż obecna (zachowały się z niej trzy dolne kondygnacje). W XVI wieku w miejsce najwyższej kondygnacji wprowadzono nową, o konstrukcji szkieletowej, otoczoną cienką ceglaną ścianą ze stosunkowo dużymi oknami, ułatwiającymi obserwację portu. W późniejszych stuleciach stopniowo traciła znaczenie obronne, opleciona ciasną zabudową niedużych kamieniczek.
W 1945 poważnie ucierpiała, całkowitemu zniszczeniu uległa sąsiednia zabudowa. W 1967 odrestaurowana w kształcie nadanym jej w początku XVI wieku. Do 1970 widoczny był na jej murze wodowskaz pokazujący zasięg wód wielkiej powodzi z 11 IV 1829 (około 1,6 m ponad poziom ulicy).
