BARTH ANDREAS, pastor kościołów św. Bartłomieja i św. Katarzyny
| < Poprzednie | Następne > |
ANDREAS BARTH (16 VII 1642 Gdańsk – 7 III 1701 Gdańsk), pastor, autor kazań i wierszy okolicznościowych. Potomek gdańskiej rodziny kupieckiej, najmłodszy z ośmiorga dzieci Andreasa Bartha (22 V 1588 – 27 I 1678) oraz poślubionej mu 3 X 1623 jego drugiej żony Marii z domu Frenking (1603 – 3 III 1656). Młodszy brat Philippa (22 XII 1624 – 12 II 1661), od 10 VI 1655 pastora w Wocławach (Wotzlaff), od 1659 diakona w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku.
Od 1654 pobierał nauki w szkole mariackiej, od 1656 w Gimnazjum Akademickim. Od 1662 studiował teologię w Wittenberdze, w 1664 (prawdopodobnie w Rostoku) uzyskał tytuł magistra. Odbył trzyletnią podróż edukacyjną przez północne Niemcy i Niderlandy, odwiedził uniwersytety między innymi w Gießen, Utrechcie i Lejdzie, w Strasburgu studiował język hebrajski.
W lipcu 1667 powrócił do Gdańska. Do 1670 pracował jako preceptor w domu Simona Wahla. Od grudnia 1670 do 1674 pastor w Stegnie (Kobbelgrube), od 1674 do 1676 pastor w kościele św. Bartłomieja, od 1676 do śmierci w kościele św. Katarzyny. W 1680 był jednym z dwóch kandydatów na stanowisko głównego pastora gdańskiego kościoła NMP, głosami parafian wybrano jednak Constantina Schütza. 14 VI 1695 brał udział w konwencie, po którym wraz z 15 innymi duchownymi protestanckimi (między innymi rektorem Gimnazjum Akademickiego i pastorem kościoła św. Trójcy Samuelem Schelwigiem, diakonem kościoła św. Bartłomieja Michaelem Kempinem, diakonem św. Trójcy Andreasem Gnospiusem i diakonem kościoła św. Jana Johannem Straussem) podpisał deklarację poparcia dla ortodoksyjnego luteranizmu w głośnym sporze ze zwolennikami pietyzmu, w którym mediatorem był ówczesny sekretarz Rady Miejskiej Friedrich Fabricius.
Zasłynął jako znakomity kaznodzieja. Niektóre kazania żałobne zostały opublikowane, między innymi wygłoszone na pogrzebach: brata Philippa (Lachrymae fraternae, quas in obitu Philippi Barthii audit, 1661), Johanna Henricha Schmiedena (Wohlverdienter Nachruhm des H. Johann Henrich Schmieden, 1682), Anny Reginy, żony Samuela Schelwiga, profesora i rektora Gimnazjum Akademickiego (Bey Beerdigung von Anna Regina geb. Weiss, Samuelis Schelguigii Ehefrau, 1685) i Jana Heweliusza (luty 1687: Der auffgehobene Leid- und Freuden-Wechsel welchen bey ansehnlicher Beerdigung des Woll Edlen, Vesten und Hochweisen Herren Hn. Johannis Hevelii Weltberühmten Astronomi..., wydał w 1688 Johann Zacharias Stolle). Edycje kazań uzupełnił o biogramy zmarłych. Pisał wiersze okolicznościowe, weselne i żałobne, także po łacinie, między innymi o zmarłym znajomym etyku z Wittenbergi Johannie Knispelu: Freundliches Andenken des H. Johann Knispel (1660) czy z okazji ślubu burmistrza Daniela Proitego z Gertrudą, córką pastora Nathanaela Dilgera Lusus nuptialis thalamo Danielis Proitii et virginis Gertrudis Dilgeriae Nathanaelis Dilgeri filiae consecratus (1660).
Był trzykrotnie żonaty. Po raz pierwszy od 12 IV 1671 z Reginą (zm. 1677), córką Martina Kernera, po raz drugi od 3 VII 1678 z Adelgundą (zm. 10 VII 1685), córką Caspara Jantzena, zmarłą bezpotomnie. Trzecią żoną, poślubioną 7 VII 1686, była Anna Catharina, córka Johanna Petera Titiusa profesora Gimnazjum Akademickiego (następnie żona Samuela Friedricha Willenberga). Ojciec Elisabeth (ochrzczona 8 VIII 1687); Concordii Renaty (pogrzeb 30 IV 1767 w kościele NMP), żony Carla Herlitza; Nathana (7 VI 1672 – 1673); Caspra (zm. 4 IV 1731 Gdańsk, pochowany 21 IV 1731 w kościele św. Trójcy), od 1710 studiującego w Halle, Wittenberdze i Lejdzie, w 1757 sekretarza gdańskiej Rady Miejskiej, żonatego od 1 IX 1718 z Concordią Schütz (pogrzeb 5 IV 1773 w kościele NMP); Daniela (27 VI 1691? – pochowany 26 VII 1735 w kościele św. Katarzyny), doktora medycyny, w 1757 lekarza miejskiego w Gdańsku, ożenionego z Philippiną Renate Petersen.
Pochowany 22 III 1701 w kościele św. Katarzyny; mowę pogrzebową wygłosił jego następca na godności pastora tego kościoła, Johannes Falck. Pośmiertnie uhonorowany został także dwoma zbiorkami poetyckimi, autorstwa gdańskich duchownych, profesorów Gimnazjum Akademickiego, także obu synów, wówczas uczniów gdańskiego Gimnazjum Akademickiego.
