PALLOTYNI
| < Poprzednie | Następne > |
PALLOTYNI, członkowie Stowarzyszenia Apostolatu Katolickiego (SAC). Wspólnota duchownych nieskładających ślubów, a jedynie przyrzeczenia (m.in. ubóstwa, posłuszeństwa, czystości, życia we wspólnocie), założona w 1835 przez Wincentego Pallottiego we Włoszech, w 1904 zatwierdzona przez Piusa X. Pośród celów stowarzyszenia wyróżnia się pogłębianie, krzewienie i obronę wiary katolickiej oraz pobożności maryjnej. W Polsce od 1907, od 1935 istnieje samodzielna prowincja polska.
W latach 1925–1926 polscy pallotyni sondowali możliwość rozpoczęcia działalności w II Wolnym Mieście Gdańsku, odstąpili jednak od tego zamiaru ze względu na dominujący tu język niemiecki. W 1927 pallotyni przybyli do Gdańska z niemieckiego Limburga. W roku następnym w Młyniskach, w wynajętym domu przy Paul-Beneke-Weg (ul. Marynarki Polskiej) otworzyli internat (konwikt) dla katolickiej młodzieży męskiej ze szkół gdańskich. W 1932 nabyli dawną restaurację z hotelem, kręgielnię i korty tenisowe na rogu Große Allee 41–42 (al. Zwycięstwa) i Delbrückallee 3B (ul. Skłodowskiej-Curie). Powstał tu dom zakonny z publiczną kaplicą pod wezwaniem Chrystusa Króla (oprócz obiektu sakralnego sześć dużych sal, kilkadziesiąt pokoi, sutereny i obszerny ogród), do którego w 1933 przeniesiono konwikt z Młynisk. Pallotyni obsługiwali również chorych w pobliskim Szpitalu Miejskim przy Delbrückallee 7 (ul. Dębinki). Od 1934 pracował w Gdańsku ks. Leon Bemke, polski pallotyn, kapelan żołnierzy polskich stacjonujących na Westerplatte, pracujący także w Polskich Szkołach Handlowych.
Pallotyni, także niemieccy, cieszyli się szacunkiem gdańskiej Polonii, po 1933 byli szykanowani przez hitlerowskie władze. W październiku 1939 odebrano im dom zakonny przy Hindenburgallee (al. Zwycięstwa), przeznaczając go dla Medizinische Akademie Danzig ( Państwowa Akademia Medycyny Praktycznej w Gdańsku). Zakonników przeniesiono do kościoła Chrystusa Króla, po wrześniu 1939 odebranego Polakom.
W 1945 pallotynów niemieckich zastąpili polscy (pierwszy przełożony ks. Stanisław Wierzbicki). Objęli kościół (i parafię) Chrystusa Króla, starając się o zwrot u władz polskich przyszpitalnego kompleksu, który, uznany za mienie poniemieckie, częściowo przydzielono gdańskiej Akademii Lekarskiej ( Gdański Uniwersytet Medyczny; w dawnej kaplicy umieszczono salę wykładową), częściowo Państwowemu Zakładowi Higieny i Urzędowi Badania Żywności. Pallotyni, nie czekając na oficjalną zgodę władz, zajęli resztę dawnej parceli przy ul. Skłodowskiej-Curie. W 1945 w jednym z baraków otworzyli tymczasową kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej. Nie otrzymawszy zgody na użytkowanie baraków ani rekompensaty za zabór budynków, jesienią 1945 wszczęli proces o odzyskanie mienia, zakończony w czerwcu 1948 niepowodzeniem. Część użytkowanych od 1945 gruntów formalnie otrzymali na własność w 1972.
Prowadzili m.in. duszpasterstwo akademickie dla studentów Politechniki Gdańskiej i Akademii Medycznej w Gdańsku ( Gdański Uniwersytet Medyczny). Do kolejnego konfliktu z władzami doszło w połowie lat 70. XX wieku, gdy pallotyni rozpoczęli rozbudowę obiektu (najpierw plebanii). Obok domu parafialnego w okresie 1981–1985 wzniesiono kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, w 1983 – przykościelne hospicjum.
Przy kościele Chrystusa Króla pallotyni działali do 1947, przechodząc następnie do kościoła św. Elżbiety na Starym Mieście. W 1949 erygowano kanonicznie przy kościele dom zakonny, w 1956 pallotyni uzyskali zgodę na odbudowę zabytkowego kompleksu szpitala św. Elżbiety. Oprócz prowadzenia ośrodka duszpasterskiego w tej części miasta pallotyni zajmują się m.in. posługą w pobliskich szpitalach.
