GERHARD SCHERBIK von STEEGEN, komtur gdański
| < Poprzednie | Następne > |
GERHARD SCHERBIK von STEEGEN (zginął 2 II 1348 nad rzeką Strawą), komtur gdański 29 X 1344 – 2 II 1348. Nie jest znana jego wcześniejsza kariera w zakonie krzyżackim. Jako komtur gdański po raz pierwszy wzmiankowany został 29 X 1344, gdy rozstrzygnął spór między dominikanami z klasztoru przy kościele św. Mikołaja a władzami Głównego Miasta Gdańska (zob. Rada Miejska, Główne Miasto). Korzystając z przyznanego miastu prawa do wykupu lub zamiany obcych dóbr znajdujących się w jego granicach, Rada Miejska podejmowała między innymi starania o przejęcie części gruntów (łąk i ogrodów) należących od XIII wieku do dominikanów, a położonych między kościołem św. Mikołaja i Motławą (w przybliżeniu między obecną ul. Podwale Staromiejskie a ul. Szeroką) i ograniczających możliwości rozwoju ośrodka miejskiego. O groźbie utraty części swoich posiadłości ziemskich gdańscy dominikanie informowali obradującą we Wrocławiu kapitułę prowincji polskiej, skąd wydelegowano do Gdańska specjalnych komisarzy. Gerhard podjął się mediacji w tej sprawie wraz ze swoim zastępcą, komturem domowym i dwoma najstarszymi Krzyżakami z gdańskiego konwentu. Na mocy osiągniętej ugody klasztor zrezygnował ze spornego terenu.
W końcu 1345 roku przejął od proboszcza kościoła św. Katarzyny, Heinricha de Lapide, należącą od dawna do tego kościoła wieś Wrzeszcz i przeniósł tam, nad rzekę Strzyżę, spod gdańskiego zamku, folwark bydlęcy swojego konwentu. Spowodowało to protest ze strony cystersów z klasztoru oliwskiego (zob. opactwo cystersów w Oliwie), ponieważ pod nowy folwark zagarnął należącą do nich łąkę między Strzyżą, jej dawnym korytem a Wisłą. Opat oliwski Stanisław złożył na niego skargę do wielkiego mistrza Heinricha Dusemera, ten zaś ze starszyzną krzyżacką (włącznie z byłym komturem gdańskim Winrichem von Kniprode, wówczas już wielkim komturem) uznał roszczenia cystersów za słuszne. W efekcie Gerhard musiał ustąpić ze spornej łąki.
W 1346 roku oddał pod rozstrzygnięcie wielkiego mistrza (i 31 lipca był w Malborku świadkiem tego rozstrzygnięcia) zatarg między Radą Głównego Miasta a resztą gminy w sprawie opłat z tytułu czynszów od posiadanych w mieście działek, nowo wyznaczonych placów pod spichlerze oraz prawa Rady do dzielenia pół, ogrodów i łąk. Ta sama Rada 28 VIII 1346, powołując się na zgodę wielkiego mistrza i Gerharda jako komtura, przekazała Wernerowi von Zinger do lokacji w granicach miejskich posiadłości wieś miejską, czyli Nową Wieś (między miastem a Przejazdowem). Sam Gerhard 28 VIII 1347 zatwierdził wydaną przez prepozyta szpitala św. Ducha w Gdańsku zgodę na lokację wsi leżącej naprzeciwko Nowej Wsi, po drugiej stronie Raduni (na północ od Mokrego Dworu), a 7 I 1348 nadał prawo magdeburskie Bartoszowi z Roszczyc (koło Lęborka) dla jego dóbr Roszczyce i Borkowo. 10 VIII 1347 na zamku gdańskim potwierdził zakończenie sporu między prepozytem żukowskim a rycerzem Panczesławem o wieś Gorskowo (koło obecnych Kartuz). W nieznanym czasie (pod koniec grudnia 1344) zezwolił rycerzowi Mikołajowi z Nanic na lokację na prawie chełmińskim wsi Suchanino. Za jego rządów (4 XII 1344) pojawił się w źródłach pierwszy proboszcz gdańskiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP), Konrad.
W końcu 1347 i na początku 1348 gościł w Gdańsku arcybiskupa Stefana z Niku (Armenia), który za zgodą papieża Klemensa VI zabiegał o pomoc Krzyżaków w walce z Turkami, a z upoważnienia kościelnego zwierzchnika Pomorza, biskupa włocławskiego, wystawiał między innymi 26 XI 1347 odpust dla przybywających do gdańskiego kościoła NMP, udzielał święceń kapłańskich, poświęcił w klasztorze oliwskim kielichy i ornaty.
W zimie 1348 wziął udział w zorganizowanej przez wielkiego mistrza Heinricha Dusmera rejzie (wyprawie zbrojnej) na Litwę. Na wyprawę zwołano wojska z Pomorza i z ziemi chełmińskiej, wzmocnili ją rycerze krzyżowcy z Francji i Anglii. Po trwającej dziewięć dni wyprawie, podczas odwrotu 2 II 1348 roku, doszło nad rzeką Strawą (dopływ Niemna) do bitwy z Litwinami wspomaganymi przez Rusinów. Zakończyła się ona zwycięstwem sił krzyżackich, ze znaczniejszych polegli jednak wójt biskupa sambijskiego (Sambia, obecnie w obwodzie kaliningradzkim w Rosji), komtur golubski (obecnie Golub-Dobrzyń), komtur gdański Gerhard, sześciu innych Krzyżaków i 50 innych uczestników rejzy.
