PŁOŃSKA MARYLA, działaczka opozycji demokratycznej
| < Poprzednie | Następne > |
MARYLA HELENA PŁOŃSKA (19 VIII 1957 Gdańsk – 30 XI 2011 Gdańsk), działaczka opozycji demokratycznej w Gdańsku. Córka pochodzącego z Białostocczyzny Jerzego, oficera techniki operacyjnej (tzw. Wydział T) Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku i pochodzącej z Podlasia Władysławy, sekretarki na Politechnice Gdańskiej (PG). Wychowywała się u dziadków ze strony ojca, nauczycieli, w Jurowcach koło Sanoka. W 1964 rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej w Sokółce. W Gdańsku ponownie od 1968, zamieszkała z rodzicami na Żabiance, przy ul. Wejhera. Naukę kontynuowała w gdańskiej Szkole Podstawowej nr 77, w 1978 ukończyła Technikum Mechaniczno-Elektryczne. W latach 1979–1980 studiowała na Wydziale Chemii PG, wydalona z uczelni za działalność opozycyjną.
Jeszcze przed rozpoczęciem studiów włączyła się w działalność Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (WZZW) i została współpracowniczką Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO). W latach 1979–1980 była członkinią redakcji i autorką niezależnego pisma WZZW „Robotnik Wybrzeża”. Odpowiadała za redakcję techniczną tekstów, pisała artykuły na tematy społeczne.
W latach 1978–1979 współorganizatorka niezależnych obchodów rocznicy Grudnia 1970 w Gdańsku. 18 XII 1979 przemawiała w imieniu WZZW podczas uroczystości pod bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej. 7 VIII 1980 była współautorką (z Bogdanem Borusewiczem, Janem Karandziejem, Joanną i Andrzejem Gwiazdami, Aliną Pienkowską i Lechem Wałęsą) odezwy wzywającej stoczniowców do obrony zwolnionej z pracy Anny Walentynowicz.
Od 14 VIII 1980 uczestniczyła w strajku w Stoczni Gdańskiej, początkowo jako sekretarz w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS). Brała udział w redagowaniu 21 postulatów Solidarności, następnie była organizatorką biura tłumaczeń dla dziennikarzy zagranicznych.
16 VIII 1980, po zakończeniu przez Lecha Wałęsę strajku w stoczni, wspólnie z Joanną i Andrzejem Gwiazdami oraz Bogdanem Lisem, zakładowym żukiem Elmoru objechała kilka najważniejszych zakładów, wzywając do kontynuowania walki. Jej wypowiedź do prasy, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego", wywołała spory rezonans społeczny i polityczny. Po zakończeniu strajku, na wniosek Lecha Wałęsy, jej biuro tłumaczeń zostało usunięte z siedziby Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Zniechęcona konfliktami w kierownictwie „Solidarności”, wycofała się z działalności związkowej.
Następnie pracowała dorywczo, między innymi udzielała korepetycji, wykonywała tłumaczenia oraz prace kreślarskie. W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego, w 1988 – w Wojewódzkim Ośrodku Informatyki w Gdańsku, w latach 1988–1989 – w firmie Intakom Sp. z o.o.
Z powodu choroby nowotworowej od 1989 przebywała na rencie (I grupa inwalidzka). Pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Oliwie.
W 2014 jej postać przywołano w filmie Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego Solidarność według kobiet, przedstawiającym historię kilku zapomnianych kobiet, których działalność przyczyniła się do zmiany realiów politycznych w Polsce. W 2018 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności. W tym samym roku (28 kwietnia), w rocznicę powstania WZZW, na ścianie budynku w bloku przy ul. Wejhera 3, w którym mieszkała, odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową. W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na filarze przystanku kolejowego Gdańsk Strzyża.
