CMENTARZE W OLIWIE
| < Poprzednie | Następne > |
CMENTARZE W OLIWIE. Kościoła św. Jakuba, ul. Opacka i ul. Cystersów (Saltzmannstraße, Am Karlsberg), parafialny, katolicki, od roku 1835 ewangelicki. W otoczeniu kościoła św. Jakuba, na obszarze około 1 ha, na lekkim wzniesieniu, nieregularny w rzucie. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1308, kiedy opat oliwski Rudiger kazał pochować na nim pomordowanych podczas rzezi Gdańska rycerzy pomorskich. Po przekazaniu kościoła protestantom w 1835 założono nowy cmentarz katolicki (obecnie część Cmentarza Komunalnego 2), dalsze pochówki odbywały się sporadycznie, w 1878 groby zniwelowano. W 1960 podczas rewaloryzacji kościoła św. Jakuba pozostałości cmentarza (kilka nagrobków kamiennych z końca XVIII i początku XIX wieku) zlikwidowano. Obecnie teren uporządkowany, wyrównany i obsiany trawą.
Komunalny nr 2,ul. Opacka 8, ul. Czyżewskiego (Ludolfiner Straße), obecnie 4,99 ha powierzchni, posiada kolumbarium. Zespół składał się z pięciu, obecnie czterech cmentarzy, po 1945 użytkowanych przez parafię katolicką, w 1947 przejętych przez Zarząd Miasta jako cmentarz komunalny, czynny, obszar 4,83 ha.
1) Katolicki I (Katholischer Friedhof I), powstał w 1832 jako miejsce grzebalne dla parafii katolickiej, erygowanej przy kościele Trójcy Świętej, po przejęciu kościoła św. Jakuba przez ewangelików. Zajmował obszar 2 mórg, położony na płaskim terenie, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Podzielony na regularne, prostokątne kwatery przez układ prostopadłych do siebie alej poprzecznych i podłużnych. Główna aleja prowadzi od bramy po stronie zachodniej do krzyża cmentarnego po wschodniej stronie działki. Na południu od bramy znajduje się neobarokowa kaplica / kostnica, wybudowana w 1909 według planów architekta Singera (twórcy kaplicy św. Piotra, następnie kościoła św. Apostołów Piotra i Pawła w Jelitkowie), poświęcona 30 X 1910, obecnie wspólna dla całego założenia. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku; pozostałe pochodzą z okresu po 1945. Jest wewnętrzną częścią obecnego cmentarza komunalnego.
2) Ewangelicki I (Evangelischer Friedhof I), powstał w 1835 jako miejsce grzebalne dla parafii ewangelickiej, erygowanej przy kościele św. Jakuba. Położony na terenie płaskim, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Wnętrze podzielone na kwatery przez układ prostopadłych do siebie dwóch podłużnych i czterech poprzecznych alej. Główna aleja prowadzi od bramy po stronie zachodniej w kierunku wschodniej granicy działki. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku; pozostałe pochodzą z lat powojennych. Stanowi wewnętrzną część obecnego cmentarza komunalnego.
3) Ewangelicki II (Evangelischer Friedhof II), powstał około 1920 w związku z zapełnieniem się poprzedniego. Położony na płaskim terenie, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Wnętrze podzielone na kwatery przez prostopadłe do siebie trzy aleje podłużne i trzy poprzeczne. Główna aleja prowadzi w osi założenia, od bramy po stronie zachodniej w kierunku wschodniej granicy działki. W połowie jej długości znajduje się okrągły placyk z fontanną. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku; pozostałe pochodzą z lat powojennych. Stanowi południową część obecnego cmentarza komunalnego.
4) Katolicki II (Katholischer Friedhof II), powstał około 1920 w związku z zapełnieniem się starego cmentarza katolickiego. Położony na płaskim terenie, na działce o rzucie zbliżonym do prostokąta krótszym bokiem przylegającego do ul. Czyżewskiego. Wnętrze podzielone na nieregularne kwatery przez układ prostopadłych do siebie alej poprzecznych i podłużnych. Zachowało się kilkadziesiąt nagrobków z 2. połowy XIX wieku i 1. połowy XX wieku, pozostałe pochodzą z lat powojennych.
5) Komunalny (Kommunalfriedhof), powstał na wniosek naczelnika powiatu Gdańsk-Wyżyny z 1921, założony przez miasto Oliwę dla innowierców jako cmentarz bezwyznaniowy. Położony był na płaskim terenie, na trójkątnej działce, od ulicy oddzielonej niewielką skarpą, po północnej stronie zespołu cmentarnego. Po 1945 zamknięty i zlikwidowany, zabudowany (m.in. siedziba telewizji kablowej UPC i TVP3).
Cmentarze Zakładu Opieki dla Starców (zob. Zakład Pracy i Ubogich), ul. Polanki 124, ewangelickie. Związane z domem opieki dla bezdomnych starców w oliwskim Dworze II. Pierwszy założony w połowie XIX wieku, na terenie dawnego sadu, na płaskim, lekko wzniesionym względem ulicy terenie, w rzucie zbliżony do prostokąta, krótszym bokiem przylegał do drogi prowadzącej do zabudowań dawnego Dworu II. Z niewielką murowaną kostnicą w południowo-zachodnim narożniku, zachowaną do dziś. Drugi cmentarz, niewielki, o nieregularnym rzucie, na spłaszczonym terenie na krawędzi lasu, założony na zachód od poprzedniego. Zamknięte w 1945.
Cmentarz choleryczny dla mieszkańców Oliwy powstały w XIX wieku, z dala od wsi, na obecnym Przymorzu, pozostałością którego jest drewniany krzyż na placyku przy skrzyżowaniu ul. Bolesława Krzywoustego i ul. Mściwoja II.
