BRANDES GERHARD, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
GERHARD BRANDES (1 VII 1555 Gdańsk – 17 I 1612 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Syn burmistrza Johanna Brandesa i Dorothei, córki rajcy Georga Schöpera. Studiował w 1569 na uniwersytecie w Wittenberdze, w 1574 w Bazylei, w 1575 w Heidelbergu. Od 1581 był ławnikiem, w 1586 conseniorem, w 1587 seniorem tego gremium. Od 1589 był rajcą, w 1591 sędzią. Od 1592 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza zajmował w 1593, 1597, 1601, 1605 i 1609, drugiego w 1592, 1596, 1600, 1604, 1608 i 1611, trzeciego w 1595, 1599, 1603 i 1607, czwartego w 1594, 1598, 1602, 1606 i 1610. W 1603 i 1606 r. był burgrabią królewskim w Gdańsku.
Nakłonił Nicolausa Volckmara do opracowania zestawu podręczników do nauki języka polskiego, w tym cieszących się dużą popularnością rozmówek niemiecko-polskich Viertzig Dialogi. Dzięki jego staraniom przyznano Volckmarowi w związku z tym stypendium Rady Miejskiej. W 1593 otwarcie wyrażał swoje nieprzejednane stanowisko (mimo pozwania Gdańska przed sąd asesorski) wobec żądań ze strony biskupa włocławskiego Hieronima Rozrażewskiego oddania katolikom kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). W tej sprawie stanowczo odmówił także latem 1593 popierającemu roszczenia biskupa królowi polskiemu Zygmuntowi III Wazie, który wówczas przebywał w Gdańsku ( wizyty króla polskiego Zygmunta III Wazy w Gdańsku). W 1593 polecił osobiście, by przy użyciu straży i miejskiego wojska, stłumić tumult, który wybuchł wskutek konfliktu pomiędzy gdańskim mieszczaństwem a dworzanami królewskimi podczas pobytu w Gdańsku króla polskiego Zygmunta III Wazy. Jego decyzja pozwoliła zapobiec eskalacji konfliktu, jak również uniknąć napięć na linii Rada Miejska – dwór królewski. 20 VII 1598 przywitał oficjalnie na czele Rady Miejskiej króla Zygmunta III Wazę, udającego się na wyprawę do Szwecji.
Był wyznania kalwińskiego. Około 1608 zaangażował się (wraz z burmistrzem Johannem von der Linde) w działania na rzecz obsadzenia przez kalwinistów wszystkich miejsc w Radzie Miejskiej w związku z postępami wyznania reformowanego w Gdańsku i przypadkami coraz częstszego przechodzenia członków patrycjatu miejskiego na kalwinizm. Niejako w uznaniu jego zasług na polu wzmacniania wpływów kalwińskich wśród patrycjuszowskich elit Gdańska, został przedstawiony (wkrótce po swojej śmierci) na powstałym około 1615 obrazie Isaacka van den Blocka Budowa wieży Babel (albo Rozejście się narodów) jako postać idąca obok Jana Kalwina.
W 1579 nabył kamienicę przy Langgasse 60 (ul. Długa), krótko po jego śmierci, w 1615, sprzedanej. W początkach XVII wieku był również właścicielem kamienicy przy Langer Markt 5 (Długim Targu). Po ojcu trzymał w dzierżawie od miasta Gdańska Świbno. Należały doń także Krzyżowniki (wraz z młynem), od 1609 był właścicielem dworku w Sopocie (Dwór V – tzw. Kotulińskiego), w miejscu obecnej ul. Bohaterów Monte Cassino 6–8, który był w posiadaniu rodziny do 1672. W 1586 ufundował poświęcone rodzicom kamienne epitafium w kościele NMP, gdzie też sam spoczął 6 I 1612.
Trzykrotnie wstępował w związek małżeński. Po raz pierwszy 1 XII 1579 z Cathariną (zm. 29 IV 1595), córką rajcy Johanna Kremera, po raz drugi 20 VI 1600 z Anną (zm. 17 IX 1601), córką rajcy Matthiasa Rüdigera, po raz trzeci 5 IX 1606 z Dorotheą z domu von Rode, wdową po rajcy Johannie Königu (zm. 27 I 1605). Miał ośmioro dzieci: dwóch synów (Johanna i Ernsta) i sześć córek (w tym Catharinę, Barbarę, Annę, Brigitte i Cordulę), wydawanych po osiągnięciu pełnoletniości za znaczniejszych gdańskich kupców (między innymi Christopha von Proen, Nathanaela Bartscha, Clemensa Cölmera). Syn Johann (7 XI 1580 Gdańsk – 21 IX 1648 Gdańsk) był ławnikiem (od 1615), w 1645 złożył funkcję i podjął służbę na dworze króla polskiego Władysława IV.
