JUJKA ZBIGNIEW, karykaturzysta, dziennikarz
| < Poprzednie | Następne > |
ZBIGNIEW JUJKA (23 VII 1935 Stary Targ koło Sztumu – 18 XI 2019 Gdańsk), karykaturzysta, dziennikarz. Syn Franciszka (1906–1944), nauczyciela (m.in. kierownika szkoły w Żodyni koło Wolsztyna, Prywatnej Katolickiej Szkoły Polskiej w Królewskiej Nowej Wsi koło Sztumu, szkoły w pobliskim Starym Targu (i jej patrona)), działacza Związku Polaków w Niemczech, autora słów do hymnu „Rodła”, od 1936 działającego wśród Polaków w Meklemburgii, w 1938 wydalonego z rodziną z III Rzeszy, nauczyciela w Kębłowie koło Wolsztyna, aresztowanego przez Gestapo w Poznaniu i zakatowanego 20 II 1944, oraz poślubionej w 1928 Stanisławy z domu Hierowskiej. Brat Janusza, dziennikarza, Mirosławy i Marii.
Po wojnie mieszkał z rodziną w Zielonej Górze, w 1953 ukończył Liceum Ogólnokształcące w Kościanie. Z powodu zbyt późnego wysłania jego dokumentów do wyższej szkoły artystyczne, po maturze (i do 1955) zatrudniony został w „Gazecie Zielonogórskiej”, dla której miał przerysoywać żarty rysunkowe z rosyjskiego "Krokodiła" by nadawały się do drukowania w czarno-białej gazecie, rychło zastapione włanymi. W latach 1954–1961 studiował w Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych ( Akademia Sztuk Pięknych (ASP)), na Wydziale Architektury Wnętrz. W latach 1960–1964 w „Dzienniku Bałtyckim” publikował rysunkowy cykl „My i oni”, w którym przestawiał raczej złośliwe aniołki i raczej gamoniowate diabełki (a czasami na odwrót).
Od 2 VI 1963, z przerwą w stanie wojennym, w „Dzienniku Bałtyckim" (także jego redaktor graficzny) publikował satyryczny rysunkowy Dzienniczek, komentujący najważniejsze wydarzenia polityczne i społeczne tygodnia. Współpracował z pismami krajowymi (między innymi z kieleckim „Słowem Ludu" (od 1962), „Gazetą Lubuską", „Szpilkami", „Karuzelą", „Gościem Niedzielnym", pelplińskim „Pielgrzymem") i zagranicznymi (szczególnie francuskimi, niemieckimi i fińskimi), od 1982 z „Nowym Dziennikiem" w Nowym Jorku. Autor tysięcy rysunków satyrycznych, które cechował syntetyczny, umiarkowany dobór środków ekspresji. Zajmował się też grafiką, plakatem, ilustrował książki. Zajmował się także malarstwem (akwarele). W 1980 był wiceprzewodniczącym Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w „Dzienniku Bałtyckim".
Wielokrotny laureat konkursów w Polsce i za granicą, począwszy od VI nagrody na International Salon of Cartoons w Monteralu (1968), między innymi zdobył I nagrodę Włoskiego Komitetu Olimpijskiego w Ankonie (1975), Grand Prix i złoty medal Salonu w Anconie we Włoszech (1975), główną nagrodę na XVI Światowym Salonie Rysunkowym w Knokke-Heist w Belgii (1977), I nagrodę na World Cartoon Gallery w Skopju (1988). W konkursach organizowanych przez redakcję „Szpilek" zdobył pięć Złotych Szpilek. W latach 1989–1996 prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury, następnie wiceprezes. Wraz z Andrzejem Januszajtisem wydał przewodnik Z uśmiechem przez Gdańsk (1968, 2003). Współautor albumowej antologii III Rzeczpospolita w karykaturze.
Odznaczony między innymi Srebrnym Krzyżem Zasługi (1973), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998), odznakami „Za zasługi dla Gdańska” (1973), „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1974), „Za Zasługi dla Województwa Pomorskiego”. W 2009 otrzymał Medal św. Wojciecha. W 2000 i 2005 otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury, w 2006 srebrny medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" i dyplom honorowy nagrody archidiecezji gdańskiej "Pro Ecclesia et Populo".
Od 1963 żonaty był z Marią z domu Aftonas, absolwentką ASP w Gdańsku, ojciec Alicji (ur. 1964), po mężu Grochowskiej, profesora psychologii w WSPS w Warszawie i Przemysława (ur. 1967), kartografa. Pochowany 23 XI 2019 na cmentarzu Garnizonowym. 15 I 2021 jego imię otrzymał tramwaj Pesa Jazz Duo nr 1069. 9 X 2021 na budynku przy ul. Focha ( Aniołki), w którym mieszkał w latach 1999–2019, odsłonięto upamiętniającą go tablicę.
