BASZTA ŁABĘDŹ
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File: 1_Targ_Rybny.jpg |thumb| Baszta Łabędź na tzw. planie sztokholmskim z około 1600; od lewej: [[BRAMA ZAMKOWA | Brama Zamkowa]], [[SZPITAL ŚW. DUCHA | szpital św. Ducha]], ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry Baszta Łabędź | + | [[File: 1_Targ_Rybny.jpg |thumb| Baszta Łabędź na tzw. planie sztokholmskim z około 1600; od lewej: [[BRAMA ZAMKOWA | Brama Zamkowa]], [[SZPITAL ŚW. DUCHA | szpital św. Ducha]], ul. Tobiasza wiodąca do Targu Rybnego odgrodzonego od Motławy zwartą zabudową i wyróżnioną u dołu na ciemno (przed żaglowcami) Bramą Tobiasza; u góry Baszta Łabędź, u dołu fragment [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]]]] |
[[File: Baszta_Łądędź_1853.jpg |thumb| Baszta Łabędź, [[SCHULTZ JOHANN CARL | Johann Carl Schultz]], 1853]] | [[File: Baszta_Łądędź_1853.jpg |thumb| Baszta Łabędź, [[SCHULTZ JOHANN CARL | Johann Carl Schultz]], 1853]] | ||
[[File: Hotel_Hilton_początek_XX_wieku.jpg |thumb| Baszta Łabędź i fragment Am brausenden Wasser (ul. Wartka), początek XX wieku]] | [[File: Hotel_Hilton_początek_XX_wieku.jpg |thumb| Baszta Łabędź i fragment Am brausenden Wasser (ul. Wartka), początek XX wieku]] | ||
Wersja z 12:19, 9 lip 2021
BASZTA ŁABĘDŹ, na Targu Rybnym. Wybudowana w 2. połowie XV wieku (prawdopodobnie podczas wojny trzynastoletniej w latach 1454–1466), cylindryczna, ceglana, z płaskim ścięciem od strony zachodniej, nakryta dachem w formie ściętego stożka, o średnicy około 8,7 m, wysokości około 14,5 m, grubość murów w poziomie przyziemia około 2,3 m. Znajdowała się w północno-wschodnim narożniku murów obronnych, była najdalej na północ wysuniętym elementem fortyfikacji średniowiecznych Głównego Miasta.
Poprzedzała ją wzniesiona w 2. połowie XIV wieku przez Krzyżaków baszta Rybacka, zlokalizowana w południowo-zachodnim narożniku przedzamcza, ryglująca dostęp do zamku od strony Głównego Miasta oraz kontrolująca port na Motławie. W roku 1454 rozebrana przez gdańszczan, którzy do budowy baszty Łabędź wykorzystali jej fundamenty. Nowa przypominała wyglądem poprzednią. Zwrócono jedynie kierunek ostrzału w stronę zamczyska, płaskie ścięcie umieszczono od strony miasta, była też wyższa niż obecna (zachowały się z niej trzy dolne kondygnacje). W XVI wieku w miejsce najwyższej kondygnacji wprowadzono nową, o konstrukcji szkieletowej, otoczoną cienką ceglaną ścianą ze stosunkowo dużymi oknami, ułatwiającymi obserwację portu. W późniejszych stuleciach stopniowo traciła znaczenie obronne, opleciona ciasną zabudową niedużych kamieniczek.
W roku 1945 poważnie ucierpiała, całkowitemu zniszczeniu uległa sąsiednia zabudowa. W 1967 odrestaurowana w kształcie nadanym jej w początku XVI wieku. Do roku 1970 widoczny był na jej murze wodowskaz pokazujący zasięg wód wielkiej powodzi z 11 IV 1829 (około 1,6 m ponad poziom ulicy).
