HUCISKO

Wersja z 09:16, 26 wrz 2019

Wytyczanie ulicy Hucisko, około 1896

Hucisko, widok od strony południowej z Targu Rakowego na siedzibę dowództwa XVII Korpusu Armijnego ( Nowy Ratusz), około 1910

Budowa mostu nad torami kolejowymi, 1947, w głębi po lewej Nowy Ratusz

HUCISKO (do 1945 Silberhütte, Srebrna Huta), ulica i skrzyżowanie głównych arterii w centrum Gdańska: ulic Nowe Ogrody i Wały Jagiellońskie. Nazwa, oficjalnie nadana w październiku 1896 roku, pochodzi od działającej tu od XV wieku do 1805 roku małej odlewni srebra nad Kanałem Raduni, należącej do gdańskiego cechu złotników. Po niwelacji miejskich wałów obronnych w 1899 roku biegła (i wciąż biegnie) od ówczesnych Dominikswall i Elisabethwall (obecnie ul. Wały Jagiellońskie) do Neugarten i Promenade (obecnie ul. Nowe Ogrody i ul. 3 Maja). Od 1900 roku wiodła przez nią linia tramwaju elektrycznego, łącząca Targ Węglowy z Siedlcami i Emaus.

Od 1901 roku północno-wschodnią stronę ulicy zajmował plac Am Generalkommando, będący siedzibą dowództwa XVII Korpusu Armijnego (po 1921 siedziba Wysokiego Komisarza Ligi Narodów, po 1945 władz Polskiej Partii Robotniczej, następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 1957 Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”, od 2000 Rady Miasta Gdańska; Nowy Ratusz); od 1945 do 1 III 1990 roku był to pl. Armii Czerwonej, obecnie zaś funkcjonuje bez nazwy. Od strony północno-zachodniej przy ulicy znajdował się – od 1901 roku – ogród ogrodzony żelaznym płotem, przyległy do siedziby dowództwa XVII Korpusu Armijnego. Po 1970 płot rozebrano, a dawny ogród od 12 II 2004 nosi nazwę skweru Czesława Niemena.

Po południowej stronie Huciska (między Wałami Jagiellońskimi a Kanałem Raduni) powstała w 1902 roku szachulcowa willa, należąca do hurtowego kupca zbożowego Simona Ankera i jego rodziny (znajdowała się pod nr 2). Po 1945 roku miały w niej siedzibę różne instytucje (między innymi pogotowie ratunkowe, biura Geoprojektu). Willę rozebrano (wysadzono trotylem) w nocy z 14 na 15 I 1971 roku podczas budowy nowego skrzyżowania między Wałami Jagiellońskimi a Huciskiem. 8 IV 1930 roku na rogu Silberhütte (ul. Hucisko 1) i Dominikswall (ul. Wały Jagiellońskie) – w miejscu obecnego przejścia dla pieszych na jezdni w kierunku Oruni – oddano do użytku pięciopiętrowy gmach Die Westpreußische Versicherungsanstalt ( Zachodniopruski Zakład Ubezpieczeniowy), zbudowany według projektu architekta Adolpha Bielefeldta. Budynek został zniszczony w marcu 1945 roku, jego ruiny rozebrano.

Skrzyżowanie przy zbiegu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie (ze znajdującą się pośrodku wyspą) przebudowano w 1971 roku. Za skrzyżowaniem od południowej strony rozciąga się skwer Mały Błędnik i Targ Rakowy. W miejscu metalowej altany na rogu Targu Rakowego i ul. Hucisko około 1947 roku ustawiono pomnik-czołg, który złomowano w 1991. Od 1994 znajduje się tam pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.

Hucisko i Nowe Ogrody łączył początkowo wiadukt nad torami kolejowymi, który zbudowano w 1867 roku. 28 XI 1930 na jego miejscu powstał nowoczesny obiekt o konstrukcji stalowej wykonany w Stoczni Gdańskiej ( Stocznia Królewska) z wydzielonym torowiskiem tramwajowym oraz dwukierunkową jezdnią i chodnikami. W marcu 1945 roku został wysadzony przez Niemców. W kwietniu 1945 roku wjazd na zrujnowany wiadukt zabezpieczono drewnianą balustradą, a 17 tego miesiąca nad torami kolejowymi utworzono drewnianą kładkę dla pieszych o szerokości 2 m, zapewniającą do 1960 roku przejście między Śródmieściem a Siedlcami. 11 XI 1947 roku oddano do użytku jednoprzejazdowy most o stalowej konstrukcji (kratowy) z torem tramwajowym i jezdnią o szerokości 3,5 m, umożliwiając w ten sposób wahadłowy ruch kołowy w obu kierunkach. Uruchomiona została też linia tramwajowa nr 10, łącząca Emaus i Siedlce ze Śródmieściem z końcowym przystankiem przy ul. Hucisko (po dojechaniu do niego odczepiano wóz motorowy, który drugim torem podjeżdżał do ponownie przyłączanej przyczepy). Przystanek zlikwidowano w 1952 roku po przedłużeniu linii (już jako nr 12) do Wrzeszcza, do ul. Abrahama.

Kładkę dla pieszych i jednoprzejazdowy most zastąpiono nowym wiaduktem nad torami kolejowymi. Prace montażowe rozpoczęto 28 X 1959 roku, część północną oddano do użytku 30 IV 1960, część południową (po rozebraniu mostu kratowego) – rok później. Nowy wiadukt miał dwa tory tramwajowe, dwupasmowe jezdnie w obu kierunkach oraz szerokie chodniki. W 1970 rozpoczęto wielką przebudowę skrzyżowania z ul. Wały Jagiellońskie. W marcu-kwietniu zbudowano nowy most/wiadukt nad Kanałem Raduni (długości 82 m, szerokości 10 m), wówczas to rozebrano (wysadzono) gmach „Geoprojektu” (siedzibę przeniesiono na ul. Dyrekcyjną). Na skrzyżowaniu z Wałami Jagiellońskimi i Targiem Drzewnym wybudowano na jezdni okrągłą „wysepkę”, całość oddano do użytku 4 XII 1971. Od 10 IX do 4 XII 2000 roku rozebrano całą konstrukcję mostu nad torami, wzmocniono przyczółki i przekazano identyczny w funkcji i formie obiekt komunikacyjny o zwiększonej nośności (z 30 do 50 t), zgodny z wytycznymi i normami NATO.

11 VII 2015 roku ulicę zamknięto dla ruchu tramwajowego i kołowego, pozostawiając na wiadukcie ruch pieszy, rozpoczęto też – z inicjatywy inwestora wielofunkcyjnego obiektu handlowego Forum Gdańsk przy Targu Siennym – prace przy budowie nowego przęsła wiaduktu (od strony ul. Hucisko), pod którym zaplanowano nową ulicę (Nowe Podwale Grodzkie, 700 m) łączącą od strony Dworca Gdańsk Główny Podwale Grodzkie z ul. Okopową (przez Targ Sienny), a następnie z Traktem św. Wojciecha na Oruni (przez wiadukt nad torami). Ruch w stronę Nowych Ogrodów i połączenia tramwajowe w obie strony przywrócono 10 X 2015 roku, a w stronę ul. Wały Jagiellońskie 16 IV 2016 roku. MrGl