SIEDEMNASTY KORPUS ARMIJNY

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Cesarz niemiecki i król Prus Wilhelm II w mundurze
1. Przybocznego Pułku Huzarów nr 1
Wilhelm II wizytuje
17. Korpus Armijny
Księżniczka Maria Luiza
w mundurze „czarnych huzarów”
Generał August von Lentze, dowódca 17 Korpusu 1890–1902
Georg Wilhelm von Braunschweig, dowódca 17 Korpusu 1902–1908
Siedziba naczelnego dowództwa 17. Korpusu Armijnego, dziś Nowy Ratusz

SIEDEMNASTY (17.) KORPUS ARMIJNY (17. Armeekorps), związek taktyczny wojsk lądowych II Rzeszy Niemieckiej, obejmujący zasięgiem prowincję Prusy Zachodnie, z siedzibą dowództwa w Gdańsku, od 1901 przy Elisabethwall 1 (ul. Wały Jagiellońskie). Utworzony 1 IV 1890 poprzez wydzielenie z 1. Korpusu Armijnego z siedzibą w Królewcu, istniał do 1920 (w Gdańsku do 1919). Składał się z: 35. dywizjonu piechoty (miejsce stacjonowania: Toruń); 36. dywizjonu piechoty (Gdańsk); batalionu strzelców nr 2 (Chełmno); pułku artylerii pieszej nr 11 (Toruń), pułku artylerii pieszej nr 15 (Toruń, Grudziądz), zastąpionego później pułkiem artylerii pieszej nr 17 (Gdańsk, Piława); pomorskiego batalionu saperskiego nr 2 (Toruń), zastąpionego później przez batalion saperski nr 17; batalionu taborów nr 17 (Gdańsk, Toruń). W latach 1913 i 1914 przechodził reorganizacje, oprócz wyłączanych jednostek pojawiły się nowe, np. wojska łączności (5. batalion telegraficzny, 1. i 2. kompania forteczna łączności telefonicznej, później 17. oddział łączności telefonicznej), inżynieryjne (17. oddział budowy mostów i pluton reflektorów) i lotnicze (17. oddział lotniczy). 17. Korpusowi Armijnemu podlegały liczne warsztaty wojskowe i fabryki broni, inspekcje wojskowe, zabudowania koszarowe, place ćwiczeń, twierdza w Wisłoujściu, urzędy zaopatrzenia, szpitale, więzienia oraz umocnienia garnizonowe, dom inwalidów (Słupsk) i inne.

Oddziały stacjonujące w Gdańsku: 1) Dowództwo 36. dywizji piechoty (36. Infanterie-Division); utworzona 1 IV 1890, istniała do 1919 roku (w Gdańsku do 1918); w Gdańsku stacjonowało dowództwo dywizji i część jednostek. Skład: 71. brygada piechoty (Gdańsk), 72. brygada piechoty (Iława, Ostróda i Działdowo); 36. brygada kawalerii (Gdańsk, Słupsk, Sławno); 36. brygada artylerii polowej (36. Feldartillerie-Brigade). a) 71. brygada piechoty (71. Infanterie-Brigade) utworzona 1 IV 1890, istniała do roku 1919. Skład: 5. pułk grenadierów im. króla Fryderyka I (Grenadier-Regiment König Friedrich I. Nr. 5 (4. Ostpreußisches)) i 128. gdański pułk piechoty (Infanterie-Regiment Nr. 128). W 1918 roku w wyniku reorganizacji dołączono 175. pułk piechoty, 64. oddział broni maszynowej oraz część 5. pułku huzarów. b) 36. brygada kawalerii (36. Kavalerie-Brigade) utworzona 1 IV 1890 z dotychczasowej brygady przybocznej huzarów. Skład: 1 pułk przyboczny huzarów nr 1 (1. Leibhusaren-Regiment Nr. 1) i przypisana im eskadra strzelców konnych (Gdańsk) oraz pomorski pułk huzarów im. księcia Blücher von Wahlstatt nr 5 (Husaren-Regiment Fürst Blücher von Wahlstatt Nr. 5, Słupsk, później też Sławno). W 1901 roku pomorski pułk huzarów zastąpiony został przez stacjonujący w Gdańsku 2. pułk przyboczny huzarów nr 2 im. Królowej Prus Wiktorii (2. Leibhusaren-Regiment Königin Victoria von Preußen Nr. 2), nazwany tak na cześć Wiktorii Luizy (1892–1980), córki cesarza Wilhelma II. W latach 1914–1918 brygada wzmocniona o 4. oddział broni maszynowej, oddział saperów konnych oraz oddział konny 35. pułku artylerii polowej. c) Dowództwo 36. brygady artylerii polowej (36. Feldartillerie-Brigade); skład: 36. pułk artylerii polowej (Feldartillerie-Regiment Nr. 36, w Gdańsku), 72. pułk artylerii polowej (Gdańsk, Grudziądz).
2) 1. batalion 17. pułku artylerii ciężkiej (Fußartillerie-Regiment Nr. 17) (Nowy Port).
3) 5. batalion telegraficzny (Telegraphen-Bataillon Nr. 5), utworzony 1 X 1912 w Berlinie-Klausdorf, docelowo przeznaczony do Gdańska, gdzie stacjonował sztab, 1., 2. i 3. kompania oraz 4. kompania radiowa; 5. kompania radiowa stacjonowała w Pile. Liczebność: 8 oficerów, 100 żołnierzy.
4) 17. batalion pontonowy (Train-Bataillon Nr. 17), utworzony 28 VII 1890, początkowo jako kompania, od 1 X 1890 w sile batalionu; 27 I 1902 zmienił nazwę na zachodniopruski batalion pontonowy taborów weg nr 17, 1912 wzmocniony liczebnie do 4 eskadr; od 1 IV 1914 jako zachodniopruski oddział taborów nr 17. W Gdańsku stacjonował od 1902, niewielka część w Toruniu. Jednostka odpowiedzialna za budowę mostu pontonowego przez Wisłę w Tczewie lub w innym miejscu zgodnie z otrzymanym rozkazem, w Gdańsku mieściło się dowództwo batalionu i magazyn sprzętu pontonowego (obecnie al. Grunwaldzka 211, klub studencki Żak). JDan

Dowódcy 17. Korpusu Armijnego
24 III 1890 – 1 IV 1902 generał piechoty (broni) August von Lentze (1832–1920)
3 IV 1902 – 26 I 1908 generał piechoty (broni) Georg Wilhelm von Braunschweig (1845–1911)
27 I 1908 – 1 XI 1914 generał kawalerii (broni), potem feldmarszałek August von Mackensen (1849–1945)
2 XI 1914 – 6 IX 1916 generał lejtnant (dywizji) Gunter von Pannewitz (p.o.)
7 IX 1916 – 18 II 1918 generał lejtnant (dywizji) Paul Fleck
19 II 1918 – 22 VI 1918 generał lejtnant (dywizji) Richard von Webern
22 VI 1918 – 26 VIII 1918 generał lejtnant (dywizji) Günther von Etzel
27 VIII 1918 – 27 XII 1918 generał lejtnant (dywizji) Axel von Petersdorff
28 XII 1918 – 26 VI 1919 generał piechoty (broni) Otto von Below (18 I 1857 Gdańsk – 16 III 1944 Besenhausen)
1919–1920 generał lejtnant (dywizji) J. von Malachowski
JDan
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania