PIECKI

Wersja z 10:33, 9 wrz 2019

Piecki i Mogowo na mapie Christiana Gottloba Liebe z 1734, u dołu obecny Niedźwiednik (der Winkel), droga do Piecek – obecna Potokowa przechodząca w ul. Piecewską, droga od Piecek w prawo do Migowa – obecna Bulońska, za Pieckami w lewo – obecna ul. Jaśkowa Dolina i dalsza do Świętej Studzienki – obecna ul. Sobieskiego, w prawo za Pieckami droga – obecna Nowolipie do okolic Krzyżowników (Tempel Borg) i Emaus, wzdłuż Migowa w górę droga – obecna Myśliwska ze skrętem w prawo do ul. Kartuskiej, w lewo – obecna Piekarnicza, do ul. Nowolipie

Dworek Uphagenów w Pieckach

PIECKI (Pietzkendorf), wraz z Migowem dzielnica Gdańska ( administracyjny podział), popularnie zwana Moreną. Historycznie wieś, której początki błędnie identyfikowane są z Biesiekierzem. W roku 1439 nadana przez Krzyżaków rycerzom Maciejowi z Łostowic i Jakubowi Czanowi, na około 200 ha istniało tu 36 ogrodów. W roku 1445 nabyte przez szpital św. Elżbiety, w 1546 z chwilą połączenia szpitala św. Elżbiety ze szpitalem św. Ducha, potwierdzone jako ich własność.

Centrum wsi znajdowało się wzdłuż obecnej ul. Piecewskiej. W 1577 roku zniszczona w czasie wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym. W celu dostarczania dochodów wypuszczana w dzierżawę. W 1589 częściowo pozostawała własnością rajcy Georga Liesemana; w 1604 miał tu dwór Erhard Vestenstein, po nim Winhold Speymann. W roku 1616 wdowa po tym ostatnim sprzedała Andreasowi Köhne-Jaskiemu swoją dzierżawę w Pieckach: grunty i dwór z ogrodem oraz – również trzymane w dzierżawie, ale od cystersów oliwskich – stawy i młyn nad Strzyżą (mniej więcej w miejscu dawnego Biesiekierza). Część posiadłości nad Strzyżą nosiła później nazwę od nowych właścicieli Jaśkowy Młyn, od ich imienia wzięła nazwę także Jaśkowa Dolina, należąca do Piecek.

W roku 1698 przełożonym połączonych szpitali św. Elżbiety i św. Ducha został Johann Uphagen (1620–1701), który wziął w dzierżawę centrum Piecek. Za sprawą tej rodziny powstał w Pieckach w 2. połowie XVIII wieku rokokowy dwór (istniejący i obecnie), który w 1770 Elisabeth Forret-Uphagen, żona Petera Uphagena (1704–1775), sprzedała Martinowi Behnkemu. Po nim w roku 1799 właścicielem był Cornelius van Almonde. Inne części Piecek trzymali w charakterze letnich rezydencji w 1774 Johanna van Beuningena, w XIX wieku między innymi rodziny Duisburgów i Muhlów. W roku 1793, oprócz letnich rezydencji, istniały tu trzy chłopskie gospodarstwa, przy Jaśkowej Dolinie dwie karczmy.

W roku 1807 w dworze stacjonował sztab marszałka François Josepha Lefebvre’a. W roku 1820 istniało 10 zabudowań, stałych mieszkańców było 87. W 1864 w 48 domach mieszkało 276 osób, w 1923 w 70 domach – 294 osoby. Na przełomie XIX i XX wieku rozbudowano dworek.

W roku 1945 nazwę spolszczono na Piecewo (stąd i obecnie ul. Piecewska), od 1948 przyjęto urzędowo obecną nazwę. Od 1954 roku w granicach administracyjnych miasta Gdańska. W 1972 Stowarzyszenie Architektów Polskich rozpisało konkurs na projekt zagospodarowania Piecek i Migowa, najwyżej w Trójmieście położonego osiedla mieszkaniowego (85–115 m n.p.m.). Wybrano projekt gdańskiego Kombinatu Budowy Domów w Kokoszkach. Inwestorem bezpośrednim była Wojewódzka Spółdzielnia Mieszkaniowa w Gdańsku, użytkownikiem bezpośrednim powstała w roku 1975 Lokatorsko-Własnościowa Spółdzielnia Mieszkaniowa „Morena”. 11 XII 1975 wmurowano kamień węgielny pod budowę pierwszego budynku. Pierwsi lokatorzy wprowadzili się 15 IX 1976 do bloków w tzw. jednostce „A”, ukończonej w 1978, w rejonie ul. Wileńskiej (początkowo planowano nadać jej nazwę Nowowileńskiej), ul. Jaśkowa Dolina do skrzyżowania z ul. Piecewską (jej południowy odcinek). Jednostka „B” obejmowała mniej więcej rejon ul. Kruczkowskiego, ul. Jaśkowa Dolina do jej skrzyżowania z ul. Piecewską (jej północny odcinek), jednostka „C” mniej więcej obecny obszar ul. Bulońskiej (po jej stronie południowo-wschodniej) do ul. Myśliwskiej, jednostka „D” mniej więcej obecny obszar ul. Bulońskiej (po jej stronie południowo-zachodniej) do ul. Myśliwskiej. W początku 1981 roku w jednostkach tych zamieszkiwało już około 16 tysięcy ludzi; zabudowę w 55% stanowiły bloki jedenastokondygnacyjne i w 45% bloki pięciokondygnacyjne (przeważały mieszkania typu M–4 – 41,2%).

W roku 1977 Skarb Państwa przekazał Kombinatowi Budowy Domów w Kokoszkach (pozostający do tej pory w rękach prywatnych) dawny dworek Uphagenów, obecnie wyremontowany. 22 IX 1980 w jednostce „A” otwarto Szkołę Podstawową nr 1, przy ul. Gojawiczyńskiej 10 (od 12 V 1990 im. Mariusza Zaruskiego, początkowo tylko klasy I–V, od 1 IX 1999 Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 20, składający się z Szkoły Podstawowej nr 1 i Gimnazjum nr 20), 1984 Szkołę Podstawową nr 2 przy Marusarzówny 10 (obecnie Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 21 im. Armii Krajowej). Przed otwarciem szkół dzieci dowożono do placówek we Wrzeszczu i w Śródmieściu. 16 III 1984 przy ul. Nałkowskiej otwarto Spółdzielczy Dom Kultury im. Stanisławy Przybyszewskiej (zob. Centrum Kultury im. Jana Pawła II). Od roku 1978 rozpoczęto budowę kościoła Bożego Ciała przy ul. Piecewskiej 9. Od 1998 w domu katechetycznym przy kościele działa I Gdańskie Liceum Katolickie im. św. Wojciecha; przy ul. Dobrowolskiego 6 funkcjonuje XX Liceum Ogólnokształcące. RED