ZABUSKA KALINA MARTA, historyk sztuki

Wersja z 12:45, 4 sie 2024

Kalina Marta Zabuska, w tle Jakob Kabrun

KALINA MARTA ZABUSKA (ur. 25 V 1948 Gdańsk), historyk sztuki. Córka przybyłych do Gdańska w 1945 z Kresów Wschodnich Jana Gumowskiego (1 V 1905 – 4 X 1979 Gdańsk) i Leontyny z domu Świechowskiej (8 X 1909 – 6 IX 1991 Gdańsk). W latach 1962–1966 uczyła się w VII Liceum Ogólnokształcącym, w 1969–1974 studiowała historię sztuki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego.

Od 1974 asystent w Pracowni Malarstwa Działu Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (MNG). Od 1976 zatrudniona w Pracowni Dokumentacji Naukowo-Historycznej PP Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Gdańsku. Dokumentowała m.in. przebieg prac konserwatorskich w Pałacu Augustusburg w Brühl w Niemczech (1978). W 1979 ukończyła studia nad dokumentacją historyczno-urbanistyczną Sopotu i nad katalogiem zabytków architektury secesyjnej i modernistycznej. W 1986 powróciła do pracy w Muzeum Narodowym w Gdańsku, na krótko do Działu Naukowo-Oświatowego, następnie została kustoszem w Pracowni Grafiki Działu Sztuki Dawnej, gdzie pracowała do emerytury w 2015.

Opracowywała katalogi zbiorów grafiki, scenariusze wystaw, zajmowała się udostępnianiem i popularyzacją, głównym wątkiem zainteresowań czyniąc kolekcję Jakoba Kabruna. Do najciekawszych wystaw jej autorstwa należą: Reinier Nooms zwany Zeeman (1612–1664), holenderska grafika marynistyczna XVII wieku, wystawa rycin ze zbiorów MNG (1993), eksponowana również (z katalogiem) w Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku (1994); Ryciny Daniela Chodowieckiego w kolekcji Jacoba Kabruna (MNG 2006); Rembrandt i krąg jego tradycji (MNG 2006). Brała udział w przygotowaniu wystaw MNG, opracowywała do nich teksty haseł, esejów i materiałów promocyjnych: Rysunki, grafiki i obrazy z kolekcji Jacoba Kabruna (MNG, 1995); Artyści gdańscy XIX wieku (MNG, 1995); Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV wieku do końca XVIII wieku (MNG, 1997); Klejnot w koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich, t. II: Katalog (MNG 2006); Usłyszeć obraz. Muzyka w sztuce europejskiej od XV do początku XX wieku (MNG 2007).

Wybrane przez nią ryciny prezentowane były na wielu wystawach organizowanych przez polskie muzea, opracowała do nich hasła w katalogach Sztuka niemiecka 1450–1800 w zbiorach polskich, Muzeum Narodowe w Kielcach, 1996; Impresjoniści niemieccy: Liebermann, Slevogt, Corinth. Ryciny, rysunki, obrazy w zbiorach polskich, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2005; Rembrandt. Rysunki i ryciny w zbiorach polskich, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2009; Albrecht Dȕrer i rewolucje graficzne XVI wieku, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy 2011 (wystawa wspólna z MNG). W 2019 opracowała kolekcję rycin (1180) ze zbioru Krystyny Dietrich, zakupionych przez Miasto Gdańsk dla powstającego w Sierocińcu Domu Chodowieckiego i Grassa.

Zbiory graficzne muzeum traktowała jako wielki skarbiec ikonograficzny, dostępny wszystkim poszukującym analogii artystycznych, historycznych widoków Gdańska oraz tematów na cykliczne i okazjonalne wydarzenia związane z historią i kulturą Gdańska i Pomorza. Współpracowała z Nadbałtyckim Centrum Kultury, Uniwersytetem Gdańskim, gdańskimi muzeami oraz z prasą codzienną i periodykami, m.in. „Dziennikiem Bałtyckim”, dodatkiem lokalnym do „Gazety Wyborczej”, „Jantarowymi Szlakami” i „Pomeranią”. Przyjmowała na praktyki i ćwiczenia studentów muzealnictwa, historii sztuki, archiwistyki oraz kierunków artystycznych. Uczestniczyła w Bałtyckich Festiwalach Nauki w ramach cyklu „Kierunek–Sztuka”. Autorka monografii Szekspirowska dekada. Lata 1778-1788 w twórczości Daniela Chodowieckiego (2013); Daniela Chodowieckiego przypadki. Rzecz o artyście spełnionym z Gdańskiem i Berlinem w tle (2018). W 1997 na łamach „Pomeranii” przedstawiła koncepcję ideową powstania Cmentarza Nieistniejących Cmentarzy, zrealizowaną w 2002 przez władze Gdańska. W 1997 wystąpiła z inicjatywą ustawienia w Gdańsku kolumny Daniela Fahrenheita (termometru ze skalą Fahrenheita), proponując jej lokazlizację przy Forum City (efektem był artykuł w „Dzienniku Bałtyckim” z 22/23 XI 1997 Chcemy Fahrenheita); ideę zrealizowano na Długim Targu w 2008.

Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (2005), odznakami Zasłużony Działacz Kultury (2003) i Za Opiekę nad Zabytkami (2003), Medalem św. Wojciecha (2007), Medalem Stulecia Niepodległości (2018). Otrzymała wyróżnienie w konkursie Wydarzenie Muzealne Roku – Sybilla 2001 w kategorii opracowań naukowych za Katalog zaginionych grafik z kolekcji Kabruna przechowywanych do drugiej wojny gdańskim Muzeum Miejskim (2001) oraz wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie o Nagrodę i Medal Zygmunta Glogera (2003).

Żona Lesława Zabuskiego, absolwenta Wydziału Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, dr hab. inż., profesora Instytutu Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku, matka Aleksandry Pabian, absolwentki skandynawistyki UG (2008), Anny Zabuskiej–McLachlan, absolwentki klasy fortepianu Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej w Gdańsku (2007), Wydziału Nauk Społecznych Instytutu Psychologii UG (2008) i Royal Northern College of Music, Manchester Metropolitan University (doktorat 2017). CzB