TYSKA ZYGMUNT, inżynier, stoczniowiec

Wersja z 09:29, 9 maj 2024

Zygmunt Tyska z matką Genowefą i siostrą Krystyną, Nidzica, 1947

Zygmunt Tyska (z lewej) i Franciszek Wydlarski w mundurach Liceum Budowy Okrętów Conradinum w Gdańsku-Wrzeszczu, 1952

Zespół nadzorujący budowę kadłuba B437/17 „Żyrardów” w portugalskiej stoczni Arsenal do Alfeite, od lewej: Zygmunt Tyska, Janusz Wakuła, Bronisław Morek, Karol Hajduga, marzec 1979

Zygmunt Tyska z córką Dorotą

Zygmunt Tyska z żoną Anną, Gdańsk-Brzeźno, 2004

ZYGMUNT TYSKA (ur. 17 I 1932, Paryż, Francja), stoczniowiec. Syn Zygmunta (18 IV 1905 – 1 VIII 1944 Warszawa) i Genowefy (11 VIII 1904 – 21 VI 1990 Gdańsk), emigrantów zarobkowych; brat Krystyny Karpińskiej (29 III 1933 – 18 XII 2017), przedszkolanki. Rodzina w 1935 wróciła do Polski i zamieszkała na mazowieckiej wsi, a następnie w Warszawie, na Woli. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył pięć klas w Szkole Powszechnej nr 63 przy ul. Wolskiej. Jego ojciec należał do Armii Krajowej (AK); zginął prawdopodobnie w pierwszej godzinie powstania warszawskiego. Szóstego dnia powstania nakazano rodzinie opuścić dom, który następnie spalono. Wraz z matką i siostrą mieszkał kolejno w Ursusie, Grójcu, w północnej części Mazowsza oraz w Nidzicy, w Państwowym Domu Dziecka, gdzie ukończył klasę szóstą i siódmą szkoły podstawowej. Jako wychowanek Państwowego Domu Młodzieży w Reszlu kontynuował naukę w tamtejszym trzyletnim Gimnazjum Przemysłu Drzewnego i uzyskał dyplom czeladnika stolarza. W latach 1947–1950 należał do Związku Harcerstwa Polskiego.

W Gdańsku od 1950, do 1952 był uczniem Liceum Budowy Okrętów Conradinum, mieszkał w internacie, uzyskał tytuł technika budowy okrętów, szkołę ukończył z dyplomem przodownika nauki i pracy społecznej. W 1956 ukończył wieczorowe studia inżynierskie na Wydziale Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej (PG). Wykształcenie uzupełnił na wieczorowych studiach magisterskich PG w 1967, magister inżynier mechanik budowy okrętów; pracę dyplomową Opracowanie wstępnego projektu technologicznego zakładu obróbki i prefabrykacji wyposażenia w Stoczni Gdańskiej napisał pod kierunkiem prof. Jerzego Doerffera w Katedrze Technologii Okrętów.

Od 2 VIII 1952 pracował w Stoczni Gdańskiej jako planista i asystent starszego mistrza na pochylniach Wydziału K-2. Mieszkał w hotelu robotniczym przy ul. Kartuskiej, następnie u kolegi we Wrzeszczu. Od 1954 pracował jako mistrz montażu kadłubów trawlerów typu B-10 na tym samym wydziale, od 1955 jako technolog prowadzący przygotowania do budowy trawlerów typu B-14 w Dziale Głównego Technologa. Był odpowiedzialny za opracowanie technologii budowy kadłuba statku B-14 nowatorską metodą blokową potokowo-pozycyjną, na zrzutowej pochylni C1, według wytycznych Politechniki Gdańskiej (wodowanie pierwszego trawlera B-14/1 odbyło się 22 IX 1956). Za wdrożenie technologii budowy tą metodą w 1958 otrzymał nagrodę Dyrektora Naczelnego Centralnego Zarządu Przemysłu Okręgowego. Mieszkał w tym czasie przy ul. Okrąg w Gdańsku.

Od 1957 kierownik sekcji technologicznej na Wydziale K-3, gdzie w tym czasie budowano prototypy kadłubów bazy rybackiej B-62 oraz tankowca B-70. W latach 1960–1962 był zastępcą ds. technicznych kierownika wydziału K-3. Wraz z inż. Karolem Hajdugą z wydziału K-2 i zespołem współpracowników opracował zbiór norm technicznie uzasadnionych NTU, tj. norm określających czas niezbędny do wykonania danej pracy w warunkach zgodnych z zasadami prawidłowej organizacji pracy, przez pracownika o odpowiednich kwalifikacjach, przy zastosowaniu technicznie i ekonomicznie właściwych urządzeń, narzędzi i metod pracy. Od 1962 był kierownikiem Technicznego Przygotowania Produkcji Stoczni, od 1963 głównym technologiem Stoczni, od 1972 kierownikiem Centralnego Biura Technologii Stoczni. W latach 1974–1982 nadzorował kompleksowe techniczne przygotowanie produkcji, od planowania, przez opracowanie instrukcji wykonawczych, normowanie pracy i materiałów, po projektowanie i produkcję oprzyrządowania. W 1977–1979 (przez 21 miesięcy), w ramach oddelegowania, wraz z inż. Karolem Hajdugą pełnił nadzór nad budową trzech kadłubów dla Stoczni Gdańskiej w stoczniach Arsenal do Alfeite oraz Lisnave w Lizbonie, w Portugalii (chłodniowce B-437).

12 XII 1981, na wniosek dyrektora Stoczni Gdańskiej Klemensa Gniecha, otrzymał akt nominacji na zastępcę dyrektora ds. ekonomicznych. Na skutek wprowadzenia stanu wojennego formalnych procedur awansowych nie dopełniono, nowy dyrektor Stoczni, Stanisław Zaczek, cofnął go na stanowisko kierownika Technicznego Stoczni, a po kolejnej weryfikacji, w 1982, odwołał i z tego stanowiska. W latach 1982–1987 był głównym projektantem w Biurze Projektowo-Konstrukcyjnym (RN). Przeszedł indywidualne szkolenie w Zakładzie Informatyki Przemysłu Okrętowego (ZIPO). Wraz z Zygmuntem Mandrelą opracował „Koncepcję komputeryzacji technicznego przygotowania produkcji w Stoczni”. 2 VIII 1987 zakończył pracę w Stoczni Gdańskiej.

Od 3 VIII 1987 do 30 XI 1992 pracował jako zastępca dyrektora w Okrętowym Ośrodku Innowacji, Rozwoju Technologii i Organizacji „Navitech” Sp. z o.o. (firma założona przez inżynierów z ZIPO). W związku z likwidacją „Navitechu” 1 XII 1992 przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Jednocześnie w latach 1991–1992 pracował w zespole armatora kolumbijskiego „Flota Mercante Grancolombiana” i nadzorował remont i przebudowę trzech statków B-464 w Stoczni Gdańskiej. Od 15 IV 1993 do 30 IX 2022 pracował na pół etatu jako konsultant techniczny ds. klejenia metali i tworzyw sztucznych w gdańskim biurze firmy „Proxima Adhesives” Sp. z o.o. z siedzibą w Bełchatowie.

Od 1950 do połowy 1981 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od sierpnia 1952 do 1980 należał do Związku Zawodowego Metalowców, od 1960 do Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich (SIMP), w jego strukturze był członkiem Zarządu Krajowej Sekcji Okrętowców i sekretarzem. W czerwcu 1984 był sekretarzem naukowym Sesji Naukowej Okrętowców (organizowanej przez SIMP), która odbyła się w Domu Technika. W latach 1979–1983 był wiceprzewodniczącym Koła Zakładowego Nr 6 SIMP w Stoczni Gdańskiej, w latach 1983–1986 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej tego Koła.

Od 2015 do 2022, wraz z Tadeuszem Deptałą oraz Zygmuntem Pabisiem, organizował w Europejskim Centrum Solidarności (ECS)) spotkania byłych pracowników Stoczni Gdańskiej (do czasu pandemii COVID-19 odbywały się one dwa razy w miesiącu). Nagrania z prowadzonych wykładów oraz rozmów zdeponowano w zbiorach Mediateki ECS. Członek Stowarzyszenia Strażników Pamięci Stoczni Gdańskiej. Współpracował w 2019 z Instytutem Kultury Miejskiej w ramach projektu „Metropolitanka”, prowadząc wykłady oraz udzielając konsultacji w zakresie technologii budowy statków oraz infrastruktury stoczniowej.

Dwukrotnie uhonorowany Srebrnym (1957 i 1964) oraz Złotym (1972) Krzyżem Zasługi, odznaczony także medalem „30-lecia PRL” (1974), złotą odznaką „Zasłużony Stoczni Gdańskiej im. Lenina” (1977), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1980), odznaką SIMP (1981) i złotą odznaką SIMP (1986). Od 1959 mąż Anny Barbary z domu Machnowskiej (ur. 1930), higienistki szkolnej. Ojciec Doroty (ur. 1960), pedagożki, nauczycielki. Mieszka przy ul. Małcużyńskiego (Suchanino). MTO

Bibliografia:
Informacje Zygmunta Tyski.
Kartoteka pracownika Stoczni Gdańskiej, przechowywana w Archiwum Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.
Stocznia Gdańska jaką pamiętamy. Wspomnienia Stoczniowców, red. Andrzej Nawrocki i Zbigniew Szczypiński, cz. 2, Pelplin 2021.