GIMNAZJUM MIEJSKIE
| Linia 13: | Linia 13: | ||
'''GIMNAZJUM MIEJSKIE''' (Städtisches Gymnasium zu Danzig) w latach 1817–1945, Lastadia 2. Do 1920 roku była to najbardziej ekskluzywna szkoła średnia w Gdańsku, ze specjalnie dobieraną kadrą pedagogiczną. Powstało 10 XI 1817 jako męskie, z połączenia [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] z elementarną [[SZKOŁA MARIACKA | szkołą mariacką]], jako sześcioletnia średnia szkoła klasyczna. Początkowo z siedzibą w budynku byłej szkoły mariackiej przy Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska). Ze względu na zły stan techniczny 12 II 1827 roku budynek szkoły zamknięto. Zajęcia przeniesiono w latach 1827–1832 do wynajętych sal w domach przy [[POLICJA | Langgasse 25]] (ul. Długa), następnie nr 35, Jopengasse (ul. Piwna) i do domu pastora [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] przy Am Pfarrhof (ul. Plebania). <br/><br/> | '''GIMNAZJUM MIEJSKIE''' (Städtisches Gymnasium zu Danzig) w latach 1817–1945, Lastadia 2. Do 1920 roku była to najbardziej ekskluzywna szkoła średnia w Gdańsku, ze specjalnie dobieraną kadrą pedagogiczną. Powstało 10 XI 1817 jako męskie, z połączenia [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] z elementarną [[SZKOŁA MARIACKA | szkołą mariacką]], jako sześcioletnia średnia szkoła klasyczna. Początkowo z siedzibą w budynku byłej szkoły mariackiej przy Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska). Ze względu na zły stan techniczny 12 II 1827 roku budynek szkoły zamknięto. Zajęcia przeniesiono w latach 1827–1832 do wynajętych sal w domach przy [[POLICJA | Langgasse 25]] (ul. Długa), następnie nr 35, Jopengasse (ul. Piwna) i do domu pastora [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]] przy Am Pfarrhof (ul. Plebania). <br/><br/> | ||
| − | W 1829 | + | W 1829 Zarząd Miasta za 5 tysięcy talarów kupił pod budowę nowej siedziby parcelę po byłych składach drewna przy Buttermarkt ([[TARG MAŚLANY | Targ Maślany]]). 13 VI 1834 w obecności następcy tronu, księcia pruskiego Fryderyka Wilhelma, wmurowano kamień węgielny pod budowę gmachu zaprojektowanego przez architekta [[HELD CARL SAMUEL | Carla S. Helda]]. Koszty budowy szacowano na 39 541 talarów. Z polecenia następcy tronu prace wstrzymano i powierzono przepracowanie fasady berlińskiemu architektowi Friedrichowi Schinklowi. Budynek oddano do użytku 3 VIII 1837 (w 67. rocznicę urodzin króla Prus Fryderyka Wilhelma II), ogólny koszt budynku wyniósł 51 030 talarów. Gmach, w stylu neogotyckim, z trzynastoma oknami na fasadzie, otrzymał tablicę z napisem: ''Artium liberalium studiis sacrum'' (Przybytek studiów nauk wyzwolonych). <br/><br/> |
| − | 13 VI 1858 roku w auli Gimnazjum uroczyście obchodzono trzechsetlecie powstania [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Gdańskiego]]. Ukazała się historia Gimnazjum Miejskiego z lat 1814–1858: ''Geschichte des Danziger Gymnasiums, seit 1814'', opracowana przez [[HIRSCH SIMON JOSEPH THEODOR | Theodora Hirscha]] (dalsze dzieje szkoły przedstawili: do roku 1908 [[SCHOEMANN GEORG FRIEDRICH | Georg Friedrich Schoemann]], ''Das städtische Gymnasium in Danzig von 1858 bis 1908''; do 1933 praca zbiorowa ''Festschrift des Städtischen Gymnasiums und Realgymnasiums in Danzig zu seinem 375-jährigen Bestehen''). Aula była wykorzystywana na uroczystości miejskie, okazjonalne wystawy, w tym na ekspozycje sztuki współczesnej w latach 1844 i 1846, przygotowane przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuki. <br/><br/> | + | 13 VI 1858 roku w auli Gimnazjum uroczyście obchodzono trzechsetlecie powstania [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Gdańskiego]]. Ukazała się historia Gimnazjum Miejskiego z lat 1814–1858: ''Geschichte des Danziger Gymnasiums, seit 1814'', opracowana przez [[HIRSCH SIMON JOSEPH THEODOR, pedagog, historyk, archiwista | Theodora Hirscha]] (dalsze dzieje szkoły przedstawili: do roku 1908 [[SCHOEMANN GEORG FRIEDRICH | Georg Friedrich Schoemann]], ''Das städtische Gymnasium in Danzig von 1858 bis 1908''; do 1933 praca zbiorowa ''Festschrift des Städtischen Gymnasiums und Realgymnasiums in Danzig zu seinem 375-jährigen Bestehen''). Aula była wykorzystywana na uroczystości miejskie, okazjonalne wystawy, w tym na ekspozycje sztuki współczesnej w latach 1844 i 1846, przygotowane przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuki. <br/><br/> |
| − | W 1897 roku nadbudowano piętro dla kolejnych klas i gabinetów. 1 IV 1911 powstały w Gimnazjum Miejskim klasy z programem gimnazjum realnego z rozszerzonym nauczaniem przedmiotów przyrodniczo-fizyczno-chemicznych. Po 1921 | + | W 1897 roku nadbudowano piętro dla kolejnych klas i gabinetów. 1 IV 1911 powstały w Gimnazjum Miejskim klasy z programem gimnazjum realnego z rozszerzonym nauczaniem przedmiotów przyrodniczo-fizyczno-chemicznych. Po 1921 szkoła otrzymała nowy status, łączący gimnazjum klasyczne z gimnazjum realnym (Städtisches Gymnasium und Realgymnasium). W latach 1817–1858 w szkole pracowało 57 pedagogów oraz dziewięciu pedagogów pomocniczych. <br/><br/> |
| − | W 1858 | + | W 1858 zatrudniano jedenastu nauczycieli na pełnym etacie, dalszych siedmiu w niepełnym wymiarze godzin (rysunki, śpiew, katecheci ewangeliccy i katoliccy, klasy wstępne). W okresie 1858–1908 pracowało 39 nauczycieli i profesorów na pełnym etacie. W 1858, także w 1901 w klasie I (najwyższej), z 32 godzin lekcyjnych w tygodniu przeznaczano: na nauczanie języka niemieckiego – trzy, języka łacińskiego – osiem, greki – sześć, matematyki – cztery, religii – dwie, języka francuskiego – dwie, historii – trzy, fizyki – dwie, śpiewu – dwie (nadobowiązkowy był hebrajski – dwie godziny). W programach niższych klas były przedmioty: geografia, biologia, nauki fizyczno-przyrodnicze wraz z nauczaniem pisania, czytania, rysunkami. W 1860 uczyło się 461 chłopców, w 1884 – 420, w 1910 – 391, w 1919 – 441. Rok szkolny rozpoczynał się 1 kwietnia, drugie półrocze 1 października, obowiązywały ferie. Nauka była płatna. W 1905 dla uczniów miejscowych czesne wynosiło 120 marek rocznie, dla zamiejscowych 138 marek. Zdolni, ale ubożsi uczniowie mogli otrzymać stypendium od fundacji związanych z Gimnazjum Miejskim. Obok czesnego rodzice musieli ponosić koszty zakupu mundurka, podręczników, zeszytów oraz przyborów szkolnych. Do 1858 po egzaminie maturalnym Gimnazjum Miejskie ukończyło 437 absolwentów, 952 do 1908 (studia uniwersyteckie podjęło 686, z tego: teologiczne – 88, prawnicze – 262, medyczne – 173, filozoficzno-filologiczne – 163, na innych uczelniach studiowało 111, karierę wojskową obrało 68, edukację na poziomie szkoły średniej zakończyło 87). W Gimnazjum przechowywana była cenna kolekcja licząca ponad 12 tysięcy okazów gdańskiej numizmatyki i medalierstwa, wcześniej będąca w zbiorach Gimnazjum Akademickiego, w 1927 przekazana do nowego [[MUZEUM KRAJOWE HISTORII GDAŃSKA | Muzeum Krajowego Historii Gdańska]] w Oliwie; zaginęła w [[ROK 1945 | 1945]].<br/><br/> |
W latach 20. XX wieku kierownictwo szkoły ufundowało pomnik-kamień pamiątkowy, poświęcony pamięci absolwentów i uczniów poległych w trakcie I wojny światowej, kamień (tablica zaginęła) wykorzystano przy tworzeniu [[POMNIK WILLY’EGO LUDWIGA DROSTA| pomnika Willyʼego Ludwiga Drosta]]. {{author: MrGl}} <br/><br/> | W latach 20. XX wieku kierownictwo szkoły ufundowało pomnik-kamień pamiątkowy, poświęcony pamięci absolwentów i uczniów poległych w trakcie I wojny światowej, kamień (tablica zaginęła) wykorzystano przy tworzeniu [[POMNIK WILLY’EGO LUDWIGA DROSTA| pomnika Willyʼego Ludwiga Drosta]]. {{author: MrGl}} <br/><br/> | ||
Od 1952 w byłym gmachu Gimnazjum mieściło się Technikum Przemysłu Spożywczego, po 1958 w tym samym budynku działały także między innymi Młodzieżowa Zasadnicza Szkoła Przemysłu Spożywczego, Zasadnicza Szkoła Przemysłu Spożywczego dla Pracujących i Specjalistyczna Zasadnicza Szkoła Przyzakładowa Szkoła Mięsna. W czerwcu 1964 uczniowie w czynie społecznym wybudowali przytykające od południa do gmachu szkoły boisko (ziemię zwożono z budowanego właśnie skrzyżowania Podwala Grodzkiego i Wałów Piastowskich, przy [[BŁĘDNIK, wiadukt | Błędniku]] i [[ZIELENIAK| Zieleniaku]]). Jako Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego placówka funkcjonowała do września 2009 roku, kiedy z uwagi na zły stan budynku przeniesiona została do siedziby [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, VII | VII Liceum Ogólnokształcącego]] przy ul. Smoleńskiej. Obiekt wystawiany był na sprzedaż, wobec braku nabywcy, w 2015 roku Rada Miasta Gdańska podjęła decyzję o jego generalnym remoncie. Po jego ukończeniu, w czerwcu – lipcu 2020, przeniesiono tu Urząd Pracy i Wydział Geodezji Urzędu Miasta Gdańska z ul. 3 Maja. {{author: BŚ}} <br/><br/> | Od 1952 w byłym gmachu Gimnazjum mieściło się Technikum Przemysłu Spożywczego, po 1958 w tym samym budynku działały także między innymi Młodzieżowa Zasadnicza Szkoła Przemysłu Spożywczego, Zasadnicza Szkoła Przemysłu Spożywczego dla Pracujących i Specjalistyczna Zasadnicza Szkoła Przyzakładowa Szkoła Mięsna. W czerwcu 1964 uczniowie w czynie społecznym wybudowali przytykające od południa do gmachu szkoły boisko (ziemię zwożono z budowanego właśnie skrzyżowania Podwala Grodzkiego i Wałów Piastowskich, przy [[BŁĘDNIK, wiadukt | Błędniku]] i [[ZIELENIAK| Zieleniaku]]). Jako Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego placówka funkcjonowała do września 2009 roku, kiedy z uwagi na zły stan budynku przeniesiona została do siedziby [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, VII | VII Liceum Ogólnokształcącego]] przy ul. Smoleńskiej. Obiekt wystawiany był na sprzedaż, wobec braku nabywcy, w 2015 roku Rada Miasta Gdańska podjęła decyzję o jego generalnym remoncie. Po jego ukończeniu, w czerwcu – lipcu 2020, przeniesiono tu Urząd Pracy i Wydział Geodezji Urzędu Miasta Gdańska z ul. 3 Maja. {{author: BŚ}} <br/><br/> | ||
Wersja z 14:54, 6 gru 2022
Rząd górny, stoją od lewej: Siegfried Rühle, Oswald Bethe (1908–1928), Joseph Grundmann (1911–1926), Kurt Schweiger (1907–1945), Otto Riedel (1911–1941), Oscar Janzen (1911–1914), Johannes Müller II (1904–1923), Ludwig Schaumkoll (1910–1914).
Rząd środkowy, stoją od lewej: Georg Braudeiss (1912–1927), Georg Schoemann (1872–1916), Paul Terletzki (1889–1916), Heinrich Dorries (1910–1935), Adolf Treichel (1900–1926), Emil Brandt (1903–1945), ksiądz Otto Bolddt (1900–1927), Kurt Mende (1910–1923).
Rząd dolny, siedzą od lewej: Reinhold Nötzel (1909–1921), Johannes Müller I (1904–1918), Johannes Dảhn (1882–1921), Wilhelm Borhardt (1877–1921), dyrektor Heinrich Spiess (1905–1921), Otto Lehmann (1878–1921), Karl Friedirch (1883–1924), Colmar Rass (1901–1920), Heinrich Wilhelm Schütte
Rząd górny, stoją od lewej: Franz Erdmann (pracował w latach 1928–1945), Herbert Meinke (1931–1936), Paul Podlich (1933–1945), Hans Liebenstein (1927–1934), Edwin Michalowski (1928–1945).
Rząd środkowy, stoją od lewej: Felix Görtz (1916–1945), Hans Lüttschwager (1917–1945), Paul Kriesel (1927–1945), Ernst Kirchner (1921–1945), Alois Wierciński-Kaiser (1926–1945), Reinhold Budruss (1923–1945).
Rząd dolny, siedzą od lewej: Walter Neunast (1916–1935), Oswald Boege (1902–1934), Emil Brandt (1902–1934), dyrektor Johann Behrend (1926–1945), Kurt Schweiger (1907–1945), Heinrich Dörries (1910–1935), Willi Quade (1920–1934)
GIMNAZJUM MIEJSKIE (Städtisches Gymnasium zu Danzig) w latach 1817–1945, Lastadia 2. Do 1920 roku była to najbardziej ekskluzywna szkoła średnia w Gdańsku, ze specjalnie dobieraną kadrą pedagogiczną. Powstało 10 XI 1817 jako męskie, z połączenia Gimnazjum Akademickiego z elementarną szkołą mariacką, jako sześcioletnia średnia szkoła klasyczna. Początkowo z siedzibą w budynku byłej szkoły mariackiej przy Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska). Ze względu na zły stan techniczny 12 II 1827 roku budynek szkoły zamknięto. Zajęcia przeniesiono w latach 1827–1832 do wynajętych sal w domach przy Langgasse 25 (ul. Długa), następnie nr 35, Jopengasse (ul. Piwna) i do domu pastora kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przy Am Pfarrhof (ul. Plebania).
W 1829 Zarząd Miasta za 5 tysięcy talarów kupił pod budowę nowej siedziby parcelę po byłych składach drewna przy Buttermarkt ( Targ Maślany). 13 VI 1834 w obecności następcy tronu, księcia pruskiego Fryderyka Wilhelma, wmurowano kamień węgielny pod budowę gmachu zaprojektowanego przez architekta Carla S. Helda. Koszty budowy szacowano na 39 541 talarów. Z polecenia następcy tronu prace wstrzymano i powierzono przepracowanie fasady berlińskiemu architektowi Friedrichowi Schinklowi. Budynek oddano do użytku 3 VIII 1837 (w 67. rocznicę urodzin króla Prus Fryderyka Wilhelma II), ogólny koszt budynku wyniósł 51 030 talarów. Gmach, w stylu neogotyckim, z trzynastoma oknami na fasadzie, otrzymał tablicę z napisem: Artium liberalium studiis sacrum (Przybytek studiów nauk wyzwolonych).
13 VI 1858 roku w auli Gimnazjum uroczyście obchodzono trzechsetlecie powstania Gimnazjum Gdańskiego. Ukazała się historia Gimnazjum Miejskiego z lat 1814–1858: Geschichte des Danziger Gymnasiums, seit 1814, opracowana przez Theodora Hirscha (dalsze dzieje szkoły przedstawili: do roku 1908 Georg Friedrich Schoemann, Das städtische Gymnasium in Danzig von 1858 bis 1908; do 1933 praca zbiorowa Festschrift des Städtischen Gymnasiums und Realgymnasiums in Danzig zu seinem 375-jährigen Bestehen). Aula była wykorzystywana na uroczystości miejskie, okazjonalne wystawy, w tym na ekspozycje sztuki współczesnej w latach 1844 i 1846, przygotowane przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuki.
W 1897 roku nadbudowano piętro dla kolejnych klas i gabinetów. 1 IV 1911 powstały w Gimnazjum Miejskim klasy z programem gimnazjum realnego z rozszerzonym nauczaniem przedmiotów przyrodniczo-fizyczno-chemicznych. Po 1921 szkoła otrzymała nowy status, łączący gimnazjum klasyczne z gimnazjum realnym (Städtisches Gymnasium und Realgymnasium). W latach 1817–1858 w szkole pracowało 57 pedagogów oraz dziewięciu pedagogów pomocniczych.
W 1858 zatrudniano jedenastu nauczycieli na pełnym etacie, dalszych siedmiu w niepełnym wymiarze godzin (rysunki, śpiew, katecheci ewangeliccy i katoliccy, klasy wstępne). W okresie 1858–1908 pracowało 39 nauczycieli i profesorów na pełnym etacie. W 1858, także w 1901 w klasie I (najwyższej), z 32 godzin lekcyjnych w tygodniu przeznaczano: na nauczanie języka niemieckiego – trzy, języka łacińskiego – osiem, greki – sześć, matematyki – cztery, religii – dwie, języka francuskiego – dwie, historii – trzy, fizyki – dwie, śpiewu – dwie (nadobowiązkowy był hebrajski – dwie godziny). W programach niższych klas były przedmioty: geografia, biologia, nauki fizyczno-przyrodnicze wraz z nauczaniem pisania, czytania, rysunkami. W 1860 uczyło się 461 chłopców, w 1884 – 420, w 1910 – 391, w 1919 – 441. Rok szkolny rozpoczynał się 1 kwietnia, drugie półrocze 1 października, obowiązywały ferie. Nauka była płatna. W 1905 dla uczniów miejscowych czesne wynosiło 120 marek rocznie, dla zamiejscowych 138 marek. Zdolni, ale ubożsi uczniowie mogli otrzymać stypendium od fundacji związanych z Gimnazjum Miejskim. Obok czesnego rodzice musieli ponosić koszty zakupu mundurka, podręczników, zeszytów oraz przyborów szkolnych. Do 1858 po egzaminie maturalnym Gimnazjum Miejskie ukończyło 437 absolwentów, 952 do 1908 (studia uniwersyteckie podjęło 686, z tego: teologiczne – 88, prawnicze – 262, medyczne – 173, filozoficzno-filologiczne – 163, na innych uczelniach studiowało 111, karierę wojskową obrało 68, edukację na poziomie szkoły średniej zakończyło 87). W Gimnazjum przechowywana była cenna kolekcja licząca ponad 12 tysięcy okazów gdańskiej numizmatyki i medalierstwa, wcześniej będąca w zbiorach Gimnazjum Akademickiego, w 1927 przekazana do nowego Muzeum Krajowego Historii Gdańska w Oliwie; zaginęła w 1945.
W latach 20. XX wieku kierownictwo szkoły ufundowało pomnik-kamień pamiątkowy, poświęcony pamięci absolwentów i uczniów poległych w trakcie I wojny światowej, kamień (tablica zaginęła) wykorzystano przy tworzeniu pomnika Willyʼego Ludwiga Drosta.
Od 1952 w byłym gmachu Gimnazjum mieściło się Technikum Przemysłu Spożywczego, po 1958 w tym samym budynku działały także między innymi Młodzieżowa Zasadnicza Szkoła Przemysłu Spożywczego, Zasadnicza Szkoła Przemysłu Spożywczego dla Pracujących i Specjalistyczna Zasadnicza Szkoła Przyzakładowa Szkoła Mięsna. W czerwcu 1964 uczniowie w czynie społecznym wybudowali przytykające od południa do gmachu szkoły boisko (ziemię zwożono z budowanego właśnie skrzyżowania Podwala Grodzkiego i Wałów Piastowskich, przy Błędniku i Zieleniaku). Jako Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego placówka funkcjonowała do września 2009 roku, kiedy z uwagi na zły stan budynku przeniesiona została do siedziby VII Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Smoleńskiej. Obiekt wystawiany był na sprzedaż, wobec braku nabywcy, w 2015 roku Rada Miasta Gdańska podjęła decyzję o jego generalnym remoncie. Po jego ukończeniu, w czerwcu – lipcu 2020, przeniesiono tu Urząd Pracy i Wydział Geodezji Urzędu Miasta Gdańska z ul. 3 Maja.
| 1817–1826 | August Meineke |
| 1826–1832 | Johann Christian Schaub |
| 1833–1869 | Friedrich Wilhelm Engelhardt |
| 1869–1871 | Franz Georg Kern (9 VII 1830 Szczecin – 14 XII 1894 Berlin) |
| 1871–1876 | Paul Eduard Cauer (18 VIII 1823 Berlin – 1881 Berlin) |
| 1876–1892 | Otto Alexander Carnuth |
| 1892–1904 | Ernst Kahle |
| 1905–1921 | Heinrich Spiess |
| 1921–1926 | Adolf Otto Treichel |
| 1926–1937 | Johann Behrend (29 I 1888 – po 1945; od 1 IV 1913 nauczyciel gimnazjum realnego św. Jana ( szkoła św. Jana)) |
| 1937–1942 | Ernst Kirchner |
| 1942–1945 | Kurt Schweiger |
| 1817 | 173 |
| 1822 | 194 |
| 1826 | 316 |
| 1842 | 251 |
| 1850 | 423 |
| 1859 | 450 |
| 1884 | 420 |
| 1890 | 516 |
| 1902 | 472 |
| 1907 | 442 (w 18 klasach) |
