TARG MAŚLANY
| < Poprzednie | Następne > |
TARG MAŚLANY (Buttermarkt), część ul. Lastadia. Powstał w 1650 jako miejsce hurtowego handlu masłem (dostarczanego także drogą wodną, Motławą), działające pod nadzorem powołanych przez Radę Miejską czterech tzw. kapitanów maślanych (Butterkaptän), do obowiązku których należało, poza ogólnym utrzymaniem porządku, m.in. sprawdzanie poprawności używanych odważników. Targ stanowił wydzielony kwadratowy plac otoczono ażurowym ogrodzeniem, wewnątrz wzniesiono wiaty handlowe, pośrodku budynek z wagą. W późniejszym czasie, od sprzedawanych garncarskich wyrobów przywożonych zwłaszcza z Bremy, zwany też placem Garnkowym (Topfmarkt). W czasie oblężeń Gdańska miejsce przeznaczone na stajnie dla koni kawaleryjskich. W 1 połowie XIX wieku także miejsce sprzedaży warzyw i mięsa.
Przed 1797 do 1805 pod dawnym nr. 493 (obowiązującym do 1853) istniał zajazd-hotel In 3 Goldenen-Ringen ( hotele). W 1. połowie XIX wieku na placu handlowano wszelkimi artykułami spożywczymi, głównie jarzynami i mięsem. W związku z planami uporządkowania miejsca i likwidacji jego funkcji handlowej w 1829 władze za 5000 talarów kupiły dotychczasowy skład drewna, w 1834 rozpoczęto budowanie nowego gmachu dla Gimnazjum Miejskiego (ul. Lastadia 2); budynek oddano do użytku w 1837. W sierpniu 1858 w specjalnym pawilonie (postawionym w miejscu późniejszego gmachu Naddyrekcji Poczty Królewskiej) odbyła się Prowincjonalna Wystawa Przemysłowa. Po wschodniej stronie (na przedłużeniu ul. Kotwiczników) powstały domy mieszkalne. W 1875 plac uporządkowano, utworzono zieleniec (o powierzchni 0,23 ha) obsadzony lipami, w którego centrum z fundacji Alexandra Airda ustawiono fontannę Wintera, upamiętniającą założenie wodociągów w mieście. W latach 1875–1878 w południowej części wybudowano gmach Naddyrekcji Poczty Królewskiej (według projektu Carla Schwatlo, ul. Lastadia 41). Od 1897 – jako najelegantszy plac Gdańska – oficjalnie (nieoficjalnie od 1875, nazwa uwzględniana na planach) nosił nazwę pl. Wintera (Winterplatz), ku czci nadburmistrza Leopolda von Wintera. W 1903, w miejscu dawnych stoisk mięsnych, do gmachu gimnazjum na rogu ul. Podwale Przedmiejskie dobudowano dom mieszkalny (ul. Lastadia 1). Od 1926 w gmachu dyrekcji poczty (po nadbudowaniu III piętra) znajdowała się siedziba studia radiowego; dawne gimnazjum przemianowano na szkołę średnią.
W 1945 zabudowa w większości została zniszczona (przetrwał gmach szkoły, złączony z nim dom mieszkalny i budynek dyrekcji poczty). Po wojnie nazwę placu błędnie przetłumaczono na Zimowy (zima – Winter), co poprawiono w 1946, zmieniając ją jednak na Zielony. Do pierwotnej nazwy powrócono w 1990. Od 1945 gmach szkolny zajmowało Technikum Spożywcze (Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego, TPSiCh) z internatem w byłym budynku dyrekcji poczty (pod adresem ul. Lastadia 41, zlikwidowanym uchwałą Rady Miasta z 30 V 2005). W 2009, z powodu złego stanu budynku, technikum przeniesiono na ul. Smoleńską (Orunia); wystawiony na sprzedaż budynek nie znalazł nabywcy. 29 X 2015 Rada Miasta podjęła decyzję o rewitalizacji targu w latach 2016–2018. W 2015 wykwaterowano mieszkańców domu mieszkalnego przy ul. Lastadia 1, w 2018 dom rozebrano. W 2015 podjęła decyzję o generalnym remoncie byłego gmachu Gimnazjum Miejskiego i TPSiCh. Po jego ukończeniu, w czerwcu – lipcu 2020, przeniesiono tu Urząd Pracy i Wydział Geodezji Urzędu Miasta Gdańska z ul. 3 Maja. W latach 2017–2018 nad Motławą (z adresem ul. Kotwiczników 12) powstał siedmiokondygnacyjny apartamentowiec "Rezydencja Wintera".
