BRAMA OLIWSKA
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:1_Brama_Oliwska.jpg|thumb| Brama Oliwska (u dołu z lewej) około 1735, widok Matthiasa Seutera (fragment); w prawo droga zaznaczona jako Olivische Thor, [[BRAMA ŚW. JAKUBA | Brama św. Jakuba]], [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościół św. Jakuba]] i [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY | kościół św. Bartłomieja]], nad bramą [[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Bramie Oliwskiej) | Szpital Miejski Lazaret przy Bramie Oliwskiej]]]] | [[File:1_Brama_Oliwska.jpg|thumb| Brama Oliwska (u dołu z lewej) około 1735, widok Matthiasa Seutera (fragment); w prawo droga zaznaczona jako Olivische Thor, [[BRAMA ŚW. JAKUBA | Brama św. Jakuba]], [[KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA (Stare Miasto) | kościół św. Jakuba]] i [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA I OPIEKI NAJŚWIĘTSZEJ BOGURODZICY | kościół św. Bartłomieja]], nad bramą [[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Bramie Oliwskiej) | Szpital Miejski Lazaret przy Bramie Oliwskiej]]]] | ||
| − | [[File:2_Brama_Oliwska.jpg|thumb|Brama Oliwska i jej umocnienia, [[DEISCH MATTHAEUS, | + | [[File:2_Brama_Oliwska.jpg|thumb|Brama Oliwska i jej umocnienia, [[DEISCH MATTHAEUS, rytownik | Matthaeus Deisch]], 1761–1765]] |
[[File:3_Brama_Oliwska.jpg|thumb| 3 / Brama Oliwska w 1810, fragment mapy J. L. Belitskiego z 1822 ; u góry [[GRODZISKO | Grodzisko]] i nieistniejący zespół cmentarzy przy obecnej ul. 3 Maja z [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościołem Bożego Ciała]], na wprost Bramy Oliwskiej początek Alei Lipowej ([[ZWYCIĘSTWA, aleja | al. Zwycięstwa]], zabudowa [[FUNDACJA BARBARY RENNER| Fundacji Barbary Renner]] (w prawo), [[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Bramie Oliwskiej) | Szpital Miejski Lazaret przy Bramie Oliwskiej]] (w lewo), [[BRAMA ŚW. JAKUBA | Brama św. Jakuba]]]] | [[File:3_Brama_Oliwska.jpg|thumb| 3 / Brama Oliwska w 1810, fragment mapy J. L. Belitskiego z 1822 ; u góry [[GRODZISKO | Grodzisko]] i nieistniejący zespół cmentarzy przy obecnej ul. 3 Maja z [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościołem Bożego Ciała]], na wprost Bramy Oliwskiej początek Alei Lipowej ([[ZWYCIĘSTWA, aleja | al. Zwycięstwa]], zabudowa [[FUNDACJA BARBARY RENNER| Fundacji Barbary Renner]] (w prawo), [[SZPITAL MIEJSKI (Lazaret przy Bramie Oliwskiej) | Szpital Miejski Lazaret przy Bramie Oliwskiej]] (w lewo), [[BRAMA ŚW. JAKUBA | Brama św. Jakuba]]]] | ||
[[File: Brama_Oliwska_1873.jpg |thumb| Brama Oliwska, przekrój, 1873]] | [[File: Brama_Oliwska_1873.jpg |thumb| Brama Oliwska, przekrój, 1873]] | ||
Wersja z 13:41, 1 gru 2022
BRAMA OLIWSKA, obecnie część Gdańska na granicy jednostek pomocniczych Aniołki i Śródmieście ( administracyjny podział). Nazwą nawiązuje do Bramy Oliwskiej (Olivaer Tor) istniejącej od roku 1656 w pasie zewnętrznych północno-zachodnich umocnień miejskich, z fosą i mostem nad nią. Rozebrana częściowo w latach 1898–1899 w czasie budowy wiaduktu kolejowego Błędnik; pozostałości na przedłużeniu obecnej ul. 3 Maja usunięto w 1919.
Zbudowana w formie dwóch kwadratowych baszt złączonych z dochodzącymi do niej wałami, między którymi znajdowały się dwuskrzydłowa brama dla pojazdów i bramka dla ruchu pieszego. Pełniła także funkcję rogatki miejskiej od strony Wrzeszcza. Wrota usunięto w końcu XIX wieku. W 1867 obok bramy zrobiono przepust w wale dla toru kolejowego linii kolejowej z Gdańska do Nowego Portu, od 1870 także do Sopotu. Przez bramę od roku 1873 biegła linia tramwaju konnego w kierunku Wrzeszcza, od 1896 zelektryfikowana ( tramwaje). W latach 70. XIX wieku (projekt z 1873)
przebudowywana w celu poszerzenia drogi dla pojazdów i tramwaju. Baszty otrzymały wtedy okładzinę z żółtej cegły. Przed bramą rozpoczynały się: al. Lipowa z lat 1768–1770, prowadząca do Wrzeszcza ( al. Zwycięstwa), oraz dawna droga w kierunku Nowego Portu, biegnąca wzdłuż Wisły ( Wiślna). Centralne miejsce po dawnej bramie zajmuje obecnie wiadukt Błędnik.
