FUNDACJA BARBARY RENNER

< Poprzednie

Następne >

Zabudowania Fundacji (oznaczone jako Wittwen Stift) na planie z 1807 (fragment). Ponadto widoczne: u góry Grodzisko i nieistniejący zespół cmentarzy przy obecnej ul. 3 Maja z kościołem Bożego Ciała, niżej ogród Błędnik, po prawej Brama Oliwska i początek Alei Lipowej, za budynkami fundacji zabudowa Lazaretu przy Bramie Oliwskiej)
i brama św. Jakuba

Przytułek Fundacja Rennerów, 1915

Uszkodzony budynek przytułku Rennerów po nalocie z 12 VII 1942

Ruiny przytułku Rennerów (po prawej), widok z wiaduktu Błędnik, na wprost tzw. „wiadukt żółty”, 1946

Parking wzniesiony w 2015, częściowo (fragment z prawej strony) w miejscu dawnej zabudowy fundacji

Dawny portal zdobiący wejście do budynku fundacji, przeniesiony na ul. św. Ducha 51

FUNDACJA BARBARY RENNER (Renner-Barbara-Stift), zakład przeznaczony dla samotnych wdów po kupcach, powstały na mocy testamentu z 1 X 1704 Barbary, córki Heinricha Rennera (od 1630 kupca w Gdańsku), od 1673 drugiej żony kupca Dietricha Schmidta (zm. 18 VIII 1701), pochowanej obok męża w zakupionym przez niego w 1692 grobie w gdańskim kościele Najświętszej Marii Panny (zachowała się płyta nagrobna z inskrypcją, by nie chować w grobie nikogo innego przed upływem 50 lat). Zakład polecił wybudować i oddać do użytku 1 X 1724 bratanek Barbary i egzekutor jej testamentu, Heinrich Renner (1669–1734) rajca i burgrabia królewski w Gdańsku. Początkowo zakład zarządzany był przez każdorazowego seniora rodziny Rennerów (zob. Johann Renner). Siedzibę zakładu, na przedłużeniu Am Olivaer Tor (ul. Dyrekcyjna), bezpośrednio przy obecnych torach kolejowych i na terenie pętli autobusowej funkcjonującej tu w latach 1975–2013 ( autobusy), za skrzyżowaniem z obecną ul. Gdyńskich Kosynierów (do 1945 noszącą nazwę Rennerstiftsgasse), wzniesiono w latach 1722–1724 na wzór patrycjuszowskich pałacyków podmiejskich. Budynek wystawiono w stylu barokowym, z mansardowym dachem, dwa boczne skrzydła obejmowały otwarty dziedziniec. Wejście zdobił klasycyzujący portal, nad oknami piętra umieszczono zegar z figurą wspiętego rumaka.

W latach 1723–1945 zakład dysponował 30 miejscami opieki stacjonarnej dla kobiet powyżej 60. roku życia. Pensjonariuszkom przysługiwała zapomoga w gotówce (w 1809 – 8 florenów tygodniowo, w 1903 – 6 marek miesięcznie) oraz zapomoga na zakup opału (w 1903 – 17,35 marki rocznie). Utrzymywano ponadto jednego starego wdowca, mającego obowiązek odbywać codziennie godzinna modlitwę. Budynek fundacji został uszkodzony podczas nalotu bombowego 12 VII 1942, zniszczony w marcu 1945, rozebrany w 1962. Ponad 1000 uzyskanych z rozbiórki cegieł wykorzystano przy remoncie w 1963 Ratusza Starego Miasta. Zachowany portal, z nieczytelnym obecnie napisem informującym o testamentowych początkach fundacji, przeniesiono na ul. św. Ducha 51.

Do fundacji nawiązywała nazwa umocnień między Bramą Oliwską a Szańcem Wapiennym: Stiftswinkel (Zaułek Fundacyjny), po rozbiórce szańca nazwę przeniesiono na nową ulicę (obecnie ul. Robotnicza). W miejscu byłego budynku fundacji w 2015 wzniesiono piętrowy parking związany z Tryton Business House. ASZ