ZIMMERMANN GEORG, burmistrz Gdańska

Wersja z 11:03, 18 maj 2020

GEORG ZIMMERMANN (13 IX 1483 Gdańsk – po 1 XII 1547 Anglia), burmistrz Gdańska. Syn burmistrza Matthiasa Zimmermanna i Dorothy, córki burmistrza Johanna Ferbera.

Studiował na uniwersytecie w Tybindze (Tübingen; immatrykulowany 10 IV 1501), następnie w Wittenberdze (immatrykulowany w 1502), promowany 2 II 1503 na magistra. 2 II 1505 został na uniwersytecie w Wittenberdze dziekanem fakultetu filozofii, od 14 kwietnia baccalaureus biblicus. Po powrocie do Gdańska został dzierżawcą miejskiej apteki Rady Miasta (Raths Apotheke). W 1516 otrzymał w Wilnie od króla polskiego Zygmunta I Starego tytuł aptekarza królewskiego z prawem zakładania i prowadzenia aptek w dowolnym mieście podległym królowi.

Od 1508 był sekretarzem Rady Miejskiej Głównego Miasta Gdańska. Jesienią 1508 posłował do Ratyzbony (Regensburg), składając protest wobec żądania cesarza Maksymiliana I, by Gdańsk przysyłał posłów na sejm Rzeszy. Podkreślał, iż Gdańsk jest podległy władzy króla polskiego. W październiku 1509 w imieniu miasta prowadził rozmowy z Bernwaldem Hildebrandem, jednym z towarzyszy gnębiącego napadami Gdańsk Simona Materny.

Na przełomie XV i XVI wieku brał udział w zabiegach Gdańska o swobodną żeglugę przez Sund w okresie konfliktu lubecko-duńskiego. Uczestniczył w przygotowaniach przymierza Polski z Danią w 1509. Od lipca do sierpnia 1509 posłował razem z wysłannikiem króla polskiego Zygmunta I Starego Johannem Köckritzem do króla duńskiego Hansa, zabiegając o zwrot dziesięciu gdańskich statków z towarami. W tych sprawach brał udział w zjazdach hanzeatyckich i rokowaniach w latach 1510-1511, 1517 i 1523. W 1511 wspólnie z burmistrzem Eberhardem Ferberem i rajcą Lucasem Kettingiem oraz posłem królewskim Johannem Köckritzem brał udział w ogólnym zjeździe Hanzy w Lubece (Lübeck), w trakcie którego delegacja gdańska i poseł królewski zgłosili propozycje wysunięcia króla polskiego na protektora i „głowę” Hanzy. W związku z napiętymi stosunkami między Prusami Krzyżackimi a Prusami Królewskimi posłował 21 V–22 VI 1516 do Wilna do króla Zygmunta I. Przyjęty na audiencji przedstawił władcy sprawy banicji cesarskiej nałożonej na Gdańsk, sporów z zakonem krzyżackim i prośbę, by król nie dopuścił do wykupu starostwa puckiego z rąk Gdańska. Przedmiotem spotkania z królem była też kwestia sporu szlachty pomorskiej z Gdańskiem. Te ostatnie sprawy były omawiane w obecności podkanclerzego Piotra Tomickiego oraz przedstawiciela szlachty pomorskiej Jerzego Krokowskiego, który skarżył się na stracenie w Gdańsku za rozboje swego brata Jana.

W czasie wojny z zakonem krzyżackim w latach 1519–1521 obecny był na zjeździe stanów Prus Królewskich z królem Zygmuntem 13–30 V 1520, podczas którego – korzystając z pośrednictwa kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego – załatwił gdańszczanom audiencję u monarchy. 25 VII–4 VIII 1521 wziął udział w zjeździe stanów Prus Królewskich i posłów króla Zygmunta I z przedstawicielami Prus Krzyżackich w Grudziądzu. Jako sekretarz radców pruskich spisał 1 sierpnia uzgodniony przez obie strony tekst artykułów dotyczących rozbojów, zbiegłych chłopów i prywatnych skarg. 25 V–4 VI 1522 był uczestnikiem zjazdu stanów Prus Królewskich z posłami zakonu krzyżackiego w Malborku.

Był jedną z czołowych postaci wydarzeń gdańskich 1525 skierowanych przeciw burmistrzowi Eberhardowi Ferberowi. W styczniu tego roku, w czasie dużego wzburzenia pospólstwa z powodu zatrzymania przez Radę Miasta dwóch ich przedstawicieli (kowala Petera Königa oraz piwowara Johanna Necka), wspólnie z rajcą Kurtem Suchtenem rokował i doprowadził do ich uwolnienia. 26 I 1526, nie będąc wcześniej rajcą, wybrany został drugim burmistrzem. 9 V 1526 król Zygmunt I Stary specjalnym mandatem potępił wydarzenia w Gdańsku. W lipcu 1526 stał na czele delegacji gdańskiej, która udała się do króla do Krakowa z obroną zmian ustrojowych do jakich doszło w Gdańsku (wybór nowej Rady, z udziałem pospólstwa) i prośbą o monarszą aprobatę. 14 VIII 1526 poselstwo zostało wrogo przyjęte przez króla, przedstawicieli Gdańska na jakiś czas uwięziono. Po przybyciu króla Zygmunta I Starego do Gdańska i przywróceniu starego ładu prawnego (kwiecień – lipiec 1526), został odwołany z urzędu i skazany na banicję z miasta. Zatrzymał się w Elblągu, skąd prowadził spór z Radą Miasta Gdańska o dzierżawiona od niej aptekę.

W 1527, już jako zwolennik reformacji, został sekretarzem Rady Miasta w Toruniu. Jako poseł władz Torunia uczestniczył w sejmikach generalnych Prus Królewskich w Malborku w 1528, w 1533 dwukrotnie w Malborku i w Grudziądzu, w styczniu 1534 był na sejmie w Piotrkowie. Był uczestnikiem pertraktacji nad reformą monetarną i toruńskiego prawa składu. W czasie pobytu w Toruniu jego protektorem był biskup chełmiński Jan Dantyszek, któremu polecił go sekretarz królewski i agent księcia Albrechta Mikołaj Nipszyc. Z Janem Dantyszkiem utrzymywał ożywione listowne kontakty intelektualne. Jesienią 1534 arcybiskup gnieźnieński Maciej Drzewiecki uznał go za odpowiedzialnego za przejście na luteranizm całej (z wyjątkiem jednej osoby) Rady Miasta Torunia. W 1540 reprezentował Toruń na zjeździ Hanzy w Lubece, w 1543 w Holandii, następnie w Anglii, gdzie zmarł.

W 1513 poślubił Barbarę, córkę rajcy gdańskiego Georga Mandta (zm. 1522). BM JZ