BENDRAT ARTHUR, artysta malarz, grafik

Wersja z 11:28, 8 sty 2024

Arthur Bendrat, fot. Gottheil & Sohn

Arthur Bendrat Motława

Arthur Bendrat, Bramia Krowia

Arthur Bendrat Kościół Najświętszej Marii Panny

Arthur Bendrat Żaglowce
w porcie, 1909

Arthur Bendrat Ulica Mariacka z Bramą Mariacką i wieżą Domu Towarzystwa Przyrodniczego, 1909

Arthur Bendrat Chmury, około 1910

Arthur Bendrat, Żuraw zimą

ARTHUR BENDRAT (22 IV 1872 Gdańsk – 1 III 1914 Coswig koło Drezna), artysta malarz, grafik. Wnuk Leopolda Bendrata (1 IX 1808 Ambraskehmen (rejencja Gumbinnen (Prusy Wschodnie), obecnie Gusiew, Rosja – 22 VIII 1894 Gdańsk), pisarza w gdańskich Warsztatach Artyleryjskich, mieszkającego od 1849 do śmierci w Hotel de Königsberg ( Hotele. Tabela: Hotele do 1945) przy Langgarten 244 (ul. Długie Ogrody 8) i Johannny Wilhelminy z domu Kornhuber (19 I 1814 Gumbinnen, obecnie Gusiew, Rosja – 17 IV 1879 Gdańsk). Syn Alberta Otto Bendrata (4 X 1835 Królewiec – Miragoare, port na Haiti 1884 lub 1885, na malarię), gdańskiego właściciela i kapitana brygu „Betty” (nośność 357 ton) i Berthy (7 XI 1846 Gdańsk – 25 IV 1877), siostry Carla Wilhelma Domansky’ego. Miał starszego brata Thomasa, w latach 1880-1888 ucznia średniej szkoły św. Jana (bez matury), teologa, w 1923 profesora na Florydzie (USA) oraz siostry: Louisę Berthę Wilhelminę (10 XIII 1874 – po 1939), od 1897 zamężną z Paulem Hermanem Kummem (1866–1930) urzędnikiem Stoczni Cesarskiej ( Stocznia Królewska) i Marthę Gertrudę (ur. 8 I 1876).

Do 1884 mieszkał z rodziną w hotelu przy Langgarten. Po śmierci ojca pozostawał pod opieką babki Christine Louise Domansky, właścicielki Dworu II w Strzyży (gdzie czasowo mieszkał) i dziadka Leopolda, marzącego o jego karierze jako duchownego. Uczeń Gimnazjum Królewskiego, którego z powodu trudności finansowych nie ukończył. Pracował w atelier malarza teatralnego Moritza Wimmera (1859 – po 1892). W roku szkolnym 1892/1893 uczył się w Królewskiej Szkole Sztuk Pięknych u Bernharda Sturmhöfela. W latach 1895–1902, po uzyskaniu stypendium Towarzystwa Pokoju, studiował malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych w Dreźnie (u profesorów Gottharda Kühla i Friedricha Prellera Młodszego). W 1899 przyznano mu mały złoty medal Wielkiej Saskiej Nagrody Państwowej. Zamieszkał w Dreźnie, był członkiem tutejszej grupy artystycznej „Elbier”, biorącej udział w wystawach malarskich w Niemczech. Inspirowany przez pozostającego pod wpływem impresjonizmu Gottharda Kühla operował czystymi, jasnymi barwami, starając się oddać efekty światła w krajobrazie i architekturze. Chętnie pracował w plenerze. Do jego ulubionych tematów należały widoki miast, szczególnie Gdańska, pejzaże i sceny miejskie. Brał udział (1899, 1903, 1905, 1907, 1909, 1911) w wystawach organizowanych w Gdańsku przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, w 1901 wystawił też w tym Towarzystwie cztery pejzaże z widokami Gdańska.

Jego miejskie pejzaże często drukowano jako pocztówki, a jego miniatura zamku Scharfenberg wygrała konkurs Królewskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Saksonii na serię pocztówek z widokami Saksonii, wydaną następnie przez lipską firmę Meissner & Buch. Zajmował się także freskami: w 1906 zaprojektował fresk do drezdeńskiego Sächsisches Ständehaus, siedziby Landtagu Saksonii, wykonał cztery freski dla Fundacji Rodziny Biel z Obernitz (obecnie dzielnica Saalfeld w Turyngii).

Od 1905 pracował nad cyklem litografii przedstawiających widoki miast niemieckich. Wystawiał je w Berlinie, Dreźnie, Monachium i Düsseldorfie. W 1906 w gdańskiej galerii w Zespole Przedbramia odbyła się wystawa „Arthur Bendrat und seine Freunde”. Około 1910 malarstwo i grafiki wystawiał w Paryżu i Mediolanie. Udzielał prywatnych lekcji malarstwa, m.in. Bertholdowi Franzowi Hellingrathowi, którego namówił do studiowania i który był później obecny przy jego śmierci.

Zmarł w szpitalu psychiatrycznym Neucoswig koło Drezna na skutek rozwijającej się choroby psychicznej. Końcowy nastrój podczas rozwijającej się choroby przedstawił w swoim ostatnim, ciemnym obrazie Żuraw zimą (lub Żuraw gdański w zimowy wieczór). MJB MrGl





































































Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego, 1609/ 20, poz. 99; 1609/ 57, poz. 1027; 1609/105, poz. 1062; 1609/ 533, poz. 557.
Archiwum Państwowe Gdańsk, kartoteka meldunkowa gdańskiej policji, teczka 7055.
„Danziger Zeitung”, 3 IV 1914 (nekrolog).
Meyer Hans, Der Danziger Maler Arthur Bendrat, „Unser Danzig”, 1968, nr 20, s. 10–12.