UNSELT SAMUEL FRIEDRICH, rektor szkół gdańskich

Wersja z 15:19, 28 maj 2023

Strona tytułowa kazania wygłoszonego przez Samuela Friedricha Unsela na pogrzebie Florentiny Marii, żony burmistrza Karla Friedricha Gralatha, 26 V 1780

SAMUEL FRIEDRICH UNSELT (11 II 1742 Gdańsk – 1 V 1790 Güttland (Koźliny, Żuławy Gdańskie)), rektor szkoły św. Jana i szkoły mariackiej. Syn Johanna Daniela i jego drugiej żony Susanny Glagau, przyrodni brat Johanna Philippa, brat Daniela Ägidiusa. Od 1757 uczeń Gimnazjum Akademickiego, w 1763 bronił w dyspucie rozprawy o naturze nawrócenia (Dissertatio de Natura Conversionis). Od 1765 student teologii w Jenie, od 1766 w Lipsku, gdzie pozostawał pod wpływem Christiana Fürchtegotta Gellerta (1715–1769), prowadzącego wykłady o moralności. Opublikował Dissertatio de Locorum Veteris Testamenti in Nova Accormmodatione Orthodoxal (1766).

Po studiach wrócił do Gdańska, 23 III 1768 zweryfikowany przez Ministerium Duchowne. Od 1768 do 1771 był rektorem szkoły św. Jana, następnie nauczycielem w szkole mariackiej, w 1780 krótko jej rektorem. Zyskał miano dobrego wychowawca, kontaktem i rozmowami z młodzieżą osiągnąć miał więcej niż inni, stosujący regulaminowy system kar. Friedrich Maurer (1749–1825), wydawca Briefe über Danzig (Listy o Gdańsku, Berlin 1794), określał go „największym nauczycielem (Schulmann) Gdańska”, pisał o nim podobnie kantor kościoła św. Jana Gottfrieda Hingelberga, w swojej rozprawie o gdańskiej muzyce (Über Danziger Musik und Musiker, Elbing 1785). Wyświęcony w 1780, od 27 VIII 1780 był pastorem w Pruszczu Gdańskim, od 11 XI 1786 w Koźlinach, w obu parafiach miał opinię dobrego kaznodziei.

Był respondentem uniwersytetu w Lipsku. Autor mów żałobnych, m.in. wygłoszony podczas uroczystości pogrzebowych 15 VII 1773 Michaela Gottfrieda Schmidta (10 XI 1728 –27 VI 1773), syna burmistrza Michaela Schmidta, 24 XI 1774 sekretarza miasta Konstantina Ernsta Groddecka (16 XI 1735 – 9 XI 1774), syna burmistrza Karla Groddecka, 29 XII 1774 Johanny Cathariny, żony byłego burmistrza Torunia Johanna Samuela Zernecke (1713–1780), 27 VIII 1776 burmistrza Gottlieba Gabriela Weickhmanna, 15 II 1776 rajcy i burgrabiego królewskiego w Gdańsku (1760) Johanna Friedricha Schumanna (1 XII 1709 – 22 I 1776), 26 V 1780 Florentiny Marii Meyer, żony burmistrza Karla Friedricha Gralatha.

Od 12 XI 1772 żonaty był z Charlotte Dorotheą (chrzest 29 V 1749 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) – 1819 Gdańsk), córką kupca, od 1754 właściciela Dworu VI na Polankach, Daniela Heinricha Setaua (chrzest 12 II 1715 w kościele NMP – pochowany 29 VII 1776 tamże), z którą miał trójkę, ochrzczonych w kościele NMP, dzieci: Justinę Friederike (chrzest 26 X 1773 – pochowana 29 IV 1814 w kościele Zbawiciela na Zaroślaku w grobie nr 125), od 1801 żonę wdowca, kupca Daniela Friedricha Reinicka, Johannę Henriette Philippine (chrzest 19 IX 1775) oraz Augusta Wilhelma Friedricha (27 IX 1778 Gdańsk – 14 IV 1833 Groß Zünder (Cedry Wielkie)), od 1794 ucznia gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, od 1815 pastora w Cedrach Wielkich, od 2 VII 1812 żonatego z Caroline Luise (5 VI 1793 – 6 III 1866 Gdańsk), córką Abrahama Benjamina Skusy (3 VIII 1760 Gdańsk – 28 XII 1847 Osterwieck (Ostrowite, Żuławy Gdańskie)), w latach 1782–1786 studenta w Göttingen (Getynga) i Lipsku, w 1795–1807 pastora w Kobbelgrube (Stegna) i superintendenta powiatu Gdańsk–Niziny (Kreis Danziger Nehrung), od 1807 pastora w Ostrowitem. JANSZ











Bibliografia:
Faber Walther, Die Johannisschule in Danzig vom Mittelalter bis zum Jahre 1824, Danzig 1925, s. 80–81, 112.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 38, 65, 98.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 88, 101.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986-1992, Bd. 1, 418; 4, 300, 479.