CÖLNER MEINHARD, burmistrz Głównego Miasta Gdańska

Aktualna wersja na dzień 14:39, 27 mar 2024

MEINHARD CÖLNER (zm. 11 V 1449 Gdańsk), kupiec, burmistrz Głównego Miasta. Był zapewne synem pochodzącego z Elbląga Johanna (zm. 1415/1416), na Głównym Mieście ławnika (od 1396), rajcy (od 1409), sędziego (w 1411).

Od 1429 był ławnikiem Głównego Miasta Gdańska, od 1433 był rajcą, w 1435 sędzią. Od 1436 był burmistrzem. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1437, 1441, 1445 i 1449, drugiego w 1436, 1444 i 1448.

Już jako ławnik uczestniczył w większości zjazdów stanów pruskich. Uznanie dla jego talentu dyplomatycznego przyniosły rokowania w czerwcu 1436 z biskupem włocławskim, związane ze zburzeniem w 1414 (z polecenia wielkiego mistrza) przez mieszczan Głównego Miasta Gdańska dworu biskupiego na Biskupiej Górce. W ciągnącej się latami sprawie z biskupem zdołał osiągnąć kompromis polegający na wypłaceniu mu z kasy miejskiej 1200 węgierskich złotych odszkodowania, przy jednoczesnym zapewnieniu przez Krzyżaków pokrycia przez nich tej kwoty (choć po latach okazało się, że tego nie uczynili). W maju 1438 czynny był też przy wytyczaniu granic między posiadłościami biskupimi (z centrum na Biskupiej Górce) a terytorium miasta Gdańska, brak jasno określonych granic wywoływał ciągłe spory i utrudniał rozwój miasta w kierunku południowo-zachodnim.

Podczas rokowań polsko-krzyżackich w Brześciu Kujawskim w lipcu 1436, kończących kolejną wojnę polsko-krzyżacką z lat 1431-1435, pełnił rolę przebywającego u strony polskiej zakładnika, gwarantującego bezpieczeństwo polskim wysłannikom. Jako przedstawiciel Głównego Miasta Gdańska uczestniczył następnie w ostatniej fazie rokowań ze stroną polską, które doprowadziły 1 VIII 1436 w Toruniu do wymiany ratyfikowanych dokumentów traktatu pokojowego, stabilizującego stosunki polsko-krzyżackie na okres blisko 20 lat.

W czerwcu 1437, podczas pobytu w Gdańsku króla skandynawskiego Eryka I, wchodził w skład delegacji gdańskiej rozmawiającej z nim o cłach sundzkich (opłaty pobierane od 1429 przez Danię od obcych statków handlowych przepływających przez cieśninę Sund (między Helsingør a Hälsingborg)). W kwietniu 1440 wchodził w skład komisji powołanej przez wielkiego mistrza, która rozsądziła spór między Głównym Miastem Gdańskiem a brygidkami o granice Siedlec (przyznając miastu sporny teren po karczmie, wystawionej za zgodą komtura gdańskiego na granicy przez brygidki, a zburzonej w 1434 przez miasto). Odegrał jedną z głównych ról podczas rokowań z Krzyżakami w Elblągu 5-9 V 1440 w sprawie poboru przez nich cła funtowego, w efekcie czego przedstawiciele Zakonu zaprzestali pobierania tej opłaty. Osiągnięte porozumienie było sukcesem nie tylko Związku Pruskiego, ale przede wszystkim Gdańska, uwolniło bowiem miasto od dokuczliwej opłaty celnej na rzecz Krzyżaków we własnym porcie.

Należał do bliskich współpracowników wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena. Podczas zjazdu w Elblągu w czerwcu 1440, w imieniu Głównego Miasta Gdańska, próbował doprowadzić do zgody Stany Pruskie i władze Zakonu. W 1441 brał udział w rokowaniach przedstawicieli Hanzy z Danią w sprawie wzajemnych odszkodowań, cła sundzkiego i stosunku do Niderlandów. Rozmowy te doprowadziły 23 VIII 1441 do podpisania 10-letniego rozejmu między Hanzą wedyjską (miasta Pomorza Zachodniego, Meklemburgii, Lubeka, Hamburg i Lüneburg oraz Visby i Sztokholm) a Niderlandami oraz zawarciem 6 września układu zapewniającego wypłacenie ratalnych odszkodowań kupcom pruskim. Wiosną 1447, wspólnie z późniejszym burmistrzem Johannem von dem Waldem, reprezentował Główne Miasto Gdańsk podczas poselstwa do Anglii, brał udział w rozmowach z królem angielskim o wzajemnych odszkodowaniach. Relację z tych rozmów złożył na zjeździe Stanów Pruskich w Kwidzynie w styczniu 1448. Po raz ostatni wystąpił na zjeździe w Malborku w marcu 1448.

Około 1420 zawarł związek małżeński z Gertrudą, która po jego śmierci wyszła powtórnie za mąż za Gerta Swanebeke. Miał co najmniej dwóch synów, jak i on – kupców: Jakoba (zm. przed 1474), ławnika Głównego Miasta 1451-1456 i Tiedemanna (zm. po 1463), od 1463 męża poślubionej w Gdańsku Gertrudy (1447–1483), córki burmistrza Reinholda Niederhofa, z którą miał pięcioro dzieci. JZ







Bibliografia:
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 111, 335.
Zdrenka Joachim, Kölner Meinhard, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwislańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 488–489.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 169–170.