ZAPPIO ZACHARIAS, kupiec, filantrop
| (Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
[[File:4_Zacharias_ZappioAAAA.JPG|thumb|Catherina (?) Zappio, fragment epitafium]] | [[File:4_Zacharias_ZappioAAAA.JPG|thumb|Catherina (?) Zappio, fragment epitafium]] | ||
[[File:3_Zacharias_Zappio.JPG|thumb|Adelgunda, córka Zachariasa Zappio, fragment epitafium]] | [[File:3_Zacharias_Zappio.JPG|thumb|Adelgunda, córka Zachariasa Zappio, fragment epitafium]] | ||
| − | [[File:Epitafium Adelgundy Zappio w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.JPG|thumb|Epitafium Adelgundy Zappio <br/> w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (od grudnia 2013 | + | [[File:Epitafium Adelgundy Zappio w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.JPG|thumb|Epitafium Adelgundy Zappio <br/> w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (od grudnia 2013 ponownie w kościele św. Jana)]] |
| + | [[File: Płyta_nagrobna_rodziny_Zappio.JPG |thumb| Płyta nagrobna nr 169 rodziny Zappio w kościele św. Jana]] | ||
| + | [[File: Lokalizacja_płyty_nagrobnej_Zacharisza_Zappio.jpg |thumb| Lokalizacja płyty nagrobnej Zappiów w kościele św. Jana]] | ||
[[File:6_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wejście do biblioteki Zachariasa Zappio w kościele św. Jana, 2019]] | [[File:6_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wejście do biblioteki Zachariasa Zappio w kościele św. Jana, 2019]] | ||
[[File:7_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wnętrze biblioteki Zachariasa Zappio, około 1930]] | [[File:7_Zacharias_Zappio.jpg|thumb|Wnętrze biblioteki Zachariasa Zappio, około 1930]] | ||
| − | '''ZACHARIAS ZAPPIO''' (Zapp | + | '''ZACHARIAS ZAPPIO''' (Zapp) (około 1620 Hirschberg (Jelenia Góra) – 1 VII 1680 Gdańsk), kupiec, piwowar, filantrop. W Gdańsku dowodnie od 1644, 3 XI 1648 otrzymał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo Gdańska]]. Zajmował się handlem żelazem i mosiądzem, miał skład na [[TARG WĄCHANY |Targu Wąchanym]], przy wylocie Große Krämergasse (ul. Kramarska). Członek Rady Stu przy [[TRZECI ORDYNEK | Trzecim Ordynku]], kwatermistrz [[KWARTAŁY | Kwartału Rybackiego]], członek rady [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | kościoła św. Jana]], jej przewodniczący (kurator), odpowiedzialny za sprawy finansowe i budowlane. Fundator licznego wyposażenia tego kościoła, zegara, obrazów, żyrandola, lichtarzy, mosiężnej, bogato zdobionej chrzcielnicy z emblematycznie dekorowana kratą (1669, od 1682 w kościele w Stegnie). Jego staraniem w 1672 dokonano renowacji polichromii i uzupełnienia snycerki prospektu organowego. Twórca działającej przy tym kościele fundacji na rzecz ubogich (udzielającej około 300 zapomóg rocznie).<br/><br/> |
| − | Żonaty był z | + | Żonaty był z pochodzącą z Bremy Catheriną, z którą miał jedyną córkę Adelgundę (1654–1664). Z okazji narodzin córki zakupił w 1654 leżącą na obszarze wsi Zigankenberg ([[SUCHANINO | Suchanino]]), Zieloną Dolinę ([[KRÓLEWSKA DOLINA |Królewska Dolina]]), wznosząc tam dwór i systematycznie tworząc posiadłość otoczoną pięknym parkiem. Z tej samej okazji zmienił też nazwisko z Zapp na Zappio, puszczając w obieg plotkę o swoim włoskim, kupieckim pochodzeniu. W rezydencji w Zielonej Dolinie gościł króla polskiego Jana III Sobieskiego, który na pamiątkę tej wizyty 7 VIII 1677 nadał tutejszym dobrom nazwę Królewska Dolina (Regia Vallis, Königstal) i uwolnił je od podatków. <br/><br/> |
| − | Testamentem sporządzonym 13 II 1680 zapisał kościołowi św. Jana 33 146 florenów, od których odsetki w wysokości 300 florenów miały być przeznaczone na potrzeby działającej przy nim biblioteki, co doprowadziło do powstania 25 IV 1689 (akt fundacyjny) tzw. Biblioteki Zappio-Johannitana z siedzibą w północnej nawie bocznej kościoła. Zbierała ona głównie dzieła teologiczne, raz w tygodniu udostępniane duchownym i uczonym | + | Po śmierci Adelgundy, ufundował na jej spoczynek kryptę w południowo-zachodnim narożniku kościoła św. Jana (290 na 210 cm), z zejściem po sześciu stopniach (podczas badań archeologicznych w latach 90. XX wieku stwierdzono naruszenie (obrabowanie) grobu, z pochówku zachowały się drobne elementy: podeszwy bucików, szkaplerzyk, rękaw sukienki). Pochowany w kościele św. Jana, z przygotowanym zawczasu (1664) epitafium swoim, żony i córki oraz płytą nagrobną (nr 169). Po 1945 epitafium czasowo eksponowane było w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny]], w grudniu 2013 powróciło do kościoła św. Jana. Podobne były powojenne losy fundowanej w 1682 przez Catherinę Zappio dla kościoła św. Jana drewnianej, barokowej chrzcielnicy.<br/><br/> |
| − | Od 1648 | + | Testamentem sporządzonym 13 II 1680 zapisał kościołowi św. Jana 33 146 florenów, od których odsetki w wysokości 300 florenów miały być przeznaczone na potrzeby działającej przy nim biblioteki, co doprowadziło (po sporach krewnych z egzekutorami testamentu: Adrianem Zwechem, Balzerem Dargemannem, Hansem Hechtem i Danielem Keunholtem) do powstania 25 IV 1689 (akt fundacyjny) tzw. Biblioteki Zappio-Johannitana z siedzibą w północnej nawie bocznej kościoła. Zbierała ona głównie dzieła teologiczne, raz w tygodniu (w czwartki) udostępniane duchownym i uczonym, regulamin opracował w 1692 ówczesny diakon [[STRAUSS JOHANN, pastor kościoła św. Jana | Johann Strauss]]. Od 1724 zatrudniano w niej specjalnego bibliotekarza. W 1728 liczyła 810 tomów, w 1731 – 1491, w 1924 – ponad 3500. Pod koniec II wojny światowej księgozbiór liczył około 6000 woluminów, najstarsze i najcenniejsze zbiory wiosną 1945 ewakuowano z Gdańska; odnaleziono je w Świńczu pod Pruszczem Gdańskim; większość w stanie nienadającym się do konserwacji; pozostałe zamurowano w kościele. Po odnalezieniu 13 VIII 1945 Biblioteki Zappio-Johannitana włączono ją (jako bezterminowy depozyt) do zasobów [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Biblioteki Miejskiej]] (obecnie [[POLSKA AKADEMIA NAUK BIBLIOTEKA GDAŃSKA | Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska]]).<br/><br/> |
| + | Od 1648 jego imię – Zapfengasse, nosiła ulica na [[ZAMCZYSKO | Zamczysku]] (gdzie miał swój browar), po 1945 przemianowana na Czopową. W 1831 [[SCHUMACHER WILHELM, dziennikarz, literat| Wilhelm Schumacher]] opublikował kilkakrotnie wznawianą powieść ''Zacharias Zappio oder Liebe und Leben eines Danziger Bürgers'' (''Zacharias Zappio albo miłość i życie gdańskiego mieszczanina''). 25 III 1999 z inicjatywy [[NADBAŁTYCKIE CENTRUM KULTURY | Nadbałtyckiego Centrum Kultury]], decyzją [[RADA MIEJSKA | Rady Miasta]] jego imię otrzymała uliczka okalająca kościół św. Jana od północy i wschodu, dawny Zaułek Świętojański, na miejscu przykościelnego cmentarza (St. Johannis–Kirchhof). Uroczyste otwarcie uliczki nastąpiło 4 II 2000 i połączone było z Festynem Żebraczym. Obecnie przy ul. Świętojańskiej 49 działa hostel Dom Zachariasza Zappio (wcześniej budynek należał do [[DOMINIKANKI | dominikanek]]). W siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego przy ul. Augustyńskiego 2 znajduje się posąg Zachariasza Zappio, autorstwa Tomasza Walocha, absolwenta gdańskiej [[AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W GDAŃSKU | Akademii Sztuk Pięknych]]. {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:33, 24 lip 2024
w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (od grudnia 2013 ponownie w kościele św. Jana)
ZACHARIAS ZAPPIO (Zapp) (około 1620 Hirschberg (Jelenia Góra) – 1 VII 1680 Gdańsk), kupiec, piwowar, filantrop. W Gdańsku dowodnie od 1644, 3 XI 1648 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska. Zajmował się handlem żelazem i mosiądzem, miał skład na Targu Wąchanym, przy wylocie Große Krämergasse (ul. Kramarska). Członek Rady Stu przy Trzecim Ordynku, kwatermistrz Kwartału Rybackiego, członek rady kościoła św. Jana, jej przewodniczący (kurator), odpowiedzialny za sprawy finansowe i budowlane. Fundator licznego wyposażenia tego kościoła, zegara, obrazów, żyrandola, lichtarzy, mosiężnej, bogato zdobionej chrzcielnicy z emblematycznie dekorowana kratą (1669, od 1682 w kościele w Stegnie). Jego staraniem w 1672 dokonano renowacji polichromii i uzupełnienia snycerki prospektu organowego. Twórca działającej przy tym kościele fundacji na rzecz ubogich (udzielającej około 300 zapomóg rocznie).
Żonaty był z pochodzącą z Bremy Catheriną, z którą miał jedyną córkę Adelgundę (1654–1664). Z okazji narodzin córki zakupił w 1654 leżącą na obszarze wsi Zigankenberg ( Suchanino), Zieloną Dolinę (Królewska Dolina), wznosząc tam dwór i systematycznie tworząc posiadłość otoczoną pięknym parkiem. Z tej samej okazji zmienił też nazwisko z Zapp na Zappio, puszczając w obieg plotkę o swoim włoskim, kupieckim pochodzeniu. W rezydencji w Zielonej Dolinie gościł króla polskiego Jana III Sobieskiego, który na pamiątkę tej wizyty 7 VIII 1677 nadał tutejszym dobrom nazwę Królewska Dolina (Regia Vallis, Königstal) i uwolnił je od podatków.
Po śmierci Adelgundy, ufundował na jej spoczynek kryptę w południowo-zachodnim narożniku kościoła św. Jana (290 na 210 cm), z zejściem po sześciu stopniach (podczas badań archeologicznych w latach 90. XX wieku stwierdzono naruszenie (obrabowanie) grobu, z pochówku zachowały się drobne elementy: podeszwy bucików, szkaplerzyk, rękaw sukienki). Pochowany w kościele św. Jana, z przygotowanym zawczasu (1664) epitafium swoim, żony i córki oraz płytą nagrobną (nr 169). Po 1945 epitafium czasowo eksponowane było w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w grudniu 2013 powróciło do kościoła św. Jana. Podobne były powojenne losy fundowanej w 1682 przez Catherinę Zappio dla kościoła św. Jana drewnianej, barokowej chrzcielnicy.
Testamentem sporządzonym 13 II 1680 zapisał kościołowi św. Jana 33 146 florenów, od których odsetki w wysokości 300 florenów miały być przeznaczone na potrzeby działającej przy nim biblioteki, co doprowadziło (po sporach krewnych z egzekutorami testamentu: Adrianem Zwechem, Balzerem Dargemannem, Hansem Hechtem i Danielem Keunholtem) do powstania 25 IV 1689 (akt fundacyjny) tzw. Biblioteki Zappio-Johannitana z siedzibą w północnej nawie bocznej kościoła. Zbierała ona głównie dzieła teologiczne, raz w tygodniu (w czwartki) udostępniane duchownym i uczonym, regulamin opracował w 1692 ówczesny diakon Johann Strauss. Od 1724 zatrudniano w niej specjalnego bibliotekarza. W 1728 liczyła 810 tomów, w 1731 – 1491, w 1924 – ponad 3500. Pod koniec II wojny światowej księgozbiór liczył około 6000 woluminów, najstarsze i najcenniejsze zbiory wiosną 1945 ewakuowano z Gdańska; odnaleziono je w Świńczu pod Pruszczem Gdańskim; większość w stanie nienadającym się do konserwacji; pozostałe zamurowano w kościele. Po odnalezieniu 13 VIII 1945 Biblioteki Zappio-Johannitana włączono ją (jako bezterminowy depozyt) do zasobów Biblioteki Miejskiej (obecnie Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska).
Od 1648 jego imię – Zapfengasse, nosiła ulica na Zamczysku (gdzie miał swój browar), po 1945 przemianowana na Czopową. W 1831 Wilhelm Schumacher opublikował kilkakrotnie wznawianą powieść Zacharias Zappio oder Liebe und Leben eines Danziger Bürgers (Zacharias Zappio albo miłość i życie gdańskiego mieszczanina). 25 III 1999 z inicjatywy Nadbałtyckiego Centrum Kultury, decyzją Rady Miasta jego imię otrzymała uliczka okalająca kościół św. Jana od północy i wschodu, dawny Zaułek Świętojański, na miejscu przykościelnego cmentarza (St. Johannis–Kirchhof). Uroczyste otwarcie uliczki nastąpiło 4 II 2000 i połączone było z Festynem Żebraczym. Obecnie przy ul. Świętojańskiej 49 działa hostel Dom Zachariasza Zappio (wcześniej budynek należał do dominikanek). W siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego przy ul. Augustyńskiego 2 znajduje się posąg Zachariasza Zappio, autorstwa Tomasza Walocha, absolwenta gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych.
