HUCISKO
(wstawienie ilustracji (e-mail z 6.05.2019)) |
|||
| (Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | {{ | + | {{web}} |
| − | [[File:Widok z Huciska w kierunku północnym, około 1896.JPG|thumb| | + | [[File:Widok z Huciska w kierunku północnym, około 1896.JPG|thumb|Wytyczanie ulicy Hucisko, około 1896]] |
| − | [[File:2_Hucisko.jpg|thumb|Hucisko, widok od strony południowej z Targu Rakowego na siedzibę dowództwa [[SIEDEMNASTY KORPUS ARMIJNY| XVII Korpusu Armijnego]] ([[NOWY RATUSZ| Nowy Ratusz]]), około 1910]] | + | [[File:2_Hucisko.jpg|thumb|Hucisko, widok od strony południowej z Targu Rakowego na siedzibę dowództwa [[SIEDEMNASTY KORPUS ARMIJNY| XVII Korpusu Armijnego]] ([[NOWY RATUSZ | Nowy Ratusz]]), około 1910]] |
| + | [[File:5_Hucisko.jpg|thumb|Gmach [[BUDYNEK ZACHODNIOPRUSKIEGO ZAKŁADU UBEZPIECZENIOWEGO| Zachodniopruskiego Zakładu Ubezpieczeniowego]], oddany do użytku w 1930, projektu [[BIELEFELDT ADOLPH, architekt | Adolpha Bielefeldta]], zniszczony w 1945 (w miejscu obecnego zachodniego przejścia dla pieszych przez ul. Wały Jagiellońskie, na jezdni w kierunku Oruni)]] | ||
[[File:3_Hucisko.jpg|thumb|Budowa mostu nad torami kolejowymi, 1947, w głębi po lewej [[NOWY RATUSZ| Nowy Ratusz]]]] | [[File:3_Hucisko.jpg|thumb|Budowa mostu nad torami kolejowymi, 1947, w głębi po lewej [[NOWY RATUSZ| Nowy Ratusz]]]] | ||
| + | [[File:4_Hucisko.jpg|thumb|Skrzyżowanie Huciska (u dołu) z ul. Wały Jagiellońskie i Targiem Drzewnym (u góry), 1984]] | ||
| + | [[File: 7_Hucisko.jpg |thumb|Skrzyżowanie Huciska (z lewej. góra) z ul. Wały Jagiellońskie i Targiem Drzewnym 9z prawej, dół), widok od południowego-wschodu, 2020]] | ||
| + | [[File:6_Hucisko.jpg|thumb|Hucisko, widok od strony zachodniej w kierunku skrzyżowania z ul. Wały Jagiellońskie]] | ||
| − | + | '''HUCISKO''' (do 1945 Silberhütte, Srebrna Huta, obecna nazwa od 1945: Hucisko = miejsce po hucie), ulica i skrzyżowanie głównych arterii w centrum Gdańska: ulic [[NOWE OGRODY | Nowe Ogrody]] i Wały Jagiellońskie. Nazwa, oficjalnie nadana w październiku 1896, pochodzi od wzmiankowanej po raz pierwszy w 1487 huty (odlewni) srebra, dzierżawionej przez cech [[ZŁOTNICTWO | złotników]], przeniesionej tu po 1432 z okolic skrzyżowania ul. Łagiewniki i ul. Wodopój. Usytuowana była na wprost obecnego [[NOWY RATUSZ| Nowego Ratusza]], nad [[KANAŁ RADUNI| Kanałem Raduni]], którego wody napędzały hutnicze miechy. W latach 1610–1612 hutę rozbudowano, nazwę Silberhütte nosiła uliczka łącząca ją z Targiem Drzewnym. W 1805 złotnicy przenieśli się do zabudowań [[BRAMA ŻABIA | Bramy Żabiej]], w hucie urządzono wytwórnię prochu, która spłonęła podczas [[OBLĘŻENIE GDAŃSKA W 1807 ROKU | oblężenia Gdańska w 1807]].<br/><br/> | |
| − | '''HUCISKO''' (do 1945 Silberhütte, Srebrna Huta), ulica i skrzyżowanie głównych arterii w centrum Gdańska: ulic [[NOWE OGRODY | Nowe Ogrody]] i | + | Po niwelacji [[FORTYFIKACJE | miejskich wałów obronnych w 1897]] uliczka biegła (i wciąż biegnie) od ówczesnych Dominikswall i Elisabethwall obecnie ul. Wały Jagiellońskie) do Neugarten i Promenade (obecnie ul. Nowe Ogrody i ul. 3 Maja). Od 1900 wiodła przez nią linia [[TRAMWAJE | tramwaju elektrycznego]], łącząca [[TARG WĘGLOWY | Targ Węglowy]] z [[SIEDLCE | Siedlcami]] i [[EMAUS | Emaus]]. <br/><br/> |
| − | Od 1901 | + | Od 1901 północno-wschodnią stronę ulicy zajmował plac Am Generalkommando, będący siedzibą dowództwa [[SIEDEMNASTY KORPUS ARMIJNY | XVII Korpusu Armijnego]] (po 1921 siedziba [[WYSOCY KOMISARZE LIGI NARODÓW, 1919–1939 | Wysokiego Komisarza Ligi Narodów]], po 1945 władz Polskiej Partii Robotniczej, następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 1957 [[KLUB STUDENTÓW WYBRZEŻA ŻAK | Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”]], od 2000 [[RADA MIEJSKA | Rady Miasta Gdańska]]; [[NOWY RATUSZ | Nowy Ratusz]]); od 1945 do 1 III 1990 był to pl. Armii Czerwonej, obecnie zaś funkcjonuje bez nazwy. Od strony północno-zachodniej przy ulicy znajdował się – od 1901 – ogród ogrodzony żelaznym płotem, przyległy do siedziby dowództwa XVII Korpusu Armijnego. Po 1970 płot rozebrano, a dawny ogród od 12 II 2004 nosi nazwę skweru [[NIEMEN CZESŁAW, kompozytor, piosenkarz, patron skweru | Czesława Niemena]]. <br/><br/> |
| − | Po południowej stronie Huciska (między Wałami Jagiellońskimi a Kanałem Raduni) powstała w 1902 | + | Po południowej stronie Huciska (między Wałami Jagiellońskimi a Kanałem Raduni) powstała w 1902 szachulcowa willa, należąca do hurtowego kupca zbożowego [[ANKER SIMON, kupiec | Simona Ankera]] i jego rodziny (znajdowała się pod nr 2). Po 1945 miały w niej siedzibę różne instytucje (m.in. pogotowie ratunkowe, biura Geoprojektu). Willę rozebrano (wysadzono trotylem) w nocy z 14 na 15 I 1971 podczas budowy nowego skrzyżowania między Wałami Jagiellońskimi a Huciskiem. 8 IV 1930 na rogu Silberhütte (ul. Hucisko 1) i Dominikswall (ul. Wały Jagiellońskie) – w miejscu obecnego przejścia dla pieszych na jezdni w kierunku [[ORUNIA | Oruni]] – oddano do użytku pięciopiętrowy gmach Die Westpreußische Versicherungsanstalt ([[BUDYNEK ZACHODNIOPRUSKIEGO ZAKŁADU UBEZPIECZENIOWEGO (ul. Hucisko)| Zachodniopruski Zakład Ubezpieczeniowy]]), zbudowany według projektu architekta [[BIELEFELDT ADOLPH, architekt | Adolpha Bielefeldta]]. Budynek został zniszczony w [[ROK 1945 | marcu 1945]], jego ruiny rozebrano. <br/><br/> |
| − | Skrzyżowanie przy zbiegu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie (ze znajdującą się pośrodku wyspą) przebudowano w 1971 | + | Skrzyżowanie przy zbiegu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie (ze znajdującą się pośrodku wyspą) przebudowano w 1971. Za skrzyżowaniem od południowej strony rozciąga się skwer [[BŁĘDNIK, właśc. MAŁY BŁĘDNIK | Mały Błędnik]] i [[TARG RAKOWY | Targ Rakowy]]. W miejscu metalowej altany na rogu Targu Rakowego i ul. Hucisko około 1947 ustawiono pomnik-czołg, który złomowano w 1991. Od 1994 znajduje się tam [[POMNIK POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO I ARMII KRAJOWEJ, Targ Rakowy | pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej]]. <br/><br/> |
| − | Hucisko i Nowe Ogrody łączył początkowo wiadukt nad torami kolejowymi, który zbudowano w 1867 | + | Hucisko i Nowe Ogrody łączył początkowo wiadukt nad torami kolejowymi, który zbudowano w 1867. 28 XI 1930 na jego miejscu powstał nowoczesny obiekt o konstrukcji stalowej wykonany w Stoczni Gdańskiej ([[STOCZNIA KRÓLEWSKA | Stocznia Królewska]]) z wydzielonym torowiskiem tramwajowym oraz dwukierunkową jezdnią i chodnikami. W marcu 1945 został wysadzony przez Niemców. W kwietniu 1945 roku wjazd na zrujnowany wiadukt zabezpieczono drewnianą balustradą, a 17 tego miesiąca nad torami kolejowymi utworzono drewnianą kładkę dla pieszych o szerokości 2 m, zapewniającą do 1960 przejście między [[ŚRÓDMIEŚCIE | Śródmieściem]] a [[SIEDLCE | Siedlcami]]. |
| − | 11 XI 1947 | + | 11 XI 1947 oddano do użytku jednoprzejazdowy most o stalowej konstrukcji (kratowy) z torem tramwajowym i jezdnią o szerokości 3,5 m, umożliwiając w ten sposób wahadłowy ruch kołowy w obu kierunkach. Uruchomiona została też linia tramwajowa nr 10, łącząca Emaus i Siedlce ze Śródmieściem z końcowym przystankiem przy ul. Hucisko (po dojechaniu do niego odczepiano wóz motorowy, który drugim torem podjeżdżał do ponownie przyłączanej przyczepy). Przystanek zlikwidowano w 1952 po przedłużeniu linii (już jako nr 12) do [[WRZESZCZ | Wrzeszcza]], do ul. Abrahama. <br/><br/> |
| − | Kładkę dla pieszych i jednoprzejazdowy most zastąpiono nowym wiaduktem nad torami kolejowymi. Prace montażowe rozpoczęto 28 X 1959 | + | Kładkę dla pieszych i jednoprzejazdowy most zastąpiono nowym wiaduktem nad torami kolejowymi. Prace montażowe rozpoczęto 28 X 1959, część północną oddano do użytku 30 IV 1960, część południową (po rozebraniu mostu kratowego) – rok później. Nowy wiadukt miał dwa tory tramwajowe, dwupasmowe jezdnie w obu kierunkach oraz szerokie chodniki. W 1970 rozpoczęto wielką przebudowę skrzyżowania z ul. Wały Jagiellońskie. W marcu–kwietniu zbudowano nowy most nad Kanałem Raduni (długości 82 m, szerokości 10 m), wówczas to rozebrano (wysadzono) gmach Geoprojektu (siedzibę przeniesiono na ul. Dyrekcyjną), a na skrzyżowaniu z Wałami Jagiellońskimi i Targiem Drzewnym wybudowano na jezdni okrągłą wysepkę. Całość oddano do użytku 4 XII 1971. Od 10 IX do 4 XII 2000 rozebrano konstrukcję mostu nad torami, wzmocniono przyczółki i przekazano identyczny w funkcji i formie obiekt komunikacyjny o zwiększonej nośności (z 30 do 50 ton), zgodny z wytycznymi i normami NATO. <br/><br/> |
| − | 11 VII 2015 | + | 11 VII 2015 ulicę zamknięto dla ruchu tramwajowego i kołowego, pozostawiając na wiadukcie ruch pieszy, rozpoczęto też – z inicjatywy inwestora wielofunkcyjnego obiektu handlowego Forum Gdańsk przy [[TARG SIENNY | Targu Siennym]] – prace przy budowie nowego przęsła wiaduktu (od strony ul. Hucisko), pod którym zaplanowano nową ulicę (Nowe Podwale Grodzkie, 700 m) łączącą od strony [[DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY | Dworca Gdańsk Główny]] Podwale Grodzkie z ul. Okopową (przez Targ Sienny), a następnie z [[TRAKT ŚW. WOJCIECHA | Traktem św. Wojciech]]a na [[ORUNIA | Oruni]] (przez wiadukt nad torami). Ruch w stronę Nowych Ogrodów i połączenia tramwajowe w obie strony przywrócono 10 X 2015, a w stronę ul. Wały Jagiellońskie 16 IV 2016. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] |
Aktualna wersja na dzień 08:14, 22 lis 2024
HUCISKO (do 1945 Silberhütte, Srebrna Huta, obecna nazwa od 1945: Hucisko = miejsce po hucie), ulica i skrzyżowanie głównych arterii w centrum Gdańska: ulic Nowe Ogrody i Wały Jagiellońskie. Nazwa, oficjalnie nadana w październiku 1896, pochodzi od wzmiankowanej po raz pierwszy w 1487 huty (odlewni) srebra, dzierżawionej przez cech złotników, przeniesionej tu po 1432 z okolic skrzyżowania ul. Łagiewniki i ul. Wodopój. Usytuowana była na wprost obecnego Nowego Ratusza, nad Kanałem Raduni, którego wody napędzały hutnicze miechy. W latach 1610–1612 hutę rozbudowano, nazwę Silberhütte nosiła uliczka łącząca ją z Targiem Drzewnym. W 1805 złotnicy przenieśli się do zabudowań Bramy Żabiej, w hucie urządzono wytwórnię prochu, która spłonęła podczas oblężenia Gdańska w 1807.
Po niwelacji miejskich wałów obronnych w 1897 uliczka biegła (i wciąż biegnie) od ówczesnych Dominikswall i Elisabethwall obecnie ul. Wały Jagiellońskie) do Neugarten i Promenade (obecnie ul. Nowe Ogrody i ul. 3 Maja). Od 1900 wiodła przez nią linia tramwaju elektrycznego, łącząca Targ Węglowy z Siedlcami i Emaus.
Od 1901 północno-wschodnią stronę ulicy zajmował plac Am Generalkommando, będący siedzibą dowództwa XVII Korpusu Armijnego (po 1921 siedziba Wysokiego Komisarza Ligi Narodów, po 1945 władz Polskiej Partii Robotniczej, następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 1957 Klubu Studentów Wybrzeża „Żak”, od 2000 Rady Miasta Gdańska; Nowy Ratusz); od 1945 do 1 III 1990 był to pl. Armii Czerwonej, obecnie zaś funkcjonuje bez nazwy. Od strony północno-zachodniej przy ulicy znajdował się – od 1901 – ogród ogrodzony żelaznym płotem, przyległy do siedziby dowództwa XVII Korpusu Armijnego. Po 1970 płot rozebrano, a dawny ogród od 12 II 2004 nosi nazwę skweru Czesława Niemena.
Po południowej stronie Huciska (między Wałami Jagiellońskimi a Kanałem Raduni) powstała w 1902 szachulcowa willa, należąca do hurtowego kupca zbożowego Simona Ankera i jego rodziny (znajdowała się pod nr 2). Po 1945 miały w niej siedzibę różne instytucje (m.in. pogotowie ratunkowe, biura Geoprojektu). Willę rozebrano (wysadzono trotylem) w nocy z 14 na 15 I 1971 podczas budowy nowego skrzyżowania między Wałami Jagiellońskimi a Huciskiem. 8 IV 1930 na rogu Silberhütte (ul. Hucisko 1) i Dominikswall (ul. Wały Jagiellońskie) – w miejscu obecnego przejścia dla pieszych na jezdni w kierunku Oruni – oddano do użytku pięciopiętrowy gmach Die Westpreußische Versicherungsanstalt ( Zachodniopruski Zakład Ubezpieczeniowy), zbudowany według projektu architekta Adolpha Bielefeldta. Budynek został zniszczony w marcu 1945, jego ruiny rozebrano.
Skrzyżowanie przy zbiegu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie (ze znajdującą się pośrodku wyspą) przebudowano w 1971. Za skrzyżowaniem od południowej strony rozciąga się skwer Mały Błędnik i Targ Rakowy. W miejscu metalowej altany na rogu Targu Rakowego i ul. Hucisko około 1947 ustawiono pomnik-czołg, który złomowano w 1991. Od 1994 znajduje się tam pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.
Hucisko i Nowe Ogrody łączył początkowo wiadukt nad torami kolejowymi, który zbudowano w 1867. 28 XI 1930 na jego miejscu powstał nowoczesny obiekt o konstrukcji stalowej wykonany w Stoczni Gdańskiej ( Stocznia Królewska) z wydzielonym torowiskiem tramwajowym oraz dwukierunkową jezdnią i chodnikami. W marcu 1945 został wysadzony przez Niemców. W kwietniu 1945 roku wjazd na zrujnowany wiadukt zabezpieczono drewnianą balustradą, a 17 tego miesiąca nad torami kolejowymi utworzono drewnianą kładkę dla pieszych o szerokości 2 m, zapewniającą do 1960 przejście między Śródmieściem a Siedlcami.
11 XI 1947 oddano do użytku jednoprzejazdowy most o stalowej konstrukcji (kratowy) z torem tramwajowym i jezdnią o szerokości 3,5 m, umożliwiając w ten sposób wahadłowy ruch kołowy w obu kierunkach. Uruchomiona została też linia tramwajowa nr 10, łącząca Emaus i Siedlce ze Śródmieściem z końcowym przystankiem przy ul. Hucisko (po dojechaniu do niego odczepiano wóz motorowy, który drugim torem podjeżdżał do ponownie przyłączanej przyczepy). Przystanek zlikwidowano w 1952 po przedłużeniu linii (już jako nr 12) do Wrzeszcza, do ul. Abrahama.
Kładkę dla pieszych i jednoprzejazdowy most zastąpiono nowym wiaduktem nad torami kolejowymi. Prace montażowe rozpoczęto 28 X 1959, część północną oddano do użytku 30 IV 1960, część południową (po rozebraniu mostu kratowego) – rok później. Nowy wiadukt miał dwa tory tramwajowe, dwupasmowe jezdnie w obu kierunkach oraz szerokie chodniki. W 1970 rozpoczęto wielką przebudowę skrzyżowania z ul. Wały Jagiellońskie. W marcu–kwietniu zbudowano nowy most nad Kanałem Raduni (długości 82 m, szerokości 10 m), wówczas to rozebrano (wysadzono) gmach Geoprojektu (siedzibę przeniesiono na ul. Dyrekcyjną), a na skrzyżowaniu z Wałami Jagiellońskimi i Targiem Drzewnym wybudowano na jezdni okrągłą wysepkę. Całość oddano do użytku 4 XII 1971. Od 10 IX do 4 XII 2000 rozebrano konstrukcję mostu nad torami, wzmocniono przyczółki i przekazano identyczny w funkcji i formie obiekt komunikacyjny o zwiększonej nośności (z 30 do 50 ton), zgodny z wytycznymi i normami NATO.
11 VII 2015 ulicę zamknięto dla ruchu tramwajowego i kołowego, pozostawiając na wiadukcie ruch pieszy, rozpoczęto też – z inicjatywy inwestora wielofunkcyjnego obiektu handlowego Forum Gdańsk przy Targu Siennym – prace przy budowie nowego przęsła wiaduktu (od strony ul. Hucisko), pod którym zaplanowano nową ulicę (Nowe Podwale Grodzkie, 700 m) łączącą od strony Dworca Gdańsk Główny Podwale Grodzkie z ul. Okopową (przez Targ Sienny), a następnie z Traktem św. Wojciecha na Oruni (przez wiadukt nad torami). Ruch w stronę Nowych Ogrodów i połączenia tramwajowe w obie strony przywrócono 10 X 2015, a w stronę ul. Wały Jagiellońskie 16 IV 2016.
