DRZYCIMSKI ANDRZEJ, dziennikarz, działacz opozycji demokratycznej

Aktualna wersja na dzień 10:40, 30 maj 2024

Andrzej Drzycimski, lata 80. XX wieku

Andrzej Drzycimski z Lechem Wałęsą

Andrzej Drzycimski i Lech Wałęsa, 1994

Andrzej Drzycimski podczas dekoracji Medalem Św. Wojciecha, 2015

ANDRZEJ DRZYCIMSKI (ur. 30 X 1942 Chełmża), historyk, dziennikarz, polityk, działacz opozycji. Wywodzi się z rodziny pochodzącej z pomorskiej wsi Drzycim, syn Józefa (18 V 1909 Różanna powiat Świecie – 12 V 1990 Iława) i poślubionej 10 VIII 1937 w Chełmży Stefanii (16 II 1909 Chełmża – 12 V 1990 Iława) z domu Wendorff (zginęli w wypadku drogowym w 1990, pochowani na Cmentarzu Komunalnym nr 5, Łostowickim). Brat Zdzisława Antoniego (16 XI 1938 Gdynia – 5 I 2022 Bydgoszcz), dr hab. inż., wieloletniego pracownika i profesora nadzwyczajnego Wydziału Telekomunikacji, Elektroniki i Informatyki Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy (od 2006 Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, od 2021 Politechnika Bydgoska). W Gdańsku wraz rodziną po 1945, ojciec do emerytury pracował jako urzędnik Dyrekcji Okręgowej Poczty Polskiej.

W 1956 ukończył Szkołę Podstawową nr 43 na Suchaninie, w 1960 – VIII Liceum Ogólnokształcące, w latach 1960–1965 studiował historię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK) (magisterium uzyskał za pracę z dziejów Pomorza i Zakonu Krzyżackiego u prof. Karola Górskiego), od 1976 doktor (na podstawie rozprawy Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1933, druk: Wrocław–Gdańsk 1978). W latach 1957–1963 działał w Związku Harcerstwa Polskiego ze stopniem podharcmistrza: drużynowy, szczepowy, komendant Nieobozowej Akcji Letniej w Toruniu (1962). W 1964 otrzymał nagrodę Zarządu Głównego Akademickiego Związku Sportowego za działalność sportową (wioślarstwo) i społeczną na uczelni.

W latach 1965–1966 pracował w Bibliotece Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk i kilka miesięcy jako nauczyciel w jednej z gdańskich szkół podstawowych, w 1966 – w Muzeum Stutthof w Sztutowie (kierownik ruchu turystycznego), w 1966–1968 – w Instytucie Bałtyckim (pracownik naukowy), następnie – z powodu swoich poglądów miał trudności w znalezieniu pracy w państwowych instytucjach naukowych i w 1969–1972 zatrudniony był w Stowarzyszeniu PAX w Gdańsku jako pracownik organizacyjny.

W latach 1973–1982 redaktor, publicysta i kierownik gdańskiego oddziału „Wrocławskiego Tygodnika Katolickiego”, współpracował jednocześnie ze „Słowem Powszechnym”, gdzie zamieszczał teksty na tematy historyczne. Od 14 sierpnia 1980 przebywał jako dziennikarz w Stoczni Gdańskiej. Był jednym z 35 dziennikarzy, którzy podpisali deklarację solidarności z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Stoczni. Od września 1980 członek Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”, następnie po jej sądowej rejestracji w listopadzie 1980 członek Komisji Zakładowej przy Wydawnictwie PAX w Warszawie. W stanie wojennym internowany w Strzebielinku koło Wejherowa (13 XII 1981 – 9 VII 1982).

Z Adamem Kinaszewskim, pod pseudonimem Jan Mur, opublikował (na podstawie potajemnie spisywanych notatek) relację z pobytu w Strzebielinku w Dzienniku internowanego, który ukazał się w Paryżu (1985), poszerzona wersja w języku angielskim została wydana w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1986), następnie w Polsce (1989 i 2014 z uzupełnieniami). Po zwolnieniu z internowania redaktor „Skarbczyka Dominikańskiego” wydawanego przy gdańskim kościele św. Mikołaja, w latach 1983–1989 kierownik gdańskiego oddziału Wydawnictwa Polskiej Prowincji Dominikanów „W Drodze". Opracował i wydał Pamiętnik harcerza i „Szarotki” (1986, nagroda tygodnika „Polityka”, fragment opublikowany w antologii We Were Young and War, Londyn 2009). W 1990 wydał popularną biografię mjr. Henryka Sucharskiego.

W maju i sierpniu 1988 uczestnik strajków w Stoczni Gdańskiej. W 1990 dyrektor Wydawnictwa „Aida” w Gdańsku, od sierpnia 1990 rzecznik prasowy Lecha Wałęsy jako przewodniczącego NSZZ „Solidarność”, następnie od grudnia 1990 do sierpnia 1994 jako prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Do 1994 minister w jego kancelarii. W 1994 w porozumieniu z prymasem kardynałem Józefem Glempem założył Fundację św. Wojciecha w Gnieźnie i był jej prezesem do 2006. Z inicjatywy Fundacji między innymi wykonano kopię słynnych Drzwi Gnieźnieńskich, eksponowanych w 1997 w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w czasie obchodów Millenium Gdańska, następnie też w innych miastach.

Wykładowca zagadnień medialnego przekazu i roli mediów we współczesnym świecie oraz kierownik studiów podyplomowych w Wyższej Szkole Administracji i Biznesu w Gdyni im. Eugeniusza Kwiatkowskiego (1997–2007), prorektor tej uczelni (1999–2005) i w Wyższej Szkole Komunikowania i Mediów Społecznych w Warszawie (1997–2003). Był też wykładowcą w Instytucie Dziennikarstwa na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego (1997–2001), w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów Społecznych na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego (1997–1998) i na Studiach Podyplomowych Public Relations na Wydziale Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej (1998–2001). W 1997 Rada Wydziału Historycznego UMK w Toruniu nadała mu stopień doktora habilitowanego, co odrzuciła (na wniosek superrecenzenta, prof. Wojciecha Wrzesińskiego) i nie zatwierdziła Centralna Komisja ds. Stopni i Tytułów Naukowych. Od 2001 konsultor Rady do spraw Społecznego Przekazu Konferencji Episkopatu Polski. Od 2002 członek Kapituły Nagrody TOTUS Konferencji Episkopatu Polski w kategorii „TOTUS medialny dla upamiętnienia bp. Jana Chrapka oraz jego roli w ukazywaniu osoby i nauczania Jana Pawła II w mediach”. Od 2007 na emeryturze. W latach 2007–2008 wiceprzewodniczący Komisji Historycznej Archidiecezji Gdańskiej ds. badania współpracy duchowieństwa z służbami bezpieczeństwa i współautor jej utajnionego raportu, w 2008–2012 członek Rady Forum Dialogu Gdański Areopag.

Autor m.in. (we współautorstwie z Tadeuszem Skutnikiem) dokumentacji strajkowej Gdańsk Sierpień`80. Rozmowy (Paryż 1988, Gdańsk 1990) i publikacji Zapis wydarzeń. Gdańsk sierpień 1980. Dokumenty (1999). W 2009 opublikował 1. część monografii dziejów Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte 1925–1939: Westerplatte 1939. Przed szturmem. W 2014 ukazała się dwutomowa edycja Westerplatte (tom 1: Reduta w budowie. 1926–1939, tom 2: Reduta wojenna. 1939). W tym samym roku ukazała się jej wersja ilustracyjno-albumowa Reduta Westerplatte (we współautorstwie z Januszem Górskim), zaś w 2015 jej kolejna wersja skrócona (popularna) Westerplatte. Misja specjalna, w języku polskim oraz angielskim. Temat dopełniła monografia Westerplatte. Kulisy niemieckiej wojny propagandowej (Gdańsk 2019).

W latach 1976–1990 członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Odznaczony Ordre National du Mérite Republiki Francuskiej (1991), medalem „Pro Memoria” (2010), Krzyżem Wolności i Solidarności (2012), Medalem św. Wojciecha (2015), Medalem Prezydenta Miasta Gdańska (2015), medalem „De Nihilo Nihil Fit” marszałka województwa pomorskiego i złotą odznaką Stowarzyszenia „Nasz Gdańsk”, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2021). W 1977 otrzymał zespołową nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka w ramach redakcji „WTK”. W 1981 laureat nagrody dziennikarskiej im. Włodzimierza Pietrzaka za publicystykę społeczną związaną z początkami działalności NSZZ „Solidarność”. W 1991 otrzymał nagrodę przewodniczącego Komitetu Radia i Telewizji za twórczość radiową. W 2015 za dwutomową monografię Westerplatte wyróżniony XX jubileuszową Nagrodą Główną im. Witolda Hulewicza. W 2016 otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształt pracy twórczej oraz z okazji jubileuszu 75. urodzin.

Żonaty z Krystyną, absolwentką UMK, m.in. w latach 1966–1993 nauczycielką matematyki w gdańskich szkołach średnich. Ojciec Sabiny, zamężnej Kukier i Lucyny, zamężnej Dylewskiej, absolwentek historii i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. MrGl