GRODDECK ABRAHAM, burmistrz Gdańska

Aktualna wersja na dzień 12:31, 19 gru 2024

Abraham Groddeck, De sacrificiis seu victimis status…, Gedani 1692

Strona tytułowa dysputy kończącej naukę Constantina Gottfrieda Groddecka w gdańskim Gimnazjum Akademickim, 1730

Herb rodziny Groddecków

ABRAHAM GRODDECK (15 VIII 1673 Gdańsk – 16 VI 1739 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Był synem Albrechta Groddecka (zm. 1714) i Barbary, córki Konrada Fickego. W lutym 1686 razem z bratem Gabrielem podjął naukę w Gimnazjum Akademickim, zapisany do przedostatniej klasy (secunda). W trakcie nauki m.in. 4 VIII 1690 gratulował wierszem (wraz z m.in. późniejszym burgrabią gdańskim Johannem Sigmuntem Ferberem) dysputy Michaelowi Pauliemu przygotowanej pod kierunkiem Johanna Schultza Szoleckiego, pod jego opieką 4 IX 1692 bronił też własnej dysertacji De sacrificiis seu victimis status…. Wraz z braćmi Gabrielem i Karlem już 11 II 1688 zapisał się na uniwersytet w Królewcu; studiował tam m.in. prawo, kontynuował studia prawnicze na uniwersytecie w Lipsku (przebywając tam z Gabrielem, który wybrał filozofię). W 1694 opublikował w Lipsku pracę De magistro navis…, która przyniosła mu najprawdopodobniej tytuł magistra.

Po powrocie do Gdańska początkowo zajmował się kupiectwem, od 1699 był sekretarzem miejskim. Jednocześnie powierzono mu pieczę nad miejskim archiwum. Z tego okresu pochodziły jego pozostające w rękopisie Annotationes ad librum fundorum…, obszerne wyciągi z gdańskich ksiąg gruntowych. 6 III 1704 otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli).

Od 1712 był ławnikiem, od 1716 rajcą, w 1720 sędzią. W 1723 był jednym z tzw. "Panów Siedleckich" ("Schidlitzsche Herren"), czyli prowizorem zarządzającym w imieniu Rady Miejskiej Siedlcami. W latach 1723–1730 pełnił funkcję protobibliotekarza, nadzorując Bibliotekę Rady Miejskiej. W 1730 został burmistrzem (jednym z gratulujących mu osiągnięcia tego zaszczytu był Johann Benjamin Dragheim) i zarządcą miejskich posiadłości na Helu (m.in. w 1732 z jego polecenia gdańscy murarze dobudowali nową wieżę do tamtejszego kościoła). Urząd pierwszego burmistrza piastował w latach 1731, 1735 i 1739, drugiego – 1730, 1734 i 1738, trzeciego – 1733 i 1737, czwartego – 1732 i 1736. W 1725 był burgrabią królewskim w Gdańsku.

Jako protobibliotekarz przyczynił się do powiększenia dochodów biblioteki, bardzo korzystnie i umiejętnie lokując jej fundusze. Zarówno w składzie Rady Miejskiej, jak i w kolegium burmistrzów zaliczał się do grona zwolenników dynastii saskiej. W 1725 król August II powierzył mu funkcję burgrabiego królewskiego, a w 1733 – wbrew opinii ogółu mieszkańców Gdańska i burmistrza Gabriela von Bömelna, przywódcy partii „wojennej”, który entuzjastycznie odnosił się do elekcji Stanisława Leszczyńskiego – opowiedział się za nieangażowaniem w walkę o polski tron, po cichu wspierając kandydaturę Augusta III. W czasie oblężenia Gdańska w 1734 zachowywał się jednak lojalnie w stosunku do Stanisława Leszczyńskiego i jego zwolenników.

17 I 1702 poślubił Annę Wirginię (zm. 27 X 1739), córkę kupca Johanna von Diesseldorfa, której brat Johann Gottfried von Diesseldorf był burmistrzem Gdańska. Ojciec 1/ Constantina Gottfrieda (21 VIII 1710 Gdańsk – 16 VIII 1770), zapisanego w czerwcu 1725 do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego (choć pod błędnym imieniem Constantin Ludwig), które ukończył w 1730 rozprawą o bożym powołaniu do świeckich urzędów w państwie (De divina ad officia civitatis secularia vocatione; respond. Constantinus Godofredus Groddeck) pod przewodnictwem Samuela Friedricha Willenberga, po studiach prawniczych w Lejdzie (od września 1730) i Marburgu (1731), od 27 II 1738 posiadającego potwierdzone obywatelstwo Gdańska, później kupca-armatora, ławnika (od 1752), rajcy (od 1755), żonatego z Jakobą Elisabeth, córką burmistrza Friedricha Reygera; oraz 2/ Jacoba, w 1725 z bratem zapisanego do tej samej klasy Gimnazjum Akademickiego, studenta 1631–1634 w Wittenberdze i Marburgu. Oprócz posiadłości dziedziczonych po ojcu Groddeckowie dysponowali w połowie XVIII wieku kamienicą przy Langgasse 18 (ul. Długa).

Został pochowany 19 VI 1739 w krypcie kościoła Najświętszej Marii Panny. SK















Bibliografia:
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV. Accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. Willem N. Du Rieu, Hagae Comitum 1875, s. 929.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 159.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 343; VII, s. 450. br/> Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 309.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 5, 55.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 121–123.