POMPOWSKI TADEUSZ, prorektor Politechniki Gdańskiej

Aktualna wersja na dzień 20:40, 5 lip 2024

Tadeusz Pompowski (z lewej) i Henryk Niewiadomski (z prawej)

Tadeusz Pompowski

TADEUSZ POMPOWSKI (29 VIII 1910 Lwów – 19 III 1985 Gdańsk), chemik, prorektor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Edmunda (zm. 1925) i Franciszki z domu Rusin, brat Marii po mężu Biezien, Kazimiery, Janiny po mężu Baran oraz Mieczysława. W 1930 ukończył matematyczno-przyrodnicze XI Państwowe Gimnazjum im. Jana i Andrzeja Śniadeckich we Lwowie, w 1937 Wydział Chemiczny Politechniki Lwowskiej, uzyskując stopień inżyniera chemika (odpowiednik późniejszego magistra inżyniera). Podczas studiów należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Gasconia, której w latach 1936–1937 był wiceprezesem i prezesem.

Od 6 IX 1932 do 15 VI 1937 pracował jako starszy asystent w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej (MSD) i w laboratorium chemicznym Politechniki Lwowskiej, a w latach 1937–1939 w oddziale MSD w Sosnowcu przy kontroli produkcji i odbiorze wyrobów dla wojska i przemysłu naftowego. Podczas II wojny światowej od stycznia 1940 do 22 VI 1941 starszy asystent Katedry Technologii Nieorganicznej Politechniki Lwowskiej, od 1 III 1940 kierownik laboratorium. Między lipcem 1941 a czerwcem 1944 był kierownikiem w laboratorium chemicznym firmy Galikol (Zjednoczone Fabryki Chemiczno-Spożywcze) we Lwowie, gdzie prowadził badania nad wodą, glebą i minerałami. 1 VII 1944 przeprowadził się ze Lwowa do Jasła. Od 1 marca do 1 VI 1945 był organizatorem i kierownikiem tkalni w Spółdzielni Tkackiej w Nowym Targu.

Od 1 VI 1945 do 1 V 1946 referent w Delegaturze Państwowego Monopolu Spirytusowego w Sopocie, jednocześnie od 1 XI 1945 do przejścia na emeryturę 30 IX 1980 pracował na Wydziale Chemicznym PG. Od 1 lipca 1945 do 31 VIII 1946 adiunkt w Katedrze Chemii Nieorganicznej, następnie do 31 VII 1947 w Katedrze Chemii Analitycznej. W 1948-1950 zastępca profesora w Katedrze Ogólnej Technologii Nieorganicznej. Od 1949 doktor (promotor: Ernest Sym), od 12 I 1950 do 1954 zastępca profesora i profesor kontraktowy i kierownik Katedry Technologii Ogólnej Nieorganicznej i Analizy Technicznej. Od 1954 z tytułem docenta. Od 1962 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 8 III 1973 profesor zwyczajny. W latach 1952–1954 był prodziekanem, w okresach 1954–1957 i 1961–1965 dziekanem Wydziału Chemicznego PG, a od 1957 do 1959 prorektorem PG do spraw młodzieży. W okresie 1972–1975 kierował Zakładem Technologii Związków Nieorganicznych, jednocześnie od 1973 do 1974 był zastępca dyrektora Instytutu Chemii i Technologii Nieorganiczne. W latach 1979-1980 kierował Zakładem Chemii i Technologii Nieorganicznej i Materiałów Budowlanych.

Jednocześnie od 1 X 1946 do 5 I 1953 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, gdzie był autorem pierwszych programów nauczania chemii uruchomionego w roku akademickim 1947/1948 kształcenia biologiczno-chemicznego. W latach 1947–1951 pracował też w Liceum Budownictwa Okrętowego, między 1949 a 1951 w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej, od 1958 do 1962 na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Gdańsku.

Specjalista w dziedzinie chemii analitycznej, technologii związków nieorganicznych i ekologii. Autor i współautor publikacji na temat analizy chemicznej, związków nieorganicznych, technologii nieorganicznej, w tym siedmiu skryptów, m.in. Zarysu chemii technicznej (1952). Twórca i współtwórca ośmiu patentów, między innymi środka do zmiękczania wody typu „Laurycent” (1949), produkowanego w Spółdzielni Amon w Gdańsku.

Należał do ekspertów z zakresu zwalczania korozji, ochrony wodnej środowiska, bezpieczeństwa surowców przewożonych na statkach Polskiej Marynarki Handlowej i okrętów Polskiej Marynarki Wojennej. Był biegłym rzeczoznawcą w dziedzinie technologii chemicznej, bezpieczeństwa i higieny pracy, materiałoznawstwa chemicznego, sporządzającym ekspertyzy dla sądów, izb morskich i firm maklerskich. Od 1946 pełnił funkcję konsultanta Gdańskich Zakładów Kwasu Siarkowego, a następnie Gdańskich Zakładów Nawozów Fosforowych w zakresie technologii, bezpieczeństwa i higieny pracy, zwalczania korozji.

W latach 1952–1955 był członkiem Rady Naukowej Instytutu Chemii Nieorganicznej w Gliwicach, w okresie 1955–1960 zasiadał w Radzie Naukowo-Ekonomicznej Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. Członek Komitetu Chemii Analitycznej Polskiej Akademii Nauk (PAN), Komitetu Nauki i Techniki PAN, Polskiego Towarzystwa Chemicznego (wiceprzewodniczący oddziału gdańskiego), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (1959–1985), Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa (wieloletni wiceprzewodniczący, przewodniczący oddziału gdańskiego w latach 1957–1960), Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego Naczelnej Organizacji Technicznej (1946–1980, przewodniczący oddziału gdańskiego), Związku Nauczycielstwa Polskiego.

W latach 1954–1985 członek Polskiego Związku Filatelistów (PZF), od 1961 do 1969 pełnił funkcję prezesa zarządu gdańskiego oddziału. W 1969 wyróżniony tytułem honorowego prezesa Zarządu Okręgu PZF w Gdańsku, a w 1981 tytułem Członka Honorowego PZF.

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1958), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1971), odznakami „Za zasługi dla Gdańska” (1965) i „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1967), złotą odznaką honorową PZF (1963), złotą odznaką Naczelnej Organizacji Technicznej (1965), złotą odznaką honorową Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa (1968), odznaką „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1977), złotą odznaką „Za Zasługi dla Polskiej Filatelistyki” (1981).

Był dwukrotnie żonaty: z Wandą z domu Bryniarską (1916–1950) i od 1952 Heleną z domu Nowicką (2 IX 1923 – 20 XI 1995 Sopot). Ojciec Zofii (ur. 1952). Został pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie. W 2007 została ustanowiona Nagroda im. Tadeusza Pompowskiego za wybitne osiągnięcia technologiczne, przyznawana przez Wydział Chemiczny PG. Jego nazwisko umieszczono na tablicy w fasadzie gmachu Wydziału Chemii UG, poświęconej "ojcom-założycielom" gdańskiej chemii uniwersyteckiej. WP







Bibliografia:
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 487.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014, s. 487.
Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej 1945–2017, red. Wojciech Chrzanowski, Gdańsk 2017, s. 122–123.