ZBIERSKI ANDRZEJ, archeolog, radny, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ ZBIERSKI (20 I 1926 Ostrów Wielkopolski – 8 X 2013 Gdańsk), archeolog, radny Gdańska, dyrektor Centralnego Muzeum Morskiego (CMM) ( Narodowego Muzeum Morskiego), honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn dr. Dominika Zbierskiego (1890 – 3 VII 1940), dyrektora gimnazjum w Częstochowie, od 1934 radnego Rady Miejskiej w Częstochowie, w latach 1935–1938 senatora II RP, rozstrzelanego przez hitlerowców w pobliżu wsi Apolonka koło Częstochowy, i Marii z domu Żurek. W czasie II wojny światowej członek Szarych Szeregów, ukończył szkołę podchorążych Armii Krajowej (AK) w stopniu podporucznika. W latach 1945–1946 łącznik I Komendy Wojska Polskiego „Warszyca”, sądzony w 1946 przez władze komunistyczne, spędził ponad rok w aresztach i w więzieniu. W latach 1945–1948 studiował na Wydziale Mechanicznym politechniki w Łodzi, następnie na Uniwersytecie Łódzkim archeologię (magister w 1953) i historię (magister w 1954). Archeolog, od 1962 doktor, od 1979 doktor habilitowany.
W latach 1950–1954 asystent i adiunkt w Kierownictwie Badań nad Początkami Państwa Polskiego, od 1955 do 1991 kierował badaniami archeologicznymi prowadzonymi w Gdańsku przez Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku (pierwotnie Instytut Historii Kultury Materialnej). W latach 1991–2001 dyrektor CMM, 1994–2003 wykładowca w Instytucie Archeologii i Etnografii uniwersytetu w Toruniu. Odkrywca m.in. portu gdańskiego z X-XIV wieku, grobu Jana Heweliusza i jego rodziny w kościele św. Katarzyny.
Radny Miasta Gdańska w kadencji 1990–1994 (w wyborach otrzymał 975 głosów, mandat objął 9 VII 1991 po śmierci Przemysława Smolarka). 20 IV 1994 został, z wyboru Rady Miasta, członkiem rady programowej Komitetu Obchodów 1000-lecia Gdańska. Od 1957 członek, w latach 1963–1965, 1967–1971 pierwszy zastępca sekretarza generalnego, 1965–1967 skarbnik, 1971–1973 drugi zastępca sekretarza generalnego, 1973–1991 sekretarz generalny, w 1991–2001 drugi wiceprezes, od 2001 członek honorowy Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W latach 1966–1971, 1975–1980 i 1984–1989 wchodził w skład Rady Naukowej Biblioteki Gdańskiej PAN, w kadencjach 1972–1976, 1977–1984 i 1995–1998 członek Rady Naukowej Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Od 2006 prezes honorowy Stowarzyszenia Muzealników Polskich. W 1974 członek zarządu gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Działacz harcerski (harcmistrz, jeden z założycieli Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej w 1989). Od 2008 wiceprezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy AK i członek Zarządu Oddziału Morskiego Stowarzyszenia Szarych Szeregów.
Autor scenariuszy do filmów historycznych (m.in. Polska nad Bałtykiem na wystawę EXPO 1998 w Lizbonie, Polska morska na EXPO 2000 w Hamburgu i Wilhelmshaven). Konsultant historyczny Jerzego Hoffmana przy realizacji filmu „Ogniem i mieczem” (1999).
Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2001), wyróżniony Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2000), w 2001 wyróżniony Medalem Księcia Mściwoja II, otrzymał odznakę „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1971). W 2011 nadano mu honorowe obywatelstwo miasta Gdańska.
Od 1955 mąż Eleonory (16 IX 1934 Mieczyszczów (obecnie Ukraina) – 7 XI 2022 Gdańsk), córki Augustyna i Antoniny, absolwentki historii Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie, kustosza Muzeum Zamkowego w Malborku, Muzeum Narodowego w Gdańsku, pracowniczki CMM. Ojciec Tomasza Dominika (ur. 11 XI 1956 Gdańsk), w latach 1992–2017 dyrektora VI Liceum Ogólnokształcącego, inicjatora nauki języka hebrajskiego w tej szkole (2006), laureata odznaczenia „Chroniąc Pamięć” nadawanego Polakom zaangażowanym w zachowanie dziedzictwa polskich Żydów i dialog polsko-żydowski przez Ambasadę Izraela, Żydowski Instytutu Historyczny i Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, oraz Pawła.
Pochowany 11 X 2013 na cmentarzu Srebrzysko.
