SCHWANDT FRIEDRICH WILHELM, pastor kościoła św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
.jpg)
DAVID FRIEDRICH WILHELM SCHWANDT (używał drugiego i trzeciego imienia) (27 X 1871 Puck – 22 IX 1928 Gdańsk), teolog, pastor kościoła św. Jana, radca konsystorialny, historyk. Syn urzędnika sądowego Friedricha Wilhelma Schwandta. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Pucku, w 1891 ukończył Gimnazjum Królewskie przy ul. Łąkowej, następnie teologię i filologię klasyczną na uniwersytecie w Królewcu (Königsberg). Po studiach w 1895 rozpoczął pracę jako asystent w Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej.
12 XII 1898 w kościele Najświętszej Marii Panny otrzymał święcenia kaznodziejskie z rąk superintendenta prowincji Prusy Zachodnie Adolfa Döblina. Od 1898 był wikarym w Wejherowie, od 1901 pastorem we Włościborzu (Groß Lossburg; obecnie pow. Sępólno Krajeńskie). 1 XI 1910 władze Gdańska powołały go na stanowisko drugiego kaznodziei kościoła św. Jana. Funkcję objął 13 XI 1910, od 1912 do śmierci był pierwszym pastorem tego kościoła. Za jego czasów, w 1913, zamontowano w kościele św. Jana centralne ogrzewanie, co było okazją do przeprowadzenia przez niego amatorskich badań archeologicznych. M.n. odnalezione pozostałości ścian przegród chórowych z XVII lub XVIII wieku błędnie zinterpretował jako pozostałości ścian średniowiecznego prezbiterium, który to błąd powtarzali za nim później inni badacze dziejów tego kościoła. W latach 1905–1913 przewodniczący Towarzystwa Biblijnego, w 1913–1922 przewodniczący Związku Parafialnego Gmin Ewangelickich w Gdańsku, w 1924–1927 radca konsystorialny.
Jednocześnie w latach 1916−1917 był pastorem garnizonu w Malborku, pełnił też rolę administratora zbiorów Towarzystwa Odbudowy i Upiększania Zamku malborskiego (początkowo zbiory gromadzono w Gdańsku). Szczególnie opiekował się zbiorami numizmatycznymi, współpracował z Emilem Bahrfeldem i Karlem Adamem Maxem Jaquetem przy opracowaniu kolekcji monet i medali, czego efektem był siedmiotomowy katalog (Die Münzen- und Medaillen-Sammlung in der Marienburg). W 1927 uzyskał doktorat z teologii na uniwersytecie w Królewcu (Königsberg).
Był autorem prac z dziedziny teologii i historii. Interesując się zwłaszcza najstarszymi, inkunabułowymi edycjami Biblii znajdującymi się w bibliotekach Gdańska i Elbląga opublikował In Danzig gedruckte Bibeln und Bibelteile (Danzig 1925); Deutsche Bibeldrucke aus der vorlutherischen und der lutherischen Zeit in Danzig und Elbing. Ein Beitrag zur westpreuß. Heimatkunde und z. Bibelforschung im Reformationsgedenkjahre (1917). Z dziedziny liturgii opublikował m.in. Liturgische Andacht : zur Feier des heiligen Christabends 1917, nachmittags 4 Uhr / Evangelische Militärgemeinde zu Danzig (Danzig 1917), z publikacji okolicznościowych Mitteilungen aus der hundertjährigen Geschichte der Danziger Bibelgesellschaft. Zur Hundertjahrfeier am 18. Oktober 1914: aus den Akten und den Jahresberichten der Gesellschaft (Danzig 1914).
Autor przewodników po Malborku: wielokrotnie wznawianego, wydanego po raz pierwszy w 1901 Marienburg. Schloss und Stadt in Preussen i Marienburg (wydanego w serii Norddeutsche Städte und Landschaften, Nr. 7, Danzig 1912). Opracował także przewodniki po Prusach Wschodnich (Westpreussen in Wort und Bild, Danzig 1906), Szwajcarii Kaszubskiej (Karthaus und die "Karthäuser Schweiz" w: Führer durchs Marienparadies, Danzig 1913), kościele św. Jana (Die Sankt-Johannis-Kirche in Danzig, 1925) i jego zbiorach (Die Zappio-Bibliothek in Danzig, Danzig 1924).
Autor albumów z unikatowymi zdjęciami (autor nieznany) wnętrza kościoła św. Jana, plebanii i swojej rodziny, odkupionych w 2006 z rąk prywatnych przez Nadbałtyckie Centrum Kultury i ks. Krzysztofa Niedałtowskiego.
Ożenił się z Heleną Dorothą Schramm. Jego portret z 1928, autorstwa Roberta Zeunera, wisiał na północnej ścianie chóru kościoła św. Jana, zaginął w 1945.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Urząd Stanu Cywilnego Gdańsk, nr 1592/28 (akt zgonu).
„Danziger Neueste Nachrichten”, 22 IX 1928 (nekrolog).
