PELPLIŃSKI KONRAD, urzędnik kolejowy, przedstawiciel gdańskiej Polonii
| < Poprzednie | Następne > |
KONRAD ALFONS PELPLIŃSKI (3 IV 1902 Szlachta, pow. starogardzki – 23 IV 1983 Gdańsk), urzędnik kolejowy, działacz społeczny, przedstawiciel gdańskiej Polonii. Syn Teofila i Emilii z domu Kaszubowskiej (2 IX 1881 – 30 IV 1949). Od 13 VII 1918 do 31 I 1919 w służbie kolejowej w Gdańsku i ponownie od 13 XI 1928. W 1932 mianowany etatowym kancelistą II klasy, a w 1934 asystentem. Od 1936 pracował w Oddziale Ruchowo-Handlowym w Gdańsku.
Należał do Gminy Polskiej, Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku (WMG), Gminy Polskiej Związku Polaków w WMG (w 1937 był zastępcą sekretarza filii w Gdańsku- Wrzeszczu), Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (od 1922), Polskiego Zrzeszenia Pracy, Gdańskiej Macierzy Szkolnej (mąż zaufania), Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków, Klubu Sportowego Gedania, Kolejowego Klubu Sportowego, Kolejowego Przysposobienia Wojskowego, Ligi Morskiej i Kolonialnej, Ligii Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Rodziny Kolejowej, Towarzystwa Śpiewaczego Świętej Cecylii. W 1938 ukończył w Domu Polskim w Gdańsku kurs dla sędziów piłki nożnej i do wybuchu II wojny światowej był sędzią piłkarskim. Mieszkał przy Ringstrasse 90 (ul. Kościuszki), Arthur-Conrad-Strasse 30 (ul. Zygmunta Augusta), Hindenburgallee 6 (al. Zwycięstwa) oraz przy Brösenerweg 62 (ul. Bolesława Chrobrego).
Aresztowany 1 IX 1939, doprowadzony do rewiru policyjnego przy Jäschkenthaler Weg (ul. Jaśkowa Dolina), stamtąd do Victoriaschule. Tego samego dnia osadzony w więzieniu przy Schiesstange (ul. Kurkowej), gdzie był przetrzymywany do 27 września i wysyłany do prac porządkowych oraz ziemnych w parkach w pobliżu więzienia. Od 27 do 29 września przebywał w obozie dla Polaków w Gdańsku-Nowym Porcie, od 29 IX 1939 do 7 VII 1940 osadzony w obozie Stutthof. Brał udział w budowie baraków obozowych oraz zbiorze buraków cukrowych i robotach ziemnych w Lasowicach Wielkich. 7 VII 1940 został wysłany transportem kolejowym z Gdańska do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. W tej samej grupie był m.in. ks. Jan Sieg (26 I 1879 – 2 VI 1941), proboszcz parafii w Starzynie koło Pucka oraz 52 byłych „kosynierów gdyńskich”. Do 15 IX 1940 przebywał w tym obozie jako więzień nr 27131, początkowo w bloku izolacyjnym (kwarantanna), później w blokach 60 i 65. Pracował w obozowej klinkierni. Od 17 VII 1940 więzień nr 19175 w obozie koncentracyjnym Dachau. Umieszczony w blokach 11, 21 i 18/3, od 27 XII 1944 do kwietnia 1945 – ze względu na chorobę – w bloku izolacyjnym. Wyzwolony przez wojska amerykańskie 29 IV 1945, od 15 maja do 10 lipca na leczeniu i dożywianiu w Monachium, od 10 lipca do 4 września w obozie przejściowym w Wildflecken koło Fuldy, gdzie oczekiwał na transport do Polski.
Do Gdańska powrócił 6 IX 1945. Do służby PKP wstąpił ponownie 8 września, pracował w Oddziale Ruchowo-Handlowym w Gdańsku. Od 1 V 1962 na emeryturze. Po wojnie działał w Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych – współzałożyciel Koła w Gdańsku-Nowym Porcie, jego sekretarz (od IV kwartału 1945). Z ramienia organizacji wziął udział m.in. w Zjeździe i Kongresie Autochtonów Województwa Gdańskiego (Gdańsk, 20 X 1946), Kongresie Polaków-Autochtonów z Ziem Odzyskanych (Warszawa, 9–10 XI 1946), Wielkim Capstrzyku z okazji pierwszej rocznicy wyzwolenia (Gdańsk-Nowy Port, 1 IX 1946) oraz w „wielkiej zbiórce pieniężnej na rzecz wdów i sierot wojennych” (Gdańsk-Nowy Port, kwiecień 1948). W późniejszym okresie działacz Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
Odznaczony Brązowym (1938) i Złotym (1965) Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1971), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1946), odznakami „Za zasługi dla Gdańska”, „Zasłużonym ziemi gdańskiej” (1967) oraz „Przodujący kolejarz”. 30 III 1958 otrzymał dyplom „Zasłużył się dobrze w walce o sprawę polską w b. Wolnym Mieście Gdańsku”.
Po wojnie mieszkał przy ul. Gronkiewicza 22 (ul. Strajku Dokerów) w Gdańsku-Nowym Porcie. 22 VI 1930 poślubił Paulinę Elżbietę Jackowską (18 I 1908 – 22 IV 1978). Ojciec Konrada Wincentego (16 II 1931 – 19 II 1931), Magdaleny (ur. 30 I 1932) i Reginy (ur. 24 XII 1935). Pochowany na cmentarzu św. Jadwigi w Nowym Porcie.
Bibliografia:
Dokumenty z archiwum rodzinnego Arkadiusza Łapińskiego.
Kledzik Witold, Biografie Polaków – pracowników kolejowych (nie wszystkich) zatrudnionych do 31.8.1939 w służbie na PKP na terenie byłego Wolnego Miasta Gdańska, PAN Biblioteka Gdańska, Ms. 5152/2.
