LINDE ADRIAN von der, I, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ADRIAN von der LINDE I (16 XII 1579 Gdańsk – 14 XII 1631 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Był synem Adriana von der Linde (13 II 1544 Gdańsk – 2 IX 1611 Gdańsk), od 25 IX 1575 posiadającego obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), ławnika (od 1591) i rajcy (od 1606) oraz Korduli, córki Heinricha Schwartzwalda, ławnika (zm. 1561). Bratanek burmistrza Johanna Lindego.
Pośród ogółem dziesięciorga rodzeństwa miał trzech młodszych od siebie braci: Ernsta (1588–1657), studenta protestanckich uniwersytetów w Gießen i Tybindze (Tübingen), kupca i współdzierżawcę podgdańskiego Łapina, bezżennego; Heinricha (1589–1621 Gdańsk), studiującego inżynierię na katolickim uniwersytecie we Florencji, następnie oficera garnizonu gdańskiego, również bezżennego; Carla (1592–1624), po ukończeniu uniwersytetów we Florencji, Gießen, Tybindze i Sienie gdańskiego kupca, żonatego od 1619 z Elisabeth Dalmer, bezdzietnego. Z sześciu sióstr pięć osiągnęło wiek dojrzały i wyszło za mąż, najczęściej za zamożnych kupców gdańskich: Anna (ur. 1578) poślubiła w 1597 Georga Rosenberga (ławnika od 1611, rajcę od 1613, burgrabię królewskiego w Gdańsku w 1620); Elisabeth (ur. 1582) wyszła w 1599 za Nicolausa Schmidta (i była matką Johanna (Schmidta) Fabriciusa); Regina (ur. 1584) poślubiła w 1603 kupca Johanna Bloemke, w 1620 wyszła za Caspara Scharta; Kordula (ur. 1594) od 1624 była żoną kupca z Rygi, wdowca Caspara Wiebera; Catharina (ur. 1600) poślubiła w 1622 kupca z Rewalu (obecnie Tallin) Hansa Koeniga. Koligacje te zapewniały rodzinie von der Linde odpowiednie wpływy i zaplecze do prowadzenia gospodarczych interesów.
W młodości wysłany został do Korony w celu nauki języka polskiego. Być może tam również ukończył szkołę średnią. Studiował w 1594 na luterańskim uniwersytecie w Roztoku (Rostock), w 1595 na kalwińskich uniwersytetach w Lejdzie (Leyden) i Strassburgu. W czasie ośmioletniej podróży edukacyjnej odwiedził Niderlandy, Francję, Anglię i Włochy. Mimo tej wyznaniowej w toku edukacji różnorodności (jego bracia studiowali również na katolickich uniwersytetach we Florencji i Sienie) pozostał, jak i cała jego rodzina, luteraninem.
Od 1611 był ławnikiem, w 1615 conseniorem (razem z innym ławnikiem, Georgiem Rogge), od 1617 rajcą, w 1626-1628 kamlarzem (przełożonym kasy miejskiej), na przełomie 1629/1630 Panem Palowym, pobierającym w imieniu miasta i króla cło w porcie. Wybranie go do Ławy w sytuacji, gdy jego ojciec był członkiem Rady, a stryj, Johann von der Linde, pierwszym burmistrzem, świadczyło o wyjątkowym znaczeniu rodziny, jednocześnie dokumentowało końcową fazę rozgrywki o władzę w Gdańsku między partią luterańską (kierowaną wówczas przez Johanna von der Linde) a partią kalwińską (na czele między innymi z Brandesami). Edykt króla polskiego Zygmunta III z 1612, rezerwujący najwyższe godności w mieście dla luteran i katolików z pominięciem kalwinistów, bardzo mocno wsparł pozycję tych pierwszych. W 1618 reprezentował Gdańsk na sejmiku pruskim w Grudziądzu, w 1621 w Toruniu, w 1626 dwukrotnie w Grudziądzu, w 1629 w Chełmnie i 1630 – raz jeszcze w Grudziądzu. W 1623 z burmistrzem Johannem Speimannem zarówno witał parę królewską w Gdańsku jak i następnie ją żegnał, za każdym razem tworząc honorową oprawę i eskortę dla orszaku królewskiego, co miało podkreślić polepszenie stosunków między monarchą a miastem (w pożegnaniu uczestniczyli także burmistrz Arnold von Holten i rajca Ernest Kerl). Jego misje i działania podczas sejmików sprowadzały się do ochrony interesów Gdańska i wzmocnienia w nim pozycji luteranizmu.
W okresie wojny ze Szwedami o ujście Wisły (1626-1629) i blokady Gdańska jako rajca – kamlarz pobierał tak zwane kolekty hiszpańskie, pieniądze mające służyć stworzeniu wspólnej floty polsko-hiszpańsko-austriackiej na Morzu Bałtyckim. Zamiar jej utworzenia nie doszedł jednak do skutku. Podczas rokowań pokojowych w Starym Targu (Altmark) w 1629 wymieniał korespondencję między innymi z Axelem Oxenstierną, kanclerzem i głównym strategiem polityki zagranicznej Królestwa Szwecji w tym czasie. W 1628, jeszcze jako rajca, pełnił urząd burgrabiego królewskiego w Gdańsku. W 1630 objął urząd trzeciego burmistrza (wyboru gratulował mu wierszowanym utowrem m.in. lektor jezyka polskiego Martin Deyk), w 1631 drugiego. Zarówno obiór na stanowisko burmistrza (1630), jak i jego rychła śmierć (1631) zostały uczczone szeregiem okolicznościowych elegii, epitafiów i panegiryków. Był właścicielem kamienicy przechodniej przy Langgasse 25 (ul. Długa) i m.in. Lisewa koło Tczewa, współdzierżawcą Łapina pod Gdańskiem. Duże zyski czerpał przede wszystkim z rozległej działalności kupieckiej. W krytycznym momencie wojny o ujście Wisły był w stanie pożyczyć miastu 40 000 guldenów.
Poślubił 27 II 1607 córkę kupca ze szkockiego Dundee Jacoba Gellentina, Catharinę (zm. 15 IX 1666). Około 1630 małżonkowie, wspólnie z siostrą/szwagierką Cathariną Koenig i córką Florentine, ufundowali kamienną misę chrzcielnicy do szpitalnego kościoła Bożego Ciała. Doczekał się dziewięciorga dzieci, jednak spośród trzech chłopców tylko najstarszy, Adrian, dożył wieku dojrzałego i został burmistrzem. Spośród sześciu córek za mąż wyszły cztery: Florentine (5 IV 1612 – 15 II 1631) poślubiła w 1628 wdowca Heinricha von Peschwitza i była matką Gottfrieda; Kordula (ur. 24 VIII 1620) była żoną Daniela Friedrichsa, a po jego śmierci (1650) wyszła powtórnie za mąż za Gerharda Bartscha ławnika (od 1654); Dorothea (3 III 1623 – pochowana 21 VIII 1671 wraz z mężem) poślubiła (6?) 21 I 1644 Ernesta von Bodecka (10 II 1611 Gdańsk – pochowany 6 III 1670 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nagrobną nr 327), ławnika (od 1657) i rajcę (od 1664), właściciela podgdańskich Goszyna, Arciszewa i Chudomina, miała z nim syna i trzy córki, z których Catharina Benigna (12 VII 1645 – 1692 na dżumę), od 26 II 1673 żona Georga Wiedera (1634–1697) pochowana została w kościele św. Piotra i Pawła; najmłodsza, Anna Maria (ur. 29 V 1625) wyszła w 1664 za mąż za dowódcę twierdzy w Wisłoujściu, Szkota, pułkownika Wilhelma Pattersona.
Pochowany 17 XII 1631 w krypcie w kościoła NMP, pożegnalne kazanie wygłosił pastor Johann Jacob Cramer.
