BIERNAT CZESŁAW, historyk, dyrektor Archiwum Państwowego w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
CZESŁAW BIERNAT (18 I 1925 Sulęczyno – 20 I 2015 Gdynia), historyk, dyrektor ► Archiwum Państwowego w Gdańsku. Syn pracownika pocztowego (listonosza) Józefa (16 III 1896 – 24 III 1962 Gdynia) i Elżbiety z domu Pałasz (6 III 1898 – 2 VI 1977 Gdynia). Od 1932 uczeń szkoły powszechnej w Sulęczynie, po przeprowadzce rodziny od 1935 w Gdyni-Grabówku. W czasie II wojny światowej, od listopada 1940 do 1945 robotnik gdyńskiego warsztatu szklarskiego Zimmermana „Baltische Glaserei”, z przerwą w latach 1943–1944, kiedy przebywał na przymusowych robotach we Fryburgu, Berlinie, Kolonii i Bonn. Po zakończeniu wojny od 1 V 1945 do 1946 kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum Męskim w Gdyni, w 1947 zdał maturę według programu humanistycznego w Państwowym Liceum Żeńskim w Gdyni. Od 1947 do 1950 studiował historię w ► Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, w latach 1950–1952 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK).
Od 1 IV 1950 pracownik Archiwum Państwowego w Gdańsku, początkowo asystent kontraktowy, następnie pracownik naukowo-badawczy. Od 1961 doktor na podstawie rozprawy Studia nad handlem gdańskim w XVI do XVIII wieku (obrona na UMK, promotor prof. Stanisław Hoszowski). 1964-1965 adiunkt, w 1966-1973 jako samodzielny pracownik naukowo-badawczy był kierownikiem Oddziału IV (akta przedsiębiorstw i instytucji gospodarczych). Jednocześnie w latach 1958-1961 pracował na pół etatu jako adiunkt w Pracowni Gdańskiej Zakładu Historii Pomorza Instytutu Historii PAN. Od 1 XII 1969 do emerytury 31 IX 1991 dyrektor gdańskiego archiwum. Od 1977 doktor habilitowany (przewód na UMK), od 1980 profesor nadzwyczajny (tytularny).
Publikował prace naukowe z dziedziny archiwistyki i poświęcone dziejom Gdańska, m.in. Spór archiwalny polsko-gdańsko-niemiecki w okresie międzywojennym 1919–1939 (1969), Recesy gdańskich ordynków 1545–1814 (1958), Statystyka obrotu towarowego Gdańska w latach 1651–1814 (1962). Spopularyzował dzieje miasta (współautorstwo z ► Edmundem Cieślakiem) w monografii Dzieje Gdańska (1969), wznawianej (także w językach obcych). Członek m.in. Rady Archiwalnej przy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (1969–1994), przewodniczący Rady Redakcyjnej czasopisma „Archeion” (1982–1994), współtwórca koncepcji kształcenia archiwistów na ► Uniwersytecie Gdańskim, w latach 1972–1991 prowadził tam wykłady na specjalizacji archiwistycznej w Instytucie Historii. Autor pierwszego przewodnika po zbiorach gdańskiego archiwum: Archiwum Państwowe w Gdańsku. Przewodnik po zasobie do 1945 (1992).
Od 1950 członek oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, od 1953 ► Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, w 1979-1981 przewodniczący Komitetu Redakcyjnego „Acta Poloniae Maritima”. Członek rad naukowych ► Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk (1972–1992), ► Muzeum Historycznego Miasta Gdańska (w kadencjach 1972–1976 i 1977–1984), ► Instytutu Bałtyckiego. Od 1978 członek Sekcji Nauk Humanistycznych Komitetu Badań Morza PAN. Od 4 XI 1980 członek Solidarności.
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1975) i Oficerskim (1989) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2002), Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1984), Medalem 50-lecia Instytutu Bałtyckiego (1977), Medalem Uniwersytetu Gdańskiego (1992), odznaką honorową „Za zasługi dla Archiwistyki” (1978), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1979), odznaką ► „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1984). Od 2002 Honorowy Członek Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. W 1985 za badania nad dziejami Gdańska otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska, a w 2000 ► Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.
W styczniu 2015 Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Gdańsku wydały księgę pamiątkową pt. Historia – Archiwa – Gdańsk. Studia dedykowane Profesorowi Czesławowi Biernatowi w 90. rocznicę urodzin, a 21 I 2015 w Sali BHP w Gdańsku odbyła się sesja podsumowująca jego dorobek naukowy i zawodowy na niwie archiwistyki.
Od 24 X 1959 żonaty z Teresą Węsierską (27 XII 1927 Rąbin, obecnie Rąbiń, powiat Kościan – 1 XII 2014 Gdynia), historykiem, w latach 1953–1992 pracownikiem Archiwum Państwowego w Gdańsku, 1967–1992 kierownikiem jego gdyńskiego oddziału. Pozostawił córki Elżbietę (ur. 1963), Annę (ur. 1964) oraz syna Szymona (ur. 1967), jałmużnika poznańskiego klasztoru oo. dominikanów. Pochowany 24 I 2015 obok rodziców i żony na cmentarzu w Gdyni-Leszczynkach.
