BASNER FRIEDRICH ARTUR GUSTAV, kupiec, kolekcjoner
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH ARTUR GUSTAV BASNER (11 IX 1869 Gdańsk – 12 X 1936 Gdańsk), kupiec. Syn urzędnika państwowego (Königlicher Regierungs-Kanzlei-Sekretär; sekretarz Kancelarii Rządu Królestwa (Prus)) Friedricha Traugotta Basnera (około 1824 Susz, powiat iławski – 2 IV 1896 Gdańsk) i Wilhelminy z domu Prohl. W latach 1878–1889 uczeń szkoły św. Jana. Właściciel firmy handlu zbożem, mieszczącej się w latach 1896–1899 przy Röpergasse 3 (ul. Powroźnicza), w 1896 mieszkał z ojcem przy Langgarten 115 (ul. Długie Ogrody). Następnie właściciel firmy handlu nieruchomościami i udzielania pożyczek hipotecznych z siedzibą w latach 1900–1904 przy Hundegasse 63 (ul. Ogarna), po nabyciu kolejnych działek od 1905 pod adresem An der Reitbahn 3 (ul. Bogusławskiego). Biura firmy w 1912 znajdowały się przy Heilige-Geist-Gasse 13 (ul. św. Ducha), od 1914 do 1929 przy Holzmarkt 21 (Targ Drzewny), w należącej do niego kamienicy. Należał wraz z żoną do Stowarzyszenia na Rzecz Zachowania Zabytków Budownictwa i Sztuki Gdańska, od 1913 był członkiem gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego.
Kolekcjoner dzieł sztuki. Jego kolekcja uchodziła za największą w państwie niemieckim na wschód od Berlina. Posiadał duży zbiór malarstwa, mebli, złotnictwa, porcelany. Od 1910 dzieła gromadził w swojej nowo wybudowanej nadmorskiej willi w Sopocie przy Wäldchenstraße 48 (ul. Chrobrego). W 1925, z pomocą kustosza Miejskiego Muzeum Sztuki i Rzemiosła w Lipsk, dr Heinricha Wichmanna, opublikował katalog swoich zbiorów. Popadł w kłopoty finansowe. Jeszcze w 1928 stać go było na podarowanie gdańskiemu Muzeum Miejskiemu m.in. obrazu Antona Möllera Pięc żmysłów. 31 VII 1929 sprzedał za 500 guldenów obraz Muzeum Krajowemu Historii Gdańska w Oliwie, 14 września tego roku już około 250 obiektów, 27-28 września w Sopocie miała miejsce aukcja jego zbiorów, w listopadzie 1929 w domu aukcyjnym Rudolpha Lepkego w Berlinie odbyła się największa wyprzedaż jego kolekcji, z końcem roku sprzedał gdańskiemu Muzeum Miejskiemu liczącą się kolekcję mebli. Pozostałe zbiory wyprzedawał do śmierci. Nadal działająca firma mieściła się już w pomieszczeniach wynajmowanych, od 1933 ponownie przy ul. św. Ducha 13, następnie przy Breitgasse 13 (ul. Szeroka) i przy Brotbänkengasse 16 (w Domu Angielskim). Willę w Sopocie sprzedał w 1934 Gerhardowi Behrendowi, mieszkał w wynajmowanych mieszkaniach przy Trojangasse 14 (ul. Seredyńskiego) i Am Holzraum 7 (ul. Jaracza). Zmarł w biedzie.
22 I 1904 zawarł w Gdańsku związek małżeński z Emmą Klarą (5 I 1883 Gdańsk – po 1939), córką kupca i armatora Ottona Eduarda Habermanna. Córka Ilse w 1936 była żoną dyplomowanego inżyniera Helmuta Fritzlera i mieszkała w Sopocie, druga z córek, Hildegarda, pozostała panną. Syn Fritz Basner, inżynier, mieszkał w Karlsruhe.
W Muzeum Sopotu od 2010 znajduje się jego pamiętnik, w którym spisał wydarzenia z 2 połowy 1914 (początku I wojny światowej), podarowany przez wnuczkę.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, 1609/537, nr 710.
Barylewska-Szymańska Ewa, Szymański Wojciech, Friedrich Basner, szkic biografii kolekcjonera, „Teki Gdańskie”, t. 3, 2001, s. 27-40.
