WYSPA SOBIESZEWSKA
Linia 5: | Linia 5: | ||
[[File:Jezioro_Ptasi_Raj.JPG|thumb|Jezioro Ptasi Raj w Górkach Wschodnich]] | [[File:Jezioro_Ptasi_Raj.JPG|thumb|Jezioro Ptasi Raj w Górkach Wschodnich]] | ||
− | '''WYSPA SOBIESZEWSKA''', dzielnica Gdańska ([[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział]]). Według statutu dzielnicy z 2014 | + | '''WYSPA SOBIESZEWSKA''', dzielnica Gdańska ([[ADMINISTRACYJNY PODZIAŁ I TERYTORIALNY ROZWÓJ GDAŃSKA | administracyjny podział]]). Według statutu dzielnicy z 2014 jej granice „stanowi Przekop Wisły od ujścia do dawnego koryta Martwej Wisły w miejscowości Szewce, następnie Martwą Wisłą do Wisły Śmiałej i Wisłą Śmiałą do ujścia oraz brzeg Zatoki Gdańskiej”. W skład dzielnicy wchodzą także osiedla: [[GÓRKI WSCHODNIE | Górki Wschodnie]], [[KOMARY | Komary]], [[ORLINKI | Orlinki]], [[PRZEGALINA | Przegalina]], [[SOBIESZEWO | Sobieszewo]], [[SOBIESZEWKO | Sobieszewko]], [[SOBIESZEWSKA PASTWA | Sobieszewska Pastwa]], [[ŚWIBNO | Świbno]], [[WIENIEC | Wieniec]].<br/><br/> |
Obszar położony na wyspie utworzonej od wschodu przez przełom [[WISŁA | Wisły]] w nocy z 31 stycznia na 1 II 1840, w wyniku zatoru lodowego, przerwania wałów i powstania Wisły Śmiałej oraz od zachodu [[PRZEKOP WISŁY | Przekopu Wisły]] w okolicach Świbna, dokonanego w latach 1890–1895, w wyniku którego 31 III 1895 od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej Wisła uzyskała nowe koryto (długość 7 km, szerokość 250–400 m, wały do wysokości 10 m). Komunikację z „lądem” utrzymywano przeprawami promowymi (Górki Wschodnie – Górki Zachodnie do roku 1945; Sobieszewo–„ląd”; trzy przeprawy przez Przekop Wisły, w tym kolejowa). Od 1905 do Świbna doprowadzono kolej wąskotorową ([[KOLEJ | kolej]]).<br/><br/> | Obszar położony na wyspie utworzonej od wschodu przez przełom [[WISŁA | Wisły]] w nocy z 31 stycznia na 1 II 1840, w wyniku zatoru lodowego, przerwania wałów i powstania Wisły Śmiałej oraz od zachodu [[PRZEKOP WISŁY | Przekopu Wisły]] w okolicach Świbna, dokonanego w latach 1890–1895, w wyniku którego 31 III 1895 od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej Wisła uzyskała nowe koryto (długość 7 km, szerokość 250–400 m, wały do wysokości 10 m). Komunikację z „lądem” utrzymywano przeprawami promowymi (Górki Wschodnie – Górki Zachodnie do roku 1945; Sobieszewo–„ląd”; trzy przeprawy przez Przekop Wisły, w tym kolejowa). Od 1905 do Świbna doprowadzono kolej wąskotorową ([[KOLEJ | kolej]]).<br/><br/> | ||
− | W marcu [[ROK 1945 | 1945 | + | W marcu [[ROK 1945 | 1945]] na Wyspie Sobieszewskiej znajdowały się po ucieczce z Gdańska resztki wojsk niemieckich, które skapitulowały dopiero 8 V 1945. Pozostały po nich w nadbrzeżnych lasach okopy, ziemianki, setki pojazdów wojskowych i cywilnych oraz setki ton amunicji. W maju 1945 wyspa została przekazana administracji polskiej, od lata zasiedlano ją polskimi osadnikami. 1 I 1946 było tu 776 mieszkańców, z tego 673 Niemców i 103 Polaków, w marcu 1947: 176 Niemców i 1015 Polaków. Od 1 XII 1973 w granicach administracyjnych miasta Gdańska, 27 IX 1974 zmieniono wcześniejsze nazwy ulic z uwagi na istnienie takich samych w innych jednostkach administracyjnych miasta Gdańska. Połączona z resztą obszaru miejskiego [[MOST W SOBIESZEWIE | mostem]] (w ciągu ulic Sobieszewskiej i Turystycznej) i zwodzonym mostem w ciągu ul. Przegalińskiej (w Przegalinie). Przez Przekop Wisły czynna jest (sezonowo: od końca kwietnia do końca października) przeprawa linowym promem między Świbnem a Mikoszewem (w kierunku na Krynicę Morską). <br/><br/> |
− | W końcu lat 70. XX wieku obszar plażowy został zdegenerowany przyrodniczo po uruchomieniu kolektora z [[OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW „WSCHÓD” | oczyszczalni ścieków „Wschód”]], odprowadzającego ścieki do Zatoki Gdańskiej (1,8 km od Przekopu Wisły). Sytuacja poprawiła się po wprowadzeniu w oczyszczalni od | + | W końcu lat 70. XX wieku obszar plażowy został zdegenerowany przyrodniczo po uruchomieniu kolektora z [[OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW „WSCHÓD” | oczyszczalni ścieków „Wschód”]], odprowadzającego ścieki do Zatoki Gdańskiej (1,8 km od Przekopu Wisły). Sytuacja poprawiła się po wprowadzeniu w oczyszczalni od 1993 nowych technologii. 25 V 1999 Rada Miasta Gdańska uznała Wyspę Sobieszewską (zamieszkaną wówczas przez 3489 mieszkańców) za „rejon chronionego krajobrazu”. W latach 1998–2007 zaprowadzono na wyspę kanalizację (z odprowadzaniem ścieków nieoczyszczonych do oczyszczalni „Wschód”), a w 2013 podłączono ją do wodociągu centralnego, zastępując w ten sposób dotychczas wykorzystywane ujęcia wody w Sobieszewie i Świbnie (zob. [[WODOCIĄGI | wodociągi]]). W 2015 oddano do użytku [[ZBIORNIK WODY KAZIMIERZ | zbiornik wody Kazimierz]]. <br/><br/> |
− | Ze względu | + | Ze względu m.in. na trudną komunikację z resztą Gdańska, kwestie nielegalnych wysypisk śmieci i ogólne zaniedbanie wyspy pojawiały się inicjatywy odłączenia jej od Gdańska i utworzenia odrębnej gminy (w 1997, wycofana w 1998 w związku z nowym podziałem administracyjnym kraju i utworzeniem w październiku 1998 pierwszej Rady Osiedla) lub przyłączenia do gminy Pruszcz Gdański (2011).<br/><br/> |
− | + | Od 1974 funkcjonuje [[IZBA PAMIĘCI WINCENTEGO POLA, Sobieszewo | Izba Pamięci Wincentego Pola]], autora nazwy Wisła Śmiała i pierwszego opisu nowego ujścia Wisły z 1840. Od 1994 działa Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej (z siedzibą w Sobieszewie, ul. Turystyczna 3), wydające lokalną gazetę „Echa Wyspy” oraz przewodniki. W 2001 przyjęto logo Wyspy, autorstwa Bartosza Roczniaka z Gdańska. W 2020 dzielnica była zamieszkiwana była przez 3309 osób. | |
+ | |||
+ | {{author: RED}} <br/><br/> | ||
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
|- | |- |
Wersja z 14:02, 12 lip 2023
WYSPA SOBIESZEWSKA, dzielnica Gdańska ( administracyjny podział). Według statutu dzielnicy z 2014 jej granice „stanowi Przekop Wisły od ujścia do dawnego koryta Martwej Wisły w miejscowości Szewce, następnie Martwą Wisłą do Wisły Śmiałej i Wisłą Śmiałą do ujścia oraz brzeg Zatoki Gdańskiej”. W skład dzielnicy wchodzą także osiedla: Górki Wschodnie, Komary, Orlinki, Przegalina, Sobieszewo, Sobieszewko, Sobieszewska Pastwa, Świbno, Wieniec.
Obszar położony na wyspie utworzonej od wschodu przez przełom Wisły w nocy z 31 stycznia na 1 II 1840, w wyniku zatoru lodowego, przerwania wałów i powstania Wisły Śmiałej oraz od zachodu Przekopu Wisły w okolicach Świbna, dokonanego w latach 1890–1895, w wyniku którego 31 III 1895 od Przegaliny do Zatoki Gdańskiej Wisła uzyskała nowe koryto (długość 7 km, szerokość 250–400 m, wały do wysokości 10 m). Komunikację z „lądem” utrzymywano przeprawami promowymi (Górki Wschodnie – Górki Zachodnie do roku 1945; Sobieszewo–„ląd”; trzy przeprawy przez Przekop Wisły, w tym kolejowa). Od 1905 do Świbna doprowadzono kolej wąskotorową ( kolej).
W marcu 1945 na Wyspie Sobieszewskiej znajdowały się po ucieczce z Gdańska resztki wojsk niemieckich, które skapitulowały dopiero 8 V 1945. Pozostały po nich w nadbrzeżnych lasach okopy, ziemianki, setki pojazdów wojskowych i cywilnych oraz setki ton amunicji. W maju 1945 wyspa została przekazana administracji polskiej, od lata zasiedlano ją polskimi osadnikami. 1 I 1946 było tu 776 mieszkańców, z tego 673 Niemców i 103 Polaków, w marcu 1947: 176 Niemców i 1015 Polaków. Od 1 XII 1973 w granicach administracyjnych miasta Gdańska, 27 IX 1974 zmieniono wcześniejsze nazwy ulic z uwagi na istnienie takich samych w innych jednostkach administracyjnych miasta Gdańska. Połączona z resztą obszaru miejskiego mostem (w ciągu ulic Sobieszewskiej i Turystycznej) i zwodzonym mostem w ciągu ul. Przegalińskiej (w Przegalinie). Przez Przekop Wisły czynna jest (sezonowo: od końca kwietnia do końca października) przeprawa linowym promem między Świbnem a Mikoszewem (w kierunku na Krynicę Morską).
W końcu lat 70. XX wieku obszar plażowy został zdegenerowany przyrodniczo po uruchomieniu kolektora z oczyszczalni ścieków „Wschód”, odprowadzającego ścieki do Zatoki Gdańskiej (1,8 km od Przekopu Wisły). Sytuacja poprawiła się po wprowadzeniu w oczyszczalni od 1993 nowych technologii. 25 V 1999 Rada Miasta Gdańska uznała Wyspę Sobieszewską (zamieszkaną wówczas przez 3489 mieszkańców) za „rejon chronionego krajobrazu”. W latach 1998–2007 zaprowadzono na wyspę kanalizację (z odprowadzaniem ścieków nieoczyszczonych do oczyszczalni „Wschód”), a w 2013 podłączono ją do wodociągu centralnego, zastępując w ten sposób dotychczas wykorzystywane ujęcia wody w Sobieszewie i Świbnie (zob. wodociągi). W 2015 oddano do użytku zbiornik wody Kazimierz.
Ze względu m.in. na trudną komunikację z resztą Gdańska, kwestie nielegalnych wysypisk śmieci i ogólne zaniedbanie wyspy pojawiały się inicjatywy odłączenia jej od Gdańska i utworzenia odrębnej gminy (w 1997, wycofana w 1998 w związku z nowym podziałem administracyjnym kraju i utworzeniem w październiku 1998 pierwszej Rady Osiedla) lub przyłączenia do gminy Pruszcz Gdański (2011).
Od 1974 funkcjonuje Izba Pamięci Wincentego Pola, autora nazwy Wisła Śmiała i pierwszego opisu nowego ujścia Wisły z 1840. Od 1994 działa Stowarzyszenie Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej (z siedzibą w Sobieszewie, ul. Turystyczna 3), wydające lokalną gazetę „Echa Wyspy” oraz przewodniki. W 2001 przyjęto logo Wyspy, autorstwa Bartosza Roczniaka z Gdańska. W 2020 dzielnica była zamieszkiwana była przez 3309 osób.
Ulica | Osiedle | Początek obowiązywania nazwy | Uwagi |
---|---|---|---|
100-lecia Związku Harcerstwa Polskiego | Sobieszewo | od 27 IX 2018 | łączy ul Turystyczną z ul. Przegalińską |
Akwenowa | Przegalina | od 4 II 1977 | |
Astrowa | Komary | od 29 V 2003 | |
Barwna | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej al. Dębowa |
Begoniowa | Komary | od 29 V 2003 | |
Mieczysława Boguckiego | Komary, Świbno | od 4 II 1977 | upamiętnia profesora, zoologa i hydrobiologa, dyrektora Stacji Morskiej w Gdyni (1884–1965) |
Czajki | Górki Wschodnie | od 4 II 1977 | |
Czyżyków | Górki Wschodnie | od 4 II 1977 | |
Dulkowa | Komary | od 4 II 1977 | |
Falowa | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Morska |
Forsycji | Sobieszewo | od 28 X 2010 | |
Frezjowa | Komary | od 29 V 2003 | |
Groszkowa | Sobieszewo | od 29 III 2007 | |
Gwiaździsta | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Krótka |
Zbigniewa Herberta | Komary | od 29 XI 2001 | upamiętnia poetę i eseistę, autora cyklu Pan Cogito (1924–1998) |
Hiacyntowa | Komary | od 31 III 2005 | |
Iłowa | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | |
Jachtowa | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Ogrodowa |
Jodowa | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Bursztynowa |
Kanałowa | Sobieszewo | ||
Kapitańska | Sobieszewo | od 26 VIII 2010 | |
Kempingowa | Świbno | od 4 II 1977 | |
Klimatyczna | Komary | od 4 II 1977 | |
Kolonijna | Sobieszewo | ||
Krańcowa | Świbno | od 4 II 1977 | |
Krylowa | Komary | od 4 II 1977 | |
Księżycowa | Sobieszewo, Górki Wschodnie | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Spacerowa |
Kwiatowa | Komary | od 4 II 1977 | |
Lazurowa | Górki Wschodnie | od 19 IV 1977 | |
Lewkoniowa | Komary | od 29 V 2003 | |
mjr Łupaszko | Komary | od 21 VI 2001 | upamiętnia Zygmunta Szendzielarza, majora AK (1910–1951) |
Marynarska | Sobieszewo | od 26 VIII 2010 | |
Heleny Modrzejewskiej | Świbno | od 28 I 1999 | upamiętnia aktorkę specjalizująca się w rolach tragicznych (1840–1909) |
Nadwiślańska | Górki Wschodnie, Sobieszewo | ||
Narcyzowa | Sobieszewo, Komary | od 18 XII 1989 | |
Ornitologów | Górki Wschodnie | od 4 II 1977 | |
Piesza | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej Podgórna |
Pogodna | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej Leśna |
ppłk. Pohoreckiego | Komary | od 21 VI 2001 | |
Promienista | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Słoneczna |
Przegalińska | Sobieszewo, Komary, Przegalina | od 27 IX 1974 | |
Radosna | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Plażowa |
Rufowa | Świbno | od 4 II 1977 | |
rondo Rybaków | Sobieszewo | od 27 IX 2018 | u zbiegu ul. Turystycznej i Nadwiślańskiej |
Słowików | Górki Wschodnie | od 4 II 1977 | |
Sobieszewska | Sobieszewo, Górki Wschodnie | od 27 IX 1974 | |
Szkutnicza | Sobieszewo | od 26 VIII 2010 | |
Świbnieńska | Świbno | od 4 II 1977 | |
Tęczowa | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Wczasowa |
Trałowa | Komary, Świbno | od 4 II 1977 | |
Turystyczna | Sobieszewo | ||
Ukryta | Sobieszewo | od 27 IX 1974 | wcześniej ul. Cicha |
Urwista | Przegalin | od 4 II 1977 | |
Uzdrowiskowa | Świbno | od 4 II 1977 | |
Węgorzowa | Świbno | od 4 II 1977 | |
Wieniecka | Sobieszewo | od 4 II 1977 | |
Wiosłowa | Świbno | od 4 II 1977 | |
Wodna | Sobieszewo | ||
Żonkilowa | Sobieszewo | od 29 III 2007 | |
|
Rok | Liczba ludności |
---|---|
2010 | 3520 |
2011 | 3547 |
2012 | 3510 |
2013 | 3484 |
2014 | 3462 |
2015 | 3420 |
2016 | 3359 |
2018 | 3346 |