SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA
Linia 8: | Linia 8: | ||
− | '''SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA''' (Petrischule; od 15 I 1818: Oberrealschule zu St. Petri und Pauli). Początkowo parafialna przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]] na Starym Przedmieściu. Wzmiankowana od 1436 | + | '''SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA''' (Petrischule; od 15 I 1818: Oberrealschule zu St. Petri und Pauli). Początkowo parafialna przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]] na Starym Przedmieściu. Wzmiankowana od 1436, kiedy Rada Miejska powołała w niej stałego nauczyciela w miejsce dotychczas dochodzących. W 1457 zwana już starą szkołą (''der alden Schulen''), po wschodniej stronie kościoła przy ul. św. Piotra.<br/><br/> |
− | W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 | + | W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 w nowym budynku powstałym z funduszy zapisanych w testamencie przez pastora Valentinusa Ernestusa. W 1640 otrzymała kolejny nowy budynek na terenie dawnego cmentarza przykościelnego. Z kierujących szkołą rektorów Johannes Friedrich Starckius, poprzednio rektor liceum w Kiejdanach (u rodziny Radziwiłłów), w 1669 dostał z zapisu testamentowego [[SCHWARTZWALD HEINRICH | Heinricha Schwartzwalda]] poważny księgozbiór (około 3 000 tomów) i zbiór numizmatów. Wenceslaus Gerson Brosius (Wacław Brożek) był autorem podręcznika do nauki języka polskiego i polskich utworów okolicznościowych. W 1776, wraz ze [[SZKOŁA MARIACKA | szkołą mariacką]] i [[SZKOŁA ŚW. JANA| szkołą św. Jana]], uznana została za najlepszą w Gdańsku szkołę parafialną; pracowało w niej pięciu nauczycieli, naukę pobierało 70 uczniów.<br/><br/> |
− | Do 1818 szkoła łacińska, 15 I 1818 przekształcona została w szkołę realną dla chłopców, początkowo | + | Do 1818 szkoła łacińska, 15 I 1818 przekształcona została w szkołę realną dla chłopców, początkowo czteroletnią, od 1832 – sześcioletnią. 1 XI 1828 powiększona o kolejny nowy budynek (także na terenie byłego przykościelnego cmentarza). Za dyrekcji dr. |
− | [[HÖPFNER JOHANN FRIEDRICH | Johanna Friedricha Höpfnera]] (1826–1832) uznawana za najlepszą szkołę w Gdańsku. Na mocy układu z 1838 | + | [[HÖPFNER JOHANN FRIEDRICH | Johanna Friedricha Höpfnera]] (1826–1832) uznawana za najlepszą szkołę w Gdańsku. Na mocy układu z 1838 między władzami miasta a emerytami gminy reformowanej ustalono, że starsze budynki szkolne i mieszkania nauczycielskie będą utrzymywane przez emerytów, a pozostałe potrzeby, jak na przykład wynagrodzenie nauczycieli, będą zaspokajane w równych częściach przez gminę reformowaną oraz przez gminę miejską.<br/><br/> |
− | W latach 1848–1850 wybudowano przy ul. Żabi Kruk 48-49 nowy obiekt szkolny (po 1945 przez ten teren poprowadzono przedłużenie ul. Toruńskiej w stronę ul. Okopowej). Oddany 15 X 1850, składał się z | + | W latach 1848–1850 wybudowano przy ul. Żabi Kruk 48-49 nowy obiekt szkolny (po 1945 przez ten teren poprowadzono przedłużenie ul. Toruńskiej w stronę ul. Okopowej). Oddany 15 X 1850, składał się z siedmiu izb lekcyjnych, holu (miejsce zebrań uczniów), gabinetów: chemicznego, fizycznego, przyrodniczego, sali do nauki rysunków, ogródka botanicznego. Od tego momentu pod wyłącznym patronatem miasta. Zabudowę z roku 1640 rozebrano, w budynku z 1828 uruchomiono szkołę elementarną (od 1879 w nowym budynku szkoła podstawowa dla chłopców). Zniszczona 8 VIII 1857 przez pożar rejonu ul. Żabi Kruk, Lastadia i Toruńskiej; zajęcia przeniesiono do [[ZIELONA BRAMA | Zielonej Bramy]]. W 1859 ponownie w odbudowanym budynku. 9 II 1860 liczyła 482 uczniów i uzyskała prawa sześcioklasowej średniej szkoły realnej (matematyczno-przyrodniczej) I stopnia. Absolwenci po maturze otrzymali uprawnienia do studiów inżynierskich i przyrodniczych. 6 IX 1882 przekształcona w gimnazjum realne. 13 IV 1891 włączono do niej [[AKADEMIA HANDLOWA | Akademię Handlową]]. W latach 1899–1902 przekształcona w dziewięcioklasową szkołę realną wyższego stopnia. {{author: ML}} <br/><br/> |
14 XI 1900 otrzymała nową siedzibę przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie), budowaną w 1901–1904 według projektu architekta Karla Kleefelda, z 59 klasami i gabinetami, aulą, osobnym budynkiem gimnastycznym; uczęszczało wówczas do niej 771 uczniów. Szkoła zlokalizowana została na narożu Hansaplatz ([[PLAC HANZY | pl. Hanzy]], obecnie nie istnieje) i Schüsseldamm (ul. Łagiewniki), stanowiła część kompleksu budowli mieszczących instytucje naukowo-kulturalne: [[ARCHIWA | Archiwum Państwowe]] i [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Bibliotekę Miejską]]. Gmach wzniesiony został na skomplikowanym planie, zbliżonym w kształcie do litery V, wypełniającym naroże działki. Główny człon budynku, z wejściem i aulą na piętrze, umieszczony został na narożu, skrzydła boczne – wzdłuż ulic. Wewnątrz znalazły się pomieszczenia lekcyjne, nowoczesne laboratoria, pracownie rysunku i zajęć praktycznych. Obserwatorium astronomiczne znajdowało się w specjalnie do tego celu wybudowanej wieży. Budynek wzniesiony został z wykorzystaniem form architektury gotyckiej.<br/><br/> | 14 XI 1900 otrzymała nową siedzibę przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie), budowaną w 1901–1904 według projektu architekta Karla Kleefelda, z 59 klasami i gabinetami, aulą, osobnym budynkiem gimnastycznym; uczęszczało wówczas do niej 771 uczniów. Szkoła zlokalizowana została na narożu Hansaplatz ([[PLAC HANZY | pl. Hanzy]], obecnie nie istnieje) i Schüsseldamm (ul. Łagiewniki), stanowiła część kompleksu budowli mieszczących instytucje naukowo-kulturalne: [[ARCHIWA | Archiwum Państwowe]] i [[BIBLIOTEKA MIEJSKA | Bibliotekę Miejską]]. Gmach wzniesiony został na skomplikowanym planie, zbliżonym w kształcie do litery V, wypełniającym naroże działki. Główny człon budynku, z wejściem i aulą na piętrze, umieszczony został na narożu, skrzydła boczne – wzdłuż ulic. Wewnątrz znalazły się pomieszczenia lekcyjne, nowoczesne laboratoria, pracownie rysunku i zajęć praktycznych. Obserwatorium astronomiczne znajdowało się w specjalnie do tego celu wybudowanej wieży. Budynek wzniesiony został z wykorzystaniem form architektury gotyckiej.<br/><br/> | ||
− | Gmach przetrwał działania II wojny światowej, w niewielkim stopniu przekształcony, zbudowano nową salę gimnastyczną. Od | + | Gmach przetrwał działania II wojny światowej, w niewielkim stopniu przekształcony, zbudowano nową salę gimnastyczną. Od 1945 siedziba [[LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE, I | I Liceum Ogólnokształcącego]]. {{author: WS}} <br/><br/> |
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
|- | |- |
Wersja z 18:27, 12 kwi 2022
SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA (Petrischule; od 15 I 1818: Oberrealschule zu St. Petri und Pauli). Początkowo parafialna przy kościele św. Piotra i Pawła na Starym Przedmieściu. Wzmiankowana od 1436, kiedy Rada Miejska powołała w niej stałego nauczyciela w miejsce dotychczas dochodzących. W 1457 zwana już starą szkołą (der alden Schulen), po wschodniej stronie kościoła przy ul. św. Piotra.
W okresie reformacji szkoła gminy reformowanej. Od 1564 w nowym budynku powstałym z funduszy zapisanych w testamencie przez pastora Valentinusa Ernestusa. W 1640 otrzymała kolejny nowy budynek na terenie dawnego cmentarza przykościelnego. Z kierujących szkołą rektorów Johannes Friedrich Starckius, poprzednio rektor liceum w Kiejdanach (u rodziny Radziwiłłów), w 1669 dostał z zapisu testamentowego Heinricha Schwartzwalda poważny księgozbiór (około 3 000 tomów) i zbiór numizmatów. Wenceslaus Gerson Brosius (Wacław Brożek) był autorem podręcznika do nauki języka polskiego i polskich utworów okolicznościowych. W 1776, wraz ze szkołą mariacką i szkołą św. Jana, uznana została za najlepszą w Gdańsku szkołę parafialną; pracowało w niej pięciu nauczycieli, naukę pobierało 70 uczniów.
Do 1818 szkoła łacińska, 15 I 1818 przekształcona została w szkołę realną dla chłopców, początkowo czteroletnią, od 1832 – sześcioletnią. 1 XI 1828 powiększona o kolejny nowy budynek (także na terenie byłego przykościelnego cmentarza). Za dyrekcji dr.
Johanna Friedricha Höpfnera (1826–1832) uznawana za najlepszą szkołę w Gdańsku. Na mocy układu z 1838 między władzami miasta a emerytami gminy reformowanej ustalono, że starsze budynki szkolne i mieszkania nauczycielskie będą utrzymywane przez emerytów, a pozostałe potrzeby, jak na przykład wynagrodzenie nauczycieli, będą zaspokajane w równych częściach przez gminę reformowaną oraz przez gminę miejską.
W latach 1848–1850 wybudowano przy ul. Żabi Kruk 48-49 nowy obiekt szkolny (po 1945 przez ten teren poprowadzono przedłużenie ul. Toruńskiej w stronę ul. Okopowej). Oddany 15 X 1850, składał się z siedmiu izb lekcyjnych, holu (miejsce zebrań uczniów), gabinetów: chemicznego, fizycznego, przyrodniczego, sali do nauki rysunków, ogródka botanicznego. Od tego momentu pod wyłącznym patronatem miasta. Zabudowę z roku 1640 rozebrano, w budynku z 1828 uruchomiono szkołę elementarną (od 1879 w nowym budynku szkoła podstawowa dla chłopców). Zniszczona 8 VIII 1857 przez pożar rejonu ul. Żabi Kruk, Lastadia i Toruńskiej; zajęcia przeniesiono do Zielonej Bramy. W 1859 ponownie w odbudowanym budynku. 9 II 1860 liczyła 482 uczniów i uzyskała prawa sześcioklasowej średniej szkoły realnej (matematyczno-przyrodniczej) I stopnia. Absolwenci po maturze otrzymali uprawnienia do studiów inżynierskich i przyrodniczych. 6 IX 1882 przekształcona w gimnazjum realne. 13 IV 1891 włączono do niej Akademię Handlową. W latach 1899–1902 przekształcona w dziewięcioklasową szkołę realną wyższego stopnia.
14 XI 1900 otrzymała nową siedzibę przy Hansaplatz (ul. Wały Piastowskie), budowaną w 1901–1904 według projektu architekta Karla Kleefelda, z 59 klasami i gabinetami, aulą, osobnym budynkiem gimnastycznym; uczęszczało wówczas do niej 771 uczniów. Szkoła zlokalizowana została na narożu Hansaplatz ( pl. Hanzy, obecnie nie istnieje) i Schüsseldamm (ul. Łagiewniki), stanowiła część kompleksu budowli mieszczących instytucje naukowo-kulturalne: Archiwum Państwowe i Bibliotekę Miejską. Gmach wzniesiony został na skomplikowanym planie, zbliżonym w kształcie do litery V, wypełniającym naroże działki. Główny człon budynku, z wejściem i aulą na piętrze, umieszczony został na narożu, skrzydła boczne – wzdłuż ulic. Wewnątrz znalazły się pomieszczenia lekcyjne, nowoczesne laboratoria, pracownie rysunku i zajęć praktycznych. Obserwatorium astronomiczne znajdowało się w specjalnie do tego celu wybudowanej wieży. Budynek wzniesiony został z wykorzystaniem form architektury gotyckiej.
Gmach przetrwał działania II wojny światowej, w niewielkim stopniu przekształcony, zbudowano nową salę gimnastyczną. Od 1945 siedziba I Liceum Ogólnokształcącego.
1551–1561 | Nicolai |
1561–1565 | Antonius Lindemann |
1565–1578 | Paul Aleber |
1578–1580 | Adrianus Pauli Chodowiecki |
1580–1610 | Christophorus Preysz |
1611–1622 | Valentinus Burchardus |
1622 | Abraham Prätorius |
1622–1647 | Peter Bertram |
1647–1657 | Johannes Georg Möresius |
1658–1669 | Johannes Friedrich Starckius |
1670–1684 | Wenceslaus Gerson Brosius |
1685–1702 | Johannes Gerwich |
1702–1726 | Johann Serenius Chodowiecki (zob. Daniel Chodowiecki) |
1726–1733 | Nicolaus Thumsener |
1733–1749 | Michael Bernhard von Wencko |
1749–1790 | Carl Payne |
1790–1812 | Franz Bellair |
1815–1817 | Arthur Payne |
1818–1826 | Karl Friedrich Grolp |
1826–1832 | Johann Friedrich Höpfner |
1832–1837 | Heinrich Ferdinand Nagel (zob. Albrecht Eduard Nagel) |
1837–1871 | Friedrich Samuel Strehlke |
1871–1890 | August Bernhard Ohlert |
1891–1898 | Otto Adalbert Völkel |
1898–1901 | Richard Fricke |
1901–1910 | Paul Suhr |
1911–1934 | Georg Stecher |
1934–1943 | Edmund Beyl |
1943–1945 | Ernst Taege |