STACHNIK RICHARD, ksiądz, poseł do Volkstagu

Aktualna wersja na dzień 14:38, 23 paź 2023

Kamienica (z lewej) przy Frauengasse 3 (ul. Mariacka), należąca od 1934 do Richarda Stachnika

Ksiądz Richard Stachnik (z lewej)

RICHARD STACHNIK (7 VII 1894 Piła – 28 II 1982 Coesfeld, Westfalia), ksiądz, poseł do Volkstagu. Syn przedsiębiorcy budowlanego i od 1902 właściciela majątku Stendershof koło Chojnic Richarda i Kathariny z domu Talaska. W latach 1900–1903 uczył się w Królewskim Gimnazjum w Pile, maturę zdał w 1913 w Królewskim Gimnazjum w Chojnicach, w 1913–1917 w Seminarium Duchowny w Pelplinie. 18 XII 1915 przyjął niższe święcenia (tonsurę), od 30 VII 1916 subdiakon, od 7 I 1917 diakon, święcenia kapłańskie otrzymał 11 II 1917. Studiował na uniwersytetach w Münster i we Fryburgu Bryzgowijskim, od 1924 doktor teologii na podstawie rozprawy Die Bildung des Weltklerus im Frankreich von Karl Martel bis auf Ludwig den Frommen. W 1917 wikary w Kościerzynie i w Żukowie, w 1917–1919 w Pokrzydowie, w 1919–1920 w Chełmnie.

W Gdańsku od 1920 wikary w kościele św. Józefa, jednocześnie czasowo (1923–1928) wikary w kościele św. Mikołaja. 13 X 1922 przypisany (inkardynowany) do Apostolskiej Administracji II Wolnego Miasta Gdańska. Od 1928 uczył religii w Gimnazjum Miejskim. W styczniu 1930 złożył w Królewcu egzamin państwowy uprawniający do nauczania w szkołach średnich, w latach 1930–1933 duszpasterz studentów Technische Hochschule Danzig, w 1930–1936 uczył w Gimnazjum Miejskim i w szkole św. Piotra i Pawła.

Od 1933 poświęcił się również polityce, w marcu po ks. Antonie Sawatzkim przejął kierownictwo partii Centrum, jesienią 1933 zdecydował o zerwaniu koalicji z nazistami w Senacie II Wolnego Miasta Gdańska i stał na jej czele do jej delegalizacji 21 X 1937. Poseł do Volkstagu V i VI kadencji (1933–1935 i 1935–1939). Występował przeciwko łamaniu prawa przez gdańską Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotniczą (NSDAP), za co w 1936 został pobity przez hitlerowskich bojówkarzy, 6 II 1937, za uruchomienie pisma „Das Kleine Blatt”, został skazany na sześć miesięcy aresztu i do 19 sierpnia tego roku przetrzymywany był w więzieniu. W tym samym, 1937 roku, naziści zabronili mu działalności duszpasterskiej, na emeryturze od 1 IV 1939. Od 1942 ponownie zatrudniony w szkole św. Piotra i Pawła jako nauczyciel łaciny i geografii, w listopadzie tego roku został też egzaminatorem prosynodalnym. W latach 1934-1942 mieszkał przy Frauengasse 3 (ul. Mariacka). Ponownie zwolniony z pracy 20 VII 1944, zesłany został do obozu Stutthof. Po wyzwoleniu umieszczony w obozie przejściowym w Narwiku, z którego zbiegł w październiku 1945. Ukrywał się na trenie Gdańska, w lutym 1946 wysiedlony. W Herne (Zagłębie Ruhry) w latach 1946–1953 uczył religii, od 1957 do śmierci był kapelanem Domu Samotnej Matki, prowadzonej przez Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Maryi Panny (Schwester Unserer Lieben Frau) w Annenthal koło Coesfeld.

Był kapelanem środowisk byłych gdańszczan, między innymi od 1956 współpracownik biskupa gdańskiego Carla Marii Spletta. W 1951 powołał Dorotheenbund (Towarzystwo Doroty), przygotowujące materiały do kanonizacji mistyczki Doroty z Mątów. Wydał między innymi Die selige Dorothea von Montau, Klausnerin von Marienwerder (Danzig 1935), Die katholische Kirche in Danzig, Entwicklung und Geschichte (Münster 1959), informator biograficzny Danziger Priesterbuch 1920–1945; 1945–1965 (Hildesheim 1965), wraz z Anneliese Triller Historia Residentiae Gedanensis Societatis Jesu ab anno 1585. Geschichte der Jesuitenresidenz in Danzig von 1585–1642 (Köln 1986). Autor artykułów w „Unser Danzig”. Prałat (tytuł nadany przez papieża Pawła VI), potem prałat honorowy (Jan Paweł II) Jego Świątobliwości. W 1967 odznaczony Krzyżem Zasługi RFN (Bundesverdienstkreuz) 1.klasy. MA