MOCZYŃSKI ZYGMUNT, działacz gdańskiej Polonii, poseł do Volkstagu
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Moczyński Zygmunt.JPG|thumb|Zygmunt Moczyński]] | [[File:Moczyński Zygmunt.JPG|thumb|Zygmunt Moczyński]] | ||
| − | '''ZYGMUNT MOCZYŃSKI''' (17 V 1886 Wałcz – 15 II 1960 Gdańsk), prawnik, działacz gdańskiej Polonii. Syn nauczyciela | + | '''ZYGMUNT MOCZYŃSKI''' (17 V 1886 Wałcz – 15 II 1960 Gdańsk), prawnik, działacz gdańskiej Polonii. Syn nauczyciela i pierwszego polskiego dyrektora Gimnazjum w Lesznie Piotra i Salomei z domu Zalewskiej. Ukończył gimnazjum w Wałczu, był członkiem konspiracyjnych kół szkolnych: Towarzystwa Tomasza Zana i Czerwonej Róży. W latach 1904–1908 studiował prawo i ekonomię na uniwersytetach w Berlinie, Krakowie i Wrocławiu, był członkiem konspiracyjnej, międzyzaborowej grupy niepodległościowej Związek Młodzieży Polskiej (Zet), w 1906 uczestniczył w zjeździe tej organizacji w Sopocie. Od 1908 doktor, krótko pracował w Patronacie Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu.<br/><br/> |
| − | W Gdańsku od 1908, | + | W Gdańsku od 1908, prokurent w firmie "Ceres", zajmującej się eksportem zboża z Polski i Ukrainy i importem na tamten teren nawozów sztucznych. Został członkiem, następnie sekretarzem Towarzystwa Ludowego "Jedność" (na czele z prezesem [[CZYŻEWSKI JÓZEF | Józefem Czyżewskim]]). W 1908 odbył roczną służbę wojskową w [[KOSZARY | koszarach we Wrzeszczu]]. W powrócił do Wielkopolski, w latach 1910–1914 był kierownikiem Spółdzielni "Rolnik" w Śmiglu, następnie w Żninie (Wielkopolska). Podczas I wojny światowej od 1914 do 1918 w wojsku, początkowo na froncie wschodnim (Prusy, Mazury), następnie nad granicą holenderską, we Francji i ponownie na froncie wschodnim. W 1917 zgłosił się do Legionów Polskich (Polski Korpus Posiłkowy w ramach armii austro-węgierskiej), nie został przyjęty. Od 1919 ponownie w Gdańsku. Pracował w firmach handlowych, w 1927 roku prezes [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]], od 1933 na czele [[ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Związku Polaków]], w latach 1931–1932 współorganizował Związek Strzelecki, 1932–1934 prezes Związku Popierania Gdańsko-Polskich Stosunków Gospodarczych, następnie Gdańskiej Izby Handlu Zagranicznego. Poseł do [[VOLKSTAG | Volkstagu]] w okresach 1924–1930 i 1933–1935, przewodniczący polskiej grupy poselskiej.<br/><br/> |
W 1938 roku wyjechał do Wielkopolski, podczas II wojny światowej przebywał w Krośnie. Od kwietnia 1945 roku ponownie w Gdańsku, do 1947 pracował w Urzędzie Wojewódzkim, w latach 1947–1950 był dyrektorem Giełdy Zbożowo-Towarowej. W 2. połowie lat 40. działał w gdańskiej Miejskiej Radzie Narodowej. 6 IV 1948 roku zeznawał jako świadek oskarżenia w gdańskim procesie [[FORSTER ALBERT MARIA | Alberta Forstera]] (podał między innymi, że podczas wojny gauleiter wyznaczył za pochwycenie jego i jego żony nagrodę 5000 RM). Autor nieopublikowanych wspomnień.<br/><br/> | W 1938 roku wyjechał do Wielkopolski, podczas II wojny światowej przebywał w Krośnie. Od kwietnia 1945 roku ponownie w Gdańsku, do 1947 pracował w Urzędzie Wojewódzkim, w latach 1947–1950 był dyrektorem Giełdy Zbożowo-Towarowej. W 2. połowie lat 40. działał w gdańskiej Miejskiej Radzie Narodowej. 6 IV 1948 roku zeznawał jako świadek oskarżenia w gdańskim procesie [[FORSTER ALBERT MARIA | Alberta Forstera]] (podał między innymi, że podczas wojny gauleiter wyznaczył za pochwycenie jego i jego żony nagrodę 5000 RM). Autor nieopublikowanych wspomnień.<br/><br/> | ||
| − | Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Powstańców Pomorskich. Od 1909 żonaty był z Anna z domu Piotrowską, | + | Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Powstańców Pomorskich. Od 1909 żonaty był z Anna z domu Piotrowską, pochodząca z Lęborka, ojciec Haliny, po mężu Sicińskiej. Pochowany na [[CMENTARZE W OLIWIE | Cmentarzu Komunalnym w Oliwie]]. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
'''Bibliografia''':<br/> | '''Bibliografia''':<br/> | ||
Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Press, Kunst Wissenchaft, Volksbildung, Danzig 1927, s. 81.<br/> | Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Press, Kunst Wissenchaft, Volksbildung, Danzig 1927, s. 81.<br/> | ||
Pelczar Marian, ''Moczyński Zygmunt'', w: Polski Słownik Biograficzny, 21, 1976, s. 514-516.<br/> | Pelczar Marian, ''Moczyński Zygmunt'', w: Polski Słownik Biograficzny, 21, 1976, s. 514-516.<br/> | ||
| − | Stępniak Henryk, ''Moczyński Zygmunt'', w: ''Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku'', Gdańsk 1974.<br/> | + | Stępniak Henryk, ''Moczyński Zygmunt'', w: ''Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku'', Gdańsk 1974, s. 156-169.<br/> |
Stępniak Henryk, ''Moczyński Zygmunt'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 243-244. | Stępniak Henryk, ''Moczyński Zygmunt'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 243-244. | ||
Wersja z 23:01, 21 gru 2021
ZYGMUNT MOCZYŃSKI (17 V 1886 Wałcz – 15 II 1960 Gdańsk), prawnik, działacz gdańskiej Polonii. Syn nauczyciela i pierwszego polskiego dyrektora Gimnazjum w Lesznie Piotra i Salomei z domu Zalewskiej. Ukończył gimnazjum w Wałczu, był członkiem konspiracyjnych kół szkolnych: Towarzystwa Tomasza Zana i Czerwonej Róży. W latach 1904–1908 studiował prawo i ekonomię na uniwersytetach w Berlinie, Krakowie i Wrocławiu, był członkiem konspiracyjnej, międzyzaborowej grupy niepodległościowej Związek Młodzieży Polskiej (Zet), w 1906 uczestniczył w zjeździe tej organizacji w Sopocie. Od 1908 doktor, krótko pracował w Patronacie Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu.
W Gdańsku od 1908, prokurent w firmie "Ceres", zajmującej się eksportem zboża z Polski i Ukrainy i importem na tamten teren nawozów sztucznych. Został członkiem, następnie sekretarzem Towarzystwa Ludowego "Jedność" (na czele z prezesem Józefem Czyżewskim). W 1908 odbył roczną służbę wojskową w koszarach we Wrzeszczu. W powrócił do Wielkopolski, w latach 1910–1914 był kierownikiem Spółdzielni "Rolnik" w Śmiglu, następnie w Żninie (Wielkopolska). Podczas I wojny światowej od 1914 do 1918 w wojsku, początkowo na froncie wschodnim (Prusy, Mazury), następnie nad granicą holenderską, we Francji i ponownie na froncie wschodnim. W 1917 zgłosił się do Legionów Polskich (Polski Korpus Posiłkowy w ramach armii austro-węgierskiej), nie został przyjęty. Od 1919 ponownie w Gdańsku. Pracował w firmach handlowych, w 1927 roku prezes Gminy Polskiej, od 1933 na czele Związku Polaków, w latach 1931–1932 współorganizował Związek Strzelecki, 1932–1934 prezes Związku Popierania Gdańsko-Polskich Stosunków Gospodarczych, następnie Gdańskiej Izby Handlu Zagranicznego. Poseł do Volkstagu w okresach 1924–1930 i 1933–1935, przewodniczący polskiej grupy poselskiej.
W 1938 roku wyjechał do Wielkopolski, podczas II wojny światowej przebywał w Krośnie. Od kwietnia 1945 roku ponownie w Gdańsku, do 1947 pracował w Urzędzie Wojewódzkim, w latach 1947–1950 był dyrektorem Giełdy Zbożowo-Towarowej. W 2. połowie lat 40. działał w gdańskiej Miejskiej Radzie Narodowej. 6 IV 1948 roku zeznawał jako świadek oskarżenia w gdańskim procesie Alberta Forstera (podał między innymi, że podczas wojny gauleiter wyznaczył za pochwycenie jego i jego żony nagrodę 5000 RM). Autor nieopublikowanych wspomnień.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Powstańców Pomorskich. Od 1909 żonaty był z Anna z domu Piotrowską, pochodząca z Lęborka, ojciec Haliny, po mężu Sicińskiej. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Oliwie.
Bibliografia:
Danziger Bürgerbuch. Bilder aus Leben und Wirken Danziger Männer und Frauen in Politik, Wirtschaft, Press, Kunst Wissenchaft, Volksbildung, Danzig 1927, s. 81.
Pelczar Marian, Moczyński Zygmunt, w: Polski Słownik Biograficzny, 21, 1976, s. 514-516.
Stępniak Henryk, Moczyński Zygmunt, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 156-169.
Stępniak Henryk, Moczyński Zygmunt, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 243-244.
