KWIATKOWSKI JAN, wydawca, działacz gdańskiej Polonii
| < Poprzednie | Następne > |
JAN KWIATKOWSKI (27 XII 1869 Poznań – 24 XI 1941 Łódź), drukarz, wydawca. Syn Tomasza i Teresy z domu Jaruszowskiej. Po szkole podstawowej uczył się w Poznaniu przez trzy lata zawodu drukarza w "Dzienniku Poznańskim", praktykę odbył w "Kurierze Poznańskim", po roku rozpoczął pracę w wydawnictwie "Orędownik". Od 6 IV 1890 pracował w Zakładach Wydawniczych Karola Miarki w Mikołowie na Śląsku, zdobywając kwalifikacje do pracy edytorskiej. Redaktor i kierownik działu wydawniczego tych Zakładów, specjalizujących się w popularnych edycjach literatury pięknej dla mieszkańców Śląska. Od 1911 był kierownikiem filii Zakładów Wydawniczych w Raciborzu.
W lutym 1913 za 18.000 marek nabył w Gdańsku „Gazetę Gdańską” wraz z drukarnią przy Vorstädtischer Graben 49 (ul. Podwale Przedmiejskie), do Gdańska sprowadził się z rodziną 1 kwietnia tego roku. „Gazetę Gdańską” wydawał od 3 IV 1913 do czasu chwilowego zamknięcia jej 3 VIII 1914 z rozkazu dowódcy [SIEDEMNASTY KORPUS ARMIJNY | 17. Korpusu Armijnego]], generała Augusta von Mackensena. Aresztowany, po czterech dniach zwolniony, odzyskał też 16 sierpnia prawo druku „Gazety” (poddaną ścisłej cenzurze), którą wydawał do 1920 (mimo zniszczenia 17 XII 1918 przez niemieckie bojówki lokalu). 2 III 1915 powołany do wojska, od 31 marca w garnizonie gdańskim, zwolniony 20 listopada. Podczas I wojny światowej drukarnia była jednym z ośrodków życia kulturalnego Polonii gdańskiej. Od 1920 w drukarni na Oruni przy Stadtgebiet 12 (Trakt Św. Wojciecha 57) ( drukarstwo i drukarnie) drukował polskie czasopisma, gazety, druki okolicznościowe i broszury.
Od 7 I 1917 prezes Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia w Gdańsku, należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Po I wojnie światowej aktywny członek wielu polskich organizacji kulturalnych, oświatowych i sportowych w Gdańsku. W połowie listopada 1918 był współorganizatorem wielkiego wiecu gdańskiej Polonii, na którym padały hasła przyłączenia Gdańska do Polski. Był jednym z organizatorów i zasiadał w Zarządzie Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku, wraz z Józefem Czyżewskim założył 8 IV 1919 Polskie Stronnictwo Ludowe na Pomorzu, był członkiem Narodowego Stronnictwa Robotników. Był członkiem powstałej pod koniec stycznia 1920 Rady Opiekuńczej Okręgowej, stawiającej sobie za cel niesienie pomocy ludności polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. Od 14 XII 1919 do 1924 z Listy Polskiej był radnym miasta Gdańska. Był też współzałożycielem Gdańskiej Macierzy Szkolnej, Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki i Gminy Polskiej, której w 1924 był prezesem. Był prezesem VI Okręgu Gdańskiego Pomorskiego Związku Śpiewaczego.
Po 1933 wycofał się z życia publicznego. Opuścił Gdańsk i zamieszkał w zakupionej willi w Gdyni-Orłowie, skąd wysiedlony został przez Niemców jesienią 1939 do Łodzi. Wydał wspomnienia Polski Gdańsk w okresie przełomowym (1935–1937).
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1931), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1931), honorową odznaką Więźniów Ideowych (za areszt w 1914, jedyny tak wyróżniony polski mieszkaniec Gdańska). Od 29 IV 1896 żonaty był z Małgorzatą z domu Kudzielka, ojciec Magdaleny (po mężu Wiloch), Amelii, Małgorzaty i Leona (zm. tragicznie 1915).
Bibliografia:
Bukowski Andrzej, Kwiatkowski Jan, w: Polski Słownik Biograficzny, 16, 1971, s. 354.
Romanow Andrzej, Jan Kwiatkowski, w: Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1974, s. 122-133.
Romanow Andrzej, Kwiatkowski Jan, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 554-555.
